Jedna z uczestniczek webinarium "Ekoschematy w praktyce poprosiła nas o doprecyzowanie tematu zagadnienia wsiewek w kontekście międzyplonów. Czy powinno to być wysiane w rosnące zboże i na jakim etapie można taką wsiewkę wykonać?

Na pytanie odpowiadał nasz ekspert Marek Krysztoforski z CDR w Radomiu, ale w dyskusję włączyli się także: Karol Bujoczek, redaktor naczelny top agrar Polska oraz Grzegorz Ignaczewski, redaktor i ekspert ds. wspólnej polityki rolnej i funduszy unijnych.

Wsiewki ze zbożami ozimymi i jarymi

- W rosnące najczęściej uprawy może być wsiewka, także i w kukurydzy, ale zboża są najpopularniejsze. Możemy to zrobić tak, wsiewkę możemy zrobić na przykład z roślinami jarymi - możemy zasiać jednocześnie jare z wsiewką. Nie jest to może najlepsze agrotechnicznie rozwiązanie, bo bobowate mają bardzo drobne nasiona i one powinny trafiać do pół centymetra, bardzo płytko, ale jest to dopuszczalne. Możemy poczekać aż zboża wykształcą co najmniej 3 liście i wtedy możemy podsiać wsiewkę. To, jeśli chodzi o jare. A ozime na wiosnę podsiewamy bobowatymi - tłumaczył ekspert.

- Tutaj jeszcze tylko dopytam o kwestię pozostawienia tej rośliny, która jest wsiewką na polu. Wielu w gospodarstwach mlecznych stosuje się często taki zabieg wysiewania np. lucerny czy kończyny w zboże jare. Jest to wsiewka, z tym, że ta lucerna czy kończyna jeszcze na tym polu pozostanie nam przez następne 2-3 lata. Czy taką wsiewkę możemy również zaliczyć do ekoschematu? - pytał eksperta Grzegorz Ignaczewski.

- Tak. Taką wsiewkę zaliczamy do ekoschematów, bo nie wolno w kolejnym roku uprawiać tylko roślin, które są w międzyplonie ozimym. Chodzi o to, żeby nie było tak, że ktoś sieje żyto z jakąś drugą uprawą i w następnym roku uprawia żyto, bo wtedy to przechodzi na uprawę główną, natomiast wsiewki mają być co najmniej 8 tygodni utrzymane i tyle. Mogą rosnąć dalej, nie ma obowiązku zaorania wsiewek - wyjaśnił Marek Krysztoforski.

Jak producenci bydła powinni stosować międzyplony w ramach ekoschematów?

- To jest bardzo dobra wiadomość dla wszystkich hodowców bydła - zauważył redaktor Ignaczewski.

-  Jeśli chodzi o hodowców bydła, na jednym ze spotkań bardzo istotna kwestia się pojawiła, gdzie producenci mleka mają tak naprawdę użytki zielone i kukurydzę. Jak utrzymać zasady zmianowania na tych gruntach ornych, gdzie tak naprawdę w niektórych gospodarstwach jest 100% kukurydzy? Pojawiła się informacja, że można np. po zbiorze kukurydzy na kiszonkę zasiać międzyplon, który jest taką przerwą między kolejną uprawą kukurydzy. Wtedy przerywamy tę monokulturę. Oczywiście, w niektórych rejonach kraju, zwłaszcza na północnym-wschodzie, jest problem, że tego czasu jest bardzo mało, i może to być wręcz symboliczny wysiew i symboliczny wzrost. Ale czy to nam spełnia już to kryterium, że te gospodarstwa, które potrzebują na gruntach ornych uprawiać kukurydzę, bo jest potrzebna pasza, czy one w ten sposób mają to już rozwiązanie? - dopytywał Karol Bujoczek.

- Pierwotnie ten międzyplon miał tylko zniwelować w przypadku warunkowości ten wymóg, że co najmniej 40% upraw w następnym roku musi być innych niż były w poprzednim. Jeżeli nie było 40% to się siało międzyplon. W tej chwili mamy informację, że również w przypadku kukurydzy to będzie jak najbardziej przerywało ten okres zmianowania. Myślę, że dobrze, żeby rolnicy, szczególnie producenci bydła, zgłaszali również takie uwagi, że oni uprawiają bardzo dużo cennych dla środowiska i chroniących też węgiel traw na gruntach rolnych. Czyli tam jest bardzo dużo zasiewów i łąk, i pastwisk, i traw na gruntach ornych. Globalnie gospodarstwo dba o ten system węglu. Więc tutaj można by się pokusić o pewne wyłączenie w tym przypadku. Dalej mówi się, czy ta kukurydza, ta monokultura nie jest szkodliwa. Jeśli jest kukurydza na kiszonkę, to ta kukurydza najczęściej jest zamieniana na obornik, czyli to wraca w pole. To jest o tyle ciekawe. Na razie mamy taką możliwość, że ten międzyplon zmienia. Ja tylko tu zwracam uwagę już szczególnie też z tą zasadą 80% pokrycia gleby na zimę, gdzie jest taka pokusa, żeby zostawić to ściernisko kukurydziane na zimę. Proszę Państwa, kukurydzy mamy już w tej chwili ponad 1,8 mln ha, 1,3 mln w postaci ziarnowej. Jeżeli my zaczniemy zostawiać ścierniska na zimę, to nie poradzimy sobie ze stonką kukurydzianą, z omacnicą prosowianką, itd.  Na dużą skalę pojawią się te szkodniki, to bardzo niedobre rozwiązanie. Więc jakby ktoś chciał zostawiać ściernisko, to musi znaleźć takie mulcze, żeby rozbić te podstawy źdźbła, żeby przynajmniej zniszczyć mocnicę i żeby ta kukurydza mogła się rozłożyć do następnego. Z jednej strony ochronimy wodę, bo ten mulcz jest po to, mówię o 80% pokrycia, żeby nie uciekały składniki do wody. Dobra, powstrzymamy ucieczkę tych składników do wody, a wyhodujemy sobie potwora w postaci nowych chorób i szkodników na masową skalę, które będziemy musieli intensywnie chronić chemicznie, co znowu nie wpłynie na środowisko. Ja sądzę, że w przypadku tej kukurydzy to warto. I ta grupa rolników tego typu gospodarstw po prostu musi pokazać, jak to u nich funkcjonuje - tłumaczył Marek Krysztoforski.

