Na jakich warunkach rolnik może używać materiału siewnego z własnych zbiorów? 

Kwestię tę reguluje art. 23 ust. 1 ustawy z 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin. Określa on, że posiadacz gruntów rolnych może, za opłatą uiszczaną na rzecz hodowcy, używać materiału ze zbioru jako materiału siewnego odmiany chronionej wyłącznym prawem. Materiał ten musi jednak uzyskać w posiadanym gospodarstwie rolnym i użyć go na terenie tego gospodarstwa.  

Jakich gatunków roślin materiał siewny można wykorzystywać? 

Prawo do używania materiału ze zbioru jako materiału, o którym mowa w ust. 1, dotyczy materiału siewnego następujących roślin: 

• bobiku, 
• grochu siewnego, 
• jęczmienia, 
• kukurydzy, 
• lnu zwyczajnego (oleistego), 
• lucerny siewnej, 
• łubinu wąskolistnego, 
• łubinu żółtego, 
• owsa, 
• pszenicy twardej, 
• pszenicy zwyczajnej, 
• pszenżyta, 
• rzepaku i rzepiku, 
• wyki siewnej, 
• żyta, 
• ziemniaka, 
• soi. 

Ochrona prawna nie dotyczy odmian mieszańcowych i odmian powstałych ze swobodnego krzyżowania się linii gatunków obcopylnych (odmian syntetycznych).

Które gospodarstwa nie muszą płacić za prawo stosowania materiału siewnego?

Poza tym warto zaznaczyć, iż posiadacze gruntów rolnych o powierzchni do 10 ha – w przypadku ziemniaka, oraz do 25 ha – w przypadku pozostałych roślin wymienionych w ustawie, mogą używać materiału ze zbioru jako materiału siewnego odmiany chronionej wyłącznym prawem bez uiszczania opłaty.

Według ustawy z 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin, wysokość opłaty, sposób oraz termin jej uiszczenia są ustalane w umowie zawartej między:

• hodowcą a posiadaczem gruntów rolnych albo
• hodowcą a organizacją reprezentującą posiadaczy gruntów rolnych, albo
• organizacją hodowców a posiadaczem gruntów rolnych, albo
• organizacją hodowców a organizacją reprezentującą posiadaczy gruntów rolnych. 

Wysokość opłaty nie powinna jednak przekraczać wysokości opłaty licencyjnej za daną kategorię materiału siewnego ustalonej przez hodowcę tego materiału.

Hodowcy nie muszą pobierać opłaty licencyjnej za materiał siewny

Warto zaznaczyć, iż hodowca, który pobiera jednorazowo opłatę przy zakupie materiału siewnego, informację w tym zakresie ogłasza na swojej stronie internetowej lub na stronie internetowej organizacji hodowców. Taki sam sposób informowania dotyczy sytuacji, w której hodowca nie pobiera opłaty. Zawiera ona wskazanie odmiany chronionej wyłącznym prawem, w odniesieniu do której nie pobiera tej opłaty, oraz oznaczenie, w jakim okresie.          

Odpowiedzi udzieliła dr hab. Aneta Suchoń 
Fot. Pixabay