Czynsz dzierżawny: w 2022 roku cena pszenicy wzrosła o ponad połowę

Wczoraj ukazało się obwieszczenie GUS w sprawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w II półroczu 2022 r. Na tej podstawie wyliczana będzie w 2023 roku wysokość czynszu dzierżawnego za dzierżawione od Skarbu Państwa nieruchomości rolne.

Z danych GUS wynika, że średnia krajowa cena skupu pszenicy w II półroczu 2022 r. wyniosła 152,17 zł za 1 dt. Dla porównania w II półroczu 2021 r. było to 100,71 zł za 1 dt, a w I półroczu 2022 roku - 153,67 zł za 1 dt. W 2022 r. czynsz dzierżawny zdrożał więc o ponad połowę. I przez najbliższe pół roku jego wysokość utrzyma się na zbliżonym poziomie (będzie minimalnie niższa).

Stawki czynszu dzierżawnego zostały określone Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 1 sierpnia 2016 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa

Rolnicy chcą zmian w naliczaniu czynszu dzierżawnego

Wzrost cen pszenicy o ponad 50 proc. przekłada się na dużą podwyżkę czynszów dzierżawnych płaconych KOWR. Wielu z nich nie stać na tak wysokie opłaty.

- Rolnicy, którzy zawarli umowy dzierżaw z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa nie spodziewali się tak wysokich wzrostów kosztów produkcji związanych z zakupem paliwa, nawozów, energii i czynszów dzierżawnych. Dochody osiągane ze sprzedaży produktów rolnych u części rolników nie rekompensują obecnych kosztów działalności rolniczej – czytamy w komunikacie Polskiej Federacji Rolnej (dawniej Federacja Związków Pracodawców-Dzierżawców i Właścicieli Rolnych). 

W związku z gwałtownymi podwyżkami czynszu dzierżawnego Lubelska Izba Rolnicza apeluje o szybką zmianę sposobu naliczania czynszu dzierżawnego przez KOWR.

- Wysokość wyliczonych w ten sposób czynszów jest niestabilna i obecnie zbyt wysoka dla rolników, zwłaