Celem ustawy jest wdrożenie do krajowego porządku prawnego przepisów unijnych poprzez zwiększenie przejrzystości i poprawy funkcjonowania łańcucha rynkowego w sektorze rolno-spożywczym oraz wzmocnienia pozycji przetargowej rolników w sytuacji szybkiej koncentracji handlu i przetwórstwa tak, aby zapewnić sprawiedliwy podział korzyści związanych m.in. z rosnącym eksportem polskich produktów.

Zakaz wykorzystywania przewagi kontraktowej

Ustawa zakazuje nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej nabywcy względem dostawcy oraz dostawcy względem nabywcy. – Przewagą kontraktową w rozumieniu ustawy jest występowanie znacznej dysproporcji w potencjale ekonomicznym nabywcy względem dostawcy albo dostawcy względem nabywcy. Wykorzystywanie przewagi kontraktowej w myśl obowiązujących przepisów jest nieuczciwe, jeżeli będzie sprzeczne z dobrymi obyczajami i zagrażające istotnemu interesowi drugiej strony albo naruszające taki interes – czytamy w uzasadnieniu ustawy.

Większe kompetencje UOKiK

Postępowania w sprawach praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie wszczynał z urzędu, co daje ochronę przed identyfikacją zgłaszającego zawiadomienie. Ustawa zapewnia więc anonimowość skarżącej stronie.

Długa lista zakazanych praktyk

Ustawa definiuje 16 nieuczciwych praktyk, przy czym 10 jest bezwzględnie zakazanych, a sześć - dozwolonych pod warunkiem, że zostały one w sposób jasny uzgodnione w umowie między dostawcą a nabywcą.

Zakazane praktyki wykorzystujące przewagę kontraktową polegają w szczególności na:

• dokonaniu przez nabywcę zapłaty dostawcy po upływie 30 dni lub 60 dni (w zależności rodzaju kontraktu oraz rodzaju towaru),
• anulowaniu przez nabywcę zamówienia przed upływem 30 dni przed przewidywanym terminem dostarczenia łatwo psujących się produktów rolnych lub spożywczych;
• jednostronnej zmianie przez nabywcę warunków umowy;
• nieuzasadnionemu obniżaniu należności z tytułu dostarczenia produktów po jego przyjęciu przez nabywcę w całości albo umówionej części, w szczególności na skutek żądania udzielenia rabatu;
• żądaniu przez nabywcę od dostawcy płatności niezwiązanych ze sprzedażą produktów rolnych lub spożywczych dostawcy;
• żądaniu przez nabywcę od dostawcy zapłaty za pogorszenie się stanu lub utratę produktów rolnych lub spożywczych, do których doszło w obiektach nabywcy lub po przejściu własności tych produktów na nabywcę z przyczyn niezawinionych przez dostawcę;
• odmowie przez nabywcę pisemnego potwierdzenia warunków umowy obowiązujących między nabywcą a dostawcą, o których pisemne potwierdzenie zwrócił się dostawca;
• bezprawnym pozyskiwaniu, wykorzystywaniu lub ujawnianiu przez nabywcę tajemnic przedsiębiorstwa;
• grożeniu podjęciem handlowych działań odwetowych lub podejmowaniu takich działań przeciwko dostawcy, jeżeli ten korzysta z praw przysługujących mu na mocy umowy lub przepisów prawa;
• żądaniu od dostawcy rekompensaty za koszty rozpatrzenia skarg konsumentów związanych ze sprzedażą produktów dostawcy mimo braku zaniedbania lub winy ze strony dostawcy;
• zwrocie przez nabywcę dostawcy niesprzedanych produktów bez zapłaty lub za ich unieszkodliwianie;
• pobieraniu od dostawcy opłaty stanowiącej warunek przechowywania, prezentowania lub oferowania sprzedaży jego produktów lub udostępniania takich produktów na rynku;
• żądaniu przez nabywcę od dostawcy ponoszenia całości lub części kosztów obniżek cen produktów sprzedawanych przez nabywcę w ramach organizowanej przez nabywcę promocji;
• żądaniu przez nabywcę od dostawcy zapłaty za reklamowanie produktów przez nabywcę;
• żądaniu przez nabywcę od dostawcy zapłaty za prowadzenie marketingu produktów prowadzony przez nabywcę;
• żądaniu przez nabywcę od dostawcy ponoszenia opłat dotyczących czynności wykonywanych przez pracowników zajmujących się urządzeniem lokalu wykorzystywanego do sprzedaży produktów dostawcy

Listę zakazanych praktyk rozszerzono o praktykę polegającą na nieuzasadnionym obniżaniu należności z tytułu dostawy produktów rolnych i spożywczych po jej przyjęciu przez nabywcę w całości lub umówionej części, w szczególności na skutek żądania udzielenia rabatu.

Ustawa została już przekazana Prezydentowi do podpisania. Wejdzie w życie 14 dni po ogłoszeniu.

WK