Kim jest pomocnik rolnika?

Pomocnikiem rolnika może być osoba:

• pełnoletnia świadcząca odpłatnie pomoc rolnikowi przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach, która jednocześnie posiada obywatelstwo polskie i jest uprawniona do wykonywania pracy na terytorium Polski lub zwolniona na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.
• będąca rolnikiem bądź małżonkiem rolnika, domownikiem prowadzącym własne gospodarstwo rolne/wykonującym stałą pracę w gospodarstwie rolnym i z tego tytułu podlegająca równocześnie ubezpieczeniu społecznemu rolników, bez względu na zakres tego ubezpieczenia,
• podlegająca ubezpieczeniom społecznym w ZUS, bądź mająca ustalone prawo do emerytury lub renty lub do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z zapisem artykułu 37 ust. 1a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników - rolnik ma obowiązek zgłoszenia swojego pomocnika do ubezpieczenia w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pomocy przy zbiorach, o której mowa w art. 91a ustawy, lecz nie później niż przed upływem okresu, na który została zawarta ta umowa. Zgłoszenie dokonuje się na opracowanych przez KRUS formularzach zgłoszeniowych.

W przeciwnym razie pomocnik nie ma prawa do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnika, a także prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego w okresie wykonywania pomocy przy zbiorach.

Na czym polega umowa o pomocy przy zbiorach? Jakie obowiązki pracy obejmuje?

Umowa o pomocy przy zbiorach to rodzaj umowy cywilnoprawnej, która jest zawierana pomiędzy rolnikiem a pomocnikiem, świadczącym odpłatnie pomoc rolnikowi przy zbiorach produktów rolnych, należących do sektora, a także pozostałych ziół i roślin zielarskich zwanych dalej „chmielem, owocami, warzywami, tytoniem, ziołami i roślinami zielarskimi”.

Umowę zawiera się na piśmie przed rozpoczęciem świadczenia pomocy.

Zapisy w umowie zobowiązują pomocnika do osobistego świadczenia pomocy przy ww. zbiorach w określonym miejscu w gospodarstwie rolnika i przez określony czas. Rolnik z kolei ma obowiązek zapłaty umówionego wynagrodzenia za świadczoną pomoc.

Pomoc przy zbiorach obejmuje następujące czynności:

1. zbieranie chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich,
2. usuwanie zbędnych części roślin,
3. klasyfikowanie lub sortowanie zerwanych lub zebranych chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich, lub wykonywanie innych czynności mających na celu przygotowanie wymienionych zbiorów do transportu, przechowywania lub sprzedaży lub związanych z pielęgnowaniem i poprawą jakości plonów.

Jednakże pomoc ta nie stanowi zatrudnienia w rozumieniu Kodeksu pracy.

Jak długo pomocnik może świadczyć pracę u rolników?

Łączny czas świadczenia pomocy przy zbiorach na podstawie umów o pomocy przy zbiorach zawartych przez jednego pomocnika rolnika nie może przekroczyć 180 dni w roku kalendarzowym. Każdej ze stron umowy o pomocy przy zbiorach przysługuje prawo wypowiedzenia umowy. Rozwiązanie następuje z dnie wypowiedziana, chyba że strony postanowiły w kontrakcie inaczej.

Zmiany w stosunku do zatrudniania pomocnika rolnika z Ukrainy

To co się zmieniło w stosunku do poprzednich lat to wydłużenie okresu świadczenia pomocy przy zbiorach przez pomocnika rolnika obywatela Ukrainy, który przybył do Polski z terytorium Ukrainy od dnia 24 lutego 2022 r. Przepisy odnoszą się do ustawy z dnia 12 marca 2022 r. związku z wybuchem wojny na Ukrainie i przewidują możliwość zawierania umowy o pomocy przy zbiorach na wydłużony niż dotychczas okres tj. na okres ich legalnego pobytu na terytorium Polski tj. jeżeli obywatele Ukrainy:

• przybyli legalnie z Ukrainy na terytorium Polski od 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w rozporządzeniu (które zostanie wydane w przyszłości) w związku z działaniami wojennymi,
• deklarują chęć pozostania na terytorium Polski. Ich pobyt uznaje się za legalny na terytorium Polski w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r.

Jednakże, wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Polski na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnienia do skorzystania z wydłużonego okresu wykonywania umowy o pomocy przy zbiorach.

Ile wynosi miesięczna składka na ubezpieczenie dla pomocnika?

Wysokość miesięcznej składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie za pomocnika rolnika jest taka sama jak za każdą osobę podlegającą temu ubezpieczeniu.

Składki te oraz na ubezpieczenie zdrowotne za dany miesiąc rolnik musi opłacić do 15. dnia następnego miesiąca. Składka na ubezpieczenie zdrowotne za pomocnika jest miesięczna i niepodzielna – bez względu na liczbę dni podlegania temu ubezpieczeniu w danym miesiącu.

Od 1 kwietnia 2022 roku miesięczna składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 187 zł (szczegóły dostępne są tutaj: wysokość składek na ubezpieczenie pomocnika rolnika.

Szczegóły (w tym odnośniki prawne) i wszelkie formularze są dostępne pod adresem: Ubezpieczenie pomocnika rolnika.

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał

na podstawie KRUS

fot. unsplash