W grudniu 2022 roku PiS poinformował, że wprowadzi Kodeks rolny, który ma uporządkować przepisy gwarantujące stabilność produkcji rolnej i wzmocnić pozycję rolnika. Unijny komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski obiecywał wówczas, że nowe przepisy wejdą w życie na wiosnę 2023 roku.

- Wejście w życie pierwszej części przepisów Kodeksu rolnego to "kwestia raczej tygodni, niż miesięcy - zapowiedział w niedzielę 11 grudnia 2022 r. w Przysusze Janusz Wojciechowski. Dodał, że jeżeli inne przepisy byłyby z nim sprzeczne, to stosowałoby się przepisy kodeksu.

Od tej deklaracji minęło jednak 1,5 miesiąca, a przepisy są dopiero w fazie uzgodnień. 27 stycznia w Sejmie odbyło się połączone posiedzenie podkomisji ds. gospodarstw rodzinnych oraz Parlamentarnego Zespołu ds. uregulowania ustawowego polityki górskiej i Parlamentarnego Zespołu ds. Wsparcia Rolnictwa Ekologicznego i Przetwórstwa Ekologicznego, na którym zaprezentowano założenia kodeksu rolnego.

- Nie zawsze przepisy, które są zawarte w prawie budowlanym, prawie wodnym czy w kodeksie cywilnym i wielu innych ustawach przystają do rolnictwa. Kodeks ma być drogowskazem. Jeżeli inne przepisy będą z nim sprzeczne, to stosowałoby się przepisy kodeksu – mówił poseł Grzegorz Wojciechowski.

Kiedy Kodeks rolny wejdzie w życie?

Prace parlamentarne nad Kodeksem powinny przebiegać szybko. Ale okazuje się, że to może nie być takie proste, bo jak przyznaje komisarz Wojciechowski "budowa całego kodeksu to długi proces i zadanie na kolejne kadencje parlamentu". W jego ocenie w tej kadencji uda się uchwalić tylko część ogólną kodeksu. 

– Przepisy ogólne kodeksu rolnego powinny zostać uchwalone w miarę szybko – powiedział komisarz UE ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski.

O to, kiedy kodeks wejdzie w życie, zapytaliśmy też posła Roberta Telusa, przewodniczącego sejmowej komisji rolnictwa. Poinformował nas, że do prac nad Kodeksem zostanie powołana podkomisja lub komisja nadzwyczajna, a pierwsze efekty prac mamy poznać koło marca.

- Na przełomie lutego i marca ukaże się wstępny projekt Kodeksu, nad którym będziemy pracować. Zostanie on wypracowany przez komisję nadzwyczajną lub podkomisję, a następnie złożony do Sejmu - wyjaśnił przewodniczący Telus.

Poseł przyznał, że najwięcej kontrowersji w Kodeksie budzi zapis, że tylko państwowe inspekcje będą miały możliwość wchodzenia do gospodarstwa i interwencyjnego odbioru zwierząt rolnikom. Ten pomysł spotkał się z bardzo dużym sprzeciwem organizacji ekologicznych i prozwierzęcych.

Niewykluczone, że to właśnie ten przepis zostanie odłożony na półkę i wzięty pod obrady dopiero w następnej kadencji Sejmu. Być może przed wyborami zabraknie politycznej woli, by podejmować ten temat.

Co znajdzie się w Kodeksie rolnym?

Kodeks ma regulować w szczególności zadania władz publicznych w odniesieniu do działalności rolniczej i rozwoju wsi, warunków prowadzenia gospodarstw rolnych i działalności rolniczej, zasady ochrony i wspierania kryzysowego gospodarstw rolnych, w tym zwłaszcza gospodarstw rodzinnych, stosunki cywilnoprawne dotyczące gospodarstw rolnych, a także inne prawa i obowiązki rolników oraz systemy ich ochrony. Trwa także przegląd przepisów zagranicznych, które warto zaimplementować do polskiego porządku prawnego.

W kodeksie mają się znaleźć m.in. przepisy dotyczące pomocy finansowej dla rolników, którzy nie otrzymali zapłaty za dostarczone towary rolne. Przewiduje się powołanie funduszu gwarancyjnego, który wypłacałby rolnikom pieniądze z tego tytułu.

Kodeks rolny ma także uporządkować sprawy przepisów planowania przestrzennego na wsi. Ponieważ wieś jest miejscem produkcji rolniczej i nie będzie możliwości składania skarg na zbyt głośne koguty lub hałas pracy maszyn rolniczych.

- Powinno zniknąć także pojęcie „producenta rolnego”, które powinno zostać zastąpione unijnym pojęcie „zarządzający gospodarstwem rolnym” – kontynuował poseł G. Wojciechowski.  

Organizacjom pro-zwierzęcym odebrane będzie prawo interwencyjnego odbioru zwierząt. Taką możliwość będzie miała tylko Inspekcja Weterynaryjna.

- W projekcie kodeksu przewidziano możliwość prowadzenia gospodarstwa z ograniczoną odpowiedzialnością. Jeżeli ktoś chce robić biznes i nie mówię, tego w złym słowa znaczeniu, to powinien mieć możliwość podobną tak jak mają spółki prawa handlowego – dodał poseł Grzegorz Wojciechowski.

Powstać ma także rzecznik praw rolnika. 

Gembicka: trwają prace nad funduszem gwarancji w rolnictwie 

Obecna na posiedzeniu wiceminister rolnictwa Anna Gembicka zadeklarowała pełną współpracę rządu w pracach nad projektem kodeksu.

- Cieszę się, że zaczynamy pracę nad kodeksem. Niektóre z tych projektów już przygotowujemy np. fundusz gwarancji w rolnictwie. Projekt został w tym tygodniu wpisany do wykazu prac rządu, więc mamy nadzieję, że stosunkowo szybko trafi pod obrady Sejmu – tłumaczyła A. Gembicka.  

Organizacje rolnicze popierają Kodeks rolny

Obecne na posiedzeniu organizacje rolnicze zadeklarowały współpracę przy tworzeniu nowego prawa.

- Dziękuję za to, że zaczynamy tworzyć prawo, które będzie chronić produkcję rolną na obszarach wiejskich – powiedział Wiktor Szmulewicz, prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych.

– Niewątpliwie jest to dokument, na który czekają rolnicy. Oczekujemy jasnego i przejrzystego prawa – dodał Jacek Zarzecki z Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego.

- Bardzo cieszymy się, że zaczęto mówić o kodeksie rolnym. Główną rola rolnictwa jest zapewnienie całemu społeczeństwu żywności. Musimy walczyć o to, żeby pozwolić rolnikom produkować - powiedziała Dorota Grabarczyk z Polskiej Federacji Hodowców i Producentów Mleka. 

wk