Czy można skorzystać ze służebności przesyłu?

Niestety, obecnie nie jest to już możliwe. Ograniczenie prawa własności nastąpiło w tym przypadku na mocy decyzji administracyjnej wydanej na podstawie art. 124 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

W myśl tego przepisu starosta może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących m.in. do przesyłania lub dystrybucji gazów, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku jego braku – zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Starosta udziela zezwolenia z urzędu albo na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, innej osoby lub jednostki organizacyjnej.

Jakie zezwolenia powinien mieć inwestor?

Udzielenie zezwolenia powinno być poprzedzone rokowaniami z właścicielem nieruchomości o uzyskanie zgody na wykonanie prac. Do wniosku o wydanie zezwolenia inwestor musi dołączyć dokumenty z przeprowadzonych rokowań.

Decyzja ostateczna w sprawie udzielenia zezwolenia stanowi podstawę do dokonania odpowiedniego wpisu w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się na wniosek starosty wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej lub organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego.

Jakie obowiązki ma inwestor?

Inwestor wykonujący prace objęte zezwoleniem ma obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń. Jeżeli jest to niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, właścicielowi należy się odszkodowanie na mocy art. 128 ust.  4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Powinno ono odpowiadać wartości poniesionych szkód. Jeżeli wskutek tych zdarzeń zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu. Odszkodowanie ustala starosta.

Jeżeli założenie lub przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń uniemożliwia dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel może żądać, aby starosta lub występujący z wnioskiem o zezwolenie, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa własność albo użytkowanie wieczyste nieruchomości (art. 124 ust. 5 ww ustawy).

Jakie obowiązki ma własciciel?

Właściciel jest obowiązany udostępnić nieruchomość w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii przeprowadzonych ciągów, przewodów i urządzeń. Obowiązek udostępnienia nieruchomości podlega egzekucji administracyjnej.

Artykuł 124 samodzielnie reguluje instytucję ograniczenia włas­ności związaną z zakładaniem instalacji przesyłowych i określa przesłanki takiego ograniczenia. Tytuł prawny do nieruchomości, jaki powstaje na podstawie decyzji starosty, i służebność przesyłu ustanawiana na podstawie art.  305[1] Kodeksu cywilnego to dwa różne tytuły prawne. Przedsiębiorca może korzystać według swego wyboru, przy czym uzyskanie jednego z nich w zasadzie wyklucza potrzebę uzyskania drugiego. Uzyskanie decyzji o udzieleniu zezwolenia na ograniczenie nieruchomości w trybie administracyjnym wyłącza możliwość ustanowienia służebności przesyłu. Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 2 września 2014 r. (sygn. akt: II SA/Bk 526/14, LEX).

Alicja Moroz
fot. Pixabay