W kukurydzy uważajmy na choroby i szkodniki!

- Bo też musi być to uwzględnione w przepisach, które obowiązują. Oczywiście Agencja będzie miała swoje wytyczne i trzeba będzie skontrolować, czy został ten wymóg zachowany czy też nie. Jeżeli w gospodarstwie jest 30 ha na gruntach ornych w 100% kukurydzy i zbierze się w połowie września na kiszonkę, to zostaje nam ściernisko i najczęściej trzeba by to wymieszać. Samo przejechanie talerzówką, czy ono gwarantuje pozostawienie resztek? Nie ma już tam zbyt wiele resztek, bo zostały zebrane - zauważył Karol Bujoczek.

- Tak, to też wymaga doprecyzowania, ponieważ w przypadku tych międzyplonów również ozimych, mamy mowę o tym, że po 15 listopada możemy je mulczować. I teraz bardzo często pojawia się pytanie, co to jest właśnie to mulczowanie? Czy możemy te międzyplony zmulczować talerzówką? - dopytywał Grzegorz Ignaczewski.

- Rozdrobnienie i płytkie wymieszanie z glebą – taka jest definicja mulczu. Ma to być takie niedbałe. Żeby jakby pradziadek wstał z grobu i powiedział synu "Wnusiu, a coś ty tu narobił na tym polu, przecież to jeden bałagan". I to jest mulczowanie. Nie ma dokładnej definicji mulczowania, mają zostać resztki pożniwne, a reszta ma być wymieszana z wierzchnią warstwą - tłumaczył ekspert z CDR w Radomiu.

- Myślę, że to będzie duże wyzwanie dla rolników. Być może trzeba będzie siać takie odmiany kukurydzy, które o 1-2 tygodnie wcześniej zejdą z pola, żeby rzeczywiście zasiać ten międzyplon. Pozwolić mu zmarznąć, żeby mieć na przyszły rok pozycję wyjściową, chociażby do tego, żeby od razu w to siać, i mamy spełnioną warunkowość 80% pokrywy, a jednocześnie jest dobrze przygotowane pole. Więc tu pewnie nie jeden instytut na rzecz rolnictwa może pogłówkować, jak to dobrze rozpracować. A jednocześnie nie możemy wpędzać rolników w sztuczne warunki, jak Pan słusznie powiedział, przecież producenci mleka z produkcją zwierzęcą przy tym nawożeniu organicznym bardzo wiele dobrego dla tej gleby i środowiska robią tak - dodał redaktor naczelny top agrar Polska.

- Proszę sobie wyobrazić, że w integrowanej produkcji większości upraw okopowych mówi się o przełamaniu wszystkich resztek pożniwnych. Jeżeli ktoś ma integrowaną produkcję, jak najbardziej system proekologiczny, on musi wszystko przeorać i nie może zostawiać tych ściernisk. Niektóre państwa członkowskie zrobiły zastrzeżenia, że te 80% – tak, ale w przypadku gdy występują właśnie takie rośliny, jak warzywne, korzeniowe, żeby nie namnażać chorób i szkodników należy je zmienić - zakończył Marek Krysztoforski.

Jak łączyć ze sobą ekoschematy?

Przypomnijmy, że ekoschematy można łączyć ze sobą na jednej działce, stawka dotyczy 1 ha. Ale uwaga, nie można wprowadzić wszystkich ekoschematów w swoim gospodarstwie, gdyż ograniczają to zasady dotyczące wyeliminowania podwójnego finansowania niektórych praktyk. Inne ograniczenia wynikają z technologii uprawy. Przygotowując się do złożenia wniosku, najlepiej jest posługiwać się tabelą 2. wskazującą na możliwość łączenia ekoschematów. Jeśli pewnych ekoschematów nie można połączyć, to biorąc pod uwagę analizę kosztów i korzyści, należy zastanowić się, który ekoschemat wybrać.

Fot. Envato Elements

CZYTAJ TAKŻE Z WEBINARIUM:

Czy jesienny bezorkowy siew zbóż można zgłosić we wniosku o dopłaty w ramach ekoschematu uprawa bezorkowa?

Integrowana Produkcja Roślin – ekoschemat, który się najbardziej opłaca. Ilu rolników z niego skorzysta?

Ekoschematy: Czy w 2023 roku rolnik musi ugorować grunty rolne?