Rolnik dwuzawodowy

Prowadzę gospodarstwo rolne i pracuję jako magazynier. Zaproponowano mi awans na kierownika, co się wiąże z umową o odpowiedzialności majątkowej. Co to dla mnie oznacza?

Michał K. (woj. dolnośląskie)

Odpowiedzialność wobec pracodawcy

Generalnie rzecz biorąc, osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę odpowiada wobec swojego pracodawcy za ewentualne szkody wyrządzone w trakcie wykonywania pracy. Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Są to generalne zasady odpowiedzialności pracownika wobec pracodawcy, określone w art. 114 i nast. ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity DzU 2023.1465).

Jeśli chodzi o odpowiedzialność pracownika za szkody wyrządzone osobom trzecim, to w takich przypadkach wobec tych osób odpowiada wyłącznie pracodawca. Dalej idąca, a więc pełna odpowiedzialność pracowników za szkodę wyrządzoną pracodawcy dotyczy tylko szkód wyrządzonych umyślnie (art. 122). Drugi wyjątek dotyczy pełnej odpowiedzialności za mienie powierzone, jak pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze. Od odpowiedzialności pracownik może się w uwolnić, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków, umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia. Wreszcie pracownicy mogą przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone im łącznie z obowiązkiem wyliczenia się.

Podstawą łącznego powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności materialnej, zawarta przez pracowników z pracodawcą na piśmie (pod rygorem nieważności). Pracownicy ponoszący wówczas wspólną odpowiedzialność materialną odpowiadają w częściach określonych w umowie, np. po połowie. Takie umowne określenie udziału w odpowiedzialności nie wyłącza możliwości ustalenia, że za szkodę w całości lub w części spowodowaną przez niektórych pracowników odpowiadają tylko sprawcy szkody. Taką właśnie umowę ma zawrzeć Czytelnik.

Rozpoczęcie i zakończenie odpowiedzialności łączy się z koniecznością przeprowadzenia inwentury ustalającej stan zapasów. Szczegółowe zasady umów zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z 4 października 1974 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie (t.j. DzU 1996, nr 143, poz. 663) oraz umowa, o której mowa wyżej.

Ewa Jaworska-Spicak, ekspertka KRUS
fot. EnvatoElements