Chodzi o sektory: produktów rolnych i środków spożywczych, napojów spirytusowych oraz win.

Nowe przepisy projektu ustawy przedłożonej przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi dotyczą:

• rejestracji i ochrony nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych,
• produktów tradycyjnych.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Obecnie obowiązujące w tym zakresie prawo jest zbyt rozdrobnione przez co jest trudne do interpretacji w sprawach administracyjnych i stanowi znaczne utrudnienie dla producentów. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów wyjaśnia, że jednocześnie ujednolicenie zasad, które znajdą się w jednym akcie prawnym umożliwi lepszą kontrolę i egzekwowanie ochrony przysługującej nazwom zarejestrowanym w Unii Europejskiej.

Jakie zapisy znalazły się w tym projekcie?

W projektowanej ustawie określone zostaną:

• warunki ochrony w Polsce nazw pochodzenia,
• oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych lub środków spożywczych,
• oznaczeń geograficznych win i napojów spirytusowych,
• określeń tradycyjnych produktów sektora wina,
• certyfikacja produktów.

Na jakiej zasadzie jest przewidziane nadawanie certyfikatów produktom chronionym?

Nowe przepisy wskazują także jakie jest przewidziany wykaz zadań oraz właściwość organów i jednostek organizacyjnych w kwestii kontroli i certyfikacji artykułów rolno-spożywczych.

Obejmują one artykuły, które mają chronioną nazwę pochodzenia, chronione oznaczenie geograficzne albo są gwarantowanymi tradycyjnymi specjalnościami.

W tym celu powołana zostanie Rada do Spraw Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności. Jej zadaniem ma być wydawanie opinii na temat wniosków o rejestrację lub o cofniecie rejestracji, wnioski o zatwierdzenie zmiany w specyfikacji produktu, a także sprzeciwy krajowe do wniosków o rejestrację.

Zgodnie z definicją i w ustawą Prawo własności przemysłowej, oznaczenia geograficzne, są to oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru. 

Jaka jest różnica między Chronią Nazwą Pochodzenia, Chronionym Oznaczeniem Geograficznym, a Gwarantowaną Tradycyjną Specjalnością?

Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego mamy trzy kategorie nazw produktów rolnych czy spożywczych objętych unijną ochroną:

• Chroniona Nazwa Pochodzenia (w jęz. ang. Protected Designation of Origin – PDO);
• Chronione Oznaczenie Geograficzne (w języku ang. Protected Geographical Indications – PGI);
• Gwarantowana Tradycyjna Specjalność.

Pierwsze dwa mogą objąć takie produkty jak: piwo, czekolada i produkty pochodne, chleb, ciasto, ciastka, wyroby cukiernicze, herbatniki i inne wyroby piekarnicze, napoje z ekstraktów roślinnych, makarony czy sól.

Jak podaje Urząd Patentowy RP, główna różnica między tymi rodzajami oznaczeń polega na tym na ile dany produkt jest związany z konkretnym obszarem geograficznym. Te najbardziej powiązane są zarezerwowane dla Chronionej Nazwy Pochodzenia. Żeby dany produkt mógł otrzymać taką ochronę, to zarówno produkcja surowców, jak i wszystkie etapy produkcji danego wyrobu muszą się odbywać w jednym regionie.
W przypadku Chronionego Oznaczenia Geograficznego produkt musi być wytwarzany w regionie, ale obniżone są kryteria co do etapów wytwarzania żywności w danym regionie - wystarczy, aby co najmniej jedna z trzech faz produkcji (produkcja, przetwarzanie lub przygotowanie) odbywała się na danym obszarze.
Z kolei Gwarantowana Tradycyjna Specjalność nie musi być wytwarzana w regionie, z którego oryginalnie pochodzi, ale za to musi posiadać specjalny oparty na tradycji zespół cech.

Jakie polskie produkty regionalne są chronione w UE?

Jak na razie Polska zarejestrowała w Komisji Europejskiej 44 produkty chronione jednym z trzech oznaczeń. Wśród nich są m.in.:

• Bryndza Podhalańska,
• Oscypek,
• Miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich,
• Półtorak staropolski tradycyjny,
• Dwójniak staropolski tradycyjny,
• Rogal Świętomarciński,
• Jabłko Grójeckie,
• Jabłka łąckie,
• Wielkopolski ser smażony,
• Andruty kaliskie,
• Truskawka kaszubska,
• Redykołka,
• Wiśnia nadwiślańska,
• Fasola korczyńska,
• Chleb prądnicki,
• Ser koryciński swojski,
• Kiełbasa biała parzona wielkopolska,
• kiełbasa piaszczańska.

oprac. Natalia Marciniak-Musiał
Fot. Jabłka grójeckie/Facebook.com