– Założyłyśmy koło gospodyń wiejskich. Planujemy je zarejestrować. Urząd skarbowy wymaga podania adresu siedziby koła, a my nie możemy dojść do porozumienia z urzędem gminy, do którego należy sala wiejska. Nie może on podpisać z nami umowy użyczenia lokalu, ponieważ wtedy nikt inny nie mógłby wynająć sali. Doradzono mi, żebym zgłosiła siedzibę koła u mnie w domu. Prowadzimy z mężem gospodarstwo i jesteśmy płatnikami VAT – czy to nie wyklucza użyczenia? Czy jest jakiś sposób, aby na zgłoszeniu był adres sali wiejskiej jako siedziby, a adresem do korespondencji mój adres? – to jedno z pytań Czytelniczki Tygodnika Poradnika Rolniczego do naszego prawnika. 

Odpowiedzi udzeliła Alicja Moroz, prawnik redakcyjny:   

Umowa użyczenia świetlicy wiejskiej, a siedziba koła gospodyń wiejskich

Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy taki zapis w umowie użyczenia sali wiejskiej będzie zgodny z istotą umowy użyczenia. W myśl art. 710 Kodeksu cywilnego przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. 

Zgodnie z art. 712 k.c., jeżeli umowa nie określa sposobu używania rzeczy, biorący może rzeczy używać w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu. Bez zgody użyczającego biorący nie może oddać rzeczy użyczonej osobie trzeciej do używania. 

Strony umowy użyczenia mogą zatem dowolnie określić sposób używania rzeczy, np. w przypadku użyczenia lokalu mogą wskazać, że będzie on wykorzystywany jedynie do celów mieszkaniowych albo jako lokal użytkowy. Granice swobody stron w tym zakresie wyznacza zasada swobody umów (art. 353[1] k.c.). Wskazuje on, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. 

Kodeks cywilny nie zakazuje oddania rzeczy do używania osobie trzeciej w stosunku do użyczającego. Urząd gminy może więc zgodzić się na takie sformułowanie umowy, które zabezpieczy mu możliwość wynajmowania sali innym podmiotom. 

Czy prywatny adres jednej z członkiń koła może być podany jako siedziba KGW?

Jeśli nie, pozostanie wskazanie jako siedziby koła Pani prywatnego adresu.
Nie oznacza to, że pod nim KGW musi prowadzić działalność. Do celów jej prowadzenia może bowiem zawierać umowy, np. z urzędem gminy, tyle że na czas określony, np. na zorganizowanie kiermaszu.

Czy siedziba KGW może być w gospodarstwie rolników VAT-owców? 

Zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, nieodpłatne świadczenia nie podlegają – co do zasady – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednak zgodnie z art. 8 ust. 2 tej ustawy, obowiązek opodatkowania VAT wystąpi w przypadku:

• użycia towarów stanowiących część majątku firmy na cele inne niż związane z prowadzoną działalnością gospodarczą przez użyczającego, w tym do celów osobistych podatnika lub jego obecnych i byłych pracowników, jeśli miał on prawo odliczyć VAT naliczony przy ich zakupie,
• nieodpłatnego świadczenia usług na cele własne lub w.w. osób.            

Alicja Moroz 
Fot. Archiwum Tygodnia Poradnika Rolniczego (zdjęcie poglądowe – na zdjęciu Koło Gospodyń Wiejskich w Brzózem)