W dokumencie „Polska wieś 2022. Raport o stanie wsi” przygotowanego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA) znalazł się rozdział poświęcony znaczeniu realizacji Europejskiego Zielonego Ładu dla polskiej wsi i rolnictwa. 

Rolnictwo w Polsce jest źródłem 30,7 % krajowej emisji metanu

Autorzy raportu zaznaczają na wstępie, że rolnictwo – ze względu na znaczny udział w całkowitej emisji gazów cieplarnianych oraz wpływ na ekosystemy – odgrywa istotną rolę w pogłębianiu zmian klimatycznych. W krajach UE rolnictwo odpowiada za 10,3% emisji gazów cieplarnianych, z czego 70% pochodzi z chowu zwierząt. Z kolei w przypadku Polski udział rolnictwa w całkowitej emisji gazów cieplarnianych (wyrażonej w ekwiwalencie CO2) w Polsce wynosi 8,4%. Jest nieco niższy niż w wielu innych krajach europejskich, co ma związek z oparciem polskiej gospodarki na węglu i z dominującym udziałem energetyki w całkowitej emisji. Należy jednak podkreślić, że rolnictwo w Polsce jest źródłem 30,7% krajowej emisji metanu i aż 80,1% krajowej emisji podtlenku azotu.

Przedstawione dane i wyniki badań potwierdzają ogromną rolę rolnictwa i obszarów wiejskich w osiągnięciu celów Europejskiego Zielonego Ładu. Dążenie do neutralności klimatycznej wymaga bowiem ograniczenia emisji również ze źródeł rolniczych oraz zwiększenia pochłaniania CO2 na obszarach wiejskich.

- Należy jednak pamiętać, że ograniczenie emisji gazów cieplarnianych z rolnictwa jest możliwe tylko do pewnego poziomu, z uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego przy jednoczesnej redukcji emisji – napisali Paweł Wiśniewski i Renata Marks-Bielska w raporcie FDPA.

Na działania w dziedzinie klimatu w rolnictwie przeznaczono 100 mld euro

Autorzy raporty zwracają jednak uwagę, że dotychczasowe wysiłki zmierzające do ograniczenia emisji w rolnictwie spełzły na niczym. Z obliczeń Europejskiego Trybunału Obrachunkowego wynika, że na działania w dziedzinie klimatu w rolnictwie przeznaczono 100 mld euro. Tymczasem działania podejmowane w ramach WPR 2014–2020 nie przyczyniły się do zmniejszenia emisji pochodzących z chowu zwierząt gospodarskich, odnotowano też wzrost emisji związanych ze stosowaniem nawozów.

Teraz fundusze wydawana redukcję emisji będą jeszcze większe. Ale wiąże się to z pewnymi szansami i zagrożeniami.

Jakie są korzystne skutki Zielonego Ładu?

Zdaniem autorów raportu zakładane przez Europejski Zielony Ład ograniczenie zużycia nawozów i środków ochrony roślin przyczyni się do zmniejszenia ładunku biogenów wymywanych do wód, ograniczy stopień zakwaszenia gleb i przyczyni się do wzrostu bioróżnorodności obszarów wiejskich. Korzystnym skutkiem proponowanych rozwiązań będzie zwiększenie produkcji i konsumpcji produktów ekologicznych, a także wzrost znaczenia upraw roślin o dodatnim wskaźniku reprodukcji glebowej materii organicznej (strączkowych, traw, bobowatych i ich mieszanek) oraz międzyplonów.

Przed polskimi gospodarstwami (w szczególności większymi) otwierają się szanse do implementacji nowoczesnych technologii systemu rolnictwa precyzyjnego i zdobywania rynku w tym zakresie. Należy również oczekiwać wzrostu potencjału eksportu urządzeń związanych z czystymi technologiami w rolnictwie.

Wprowadzenie Europejskiego Zielonego Ładu niesie za sobą również zagrożenia

Ale jednocześnie polskie rolnictwo nie jest przygotowane do pełnego wdrożenia Europejskiego Zielonego Ładu m.in. ze względu na niską produktywność gospodarstw rolnych w Polsce, będącą rezultatem rozdrobnienia agrarnego, słabej jakości gleb oraz krótszego niż w krajach Europy Zachodniej okresu wegetacji.

Pełne wdrożenie Europejskiego Zielonego Ładu może spowodować wzrost cen (w szczególności zbóż) i spadek dostępności artykułów spożywczych. Zagrożeniem jest także pogorszenie konkurencyjności i wyparcie z rynku mniejszych gospodarstw rolnych w Polsce, gdzie wdrażanie technik rolnictwa precyzyjnego jest często nieopłacalne.

- Wprowadzenie Europejskiego Zielonego Ładu niesie ze sobą zarówno szanse, jak i zagrożenia dla rozwoju polskiej wsi i rolnictwa. Istotne jest więc, by wdrożenie jego założeń przebiegało ewolucyjnie z uwzględnieniem niewątpliwych korzyści środowiskowych i społecznych oraz ewentualnych strat ekonomicznych w polskim rolnictwie. W tym celu niezbędne jest odpowiednie wsparcie finansowe rolników i adekwatne doradztwo rolnicze – czytamy w podsumowaniu raportu.

wk

fot. elements.envato.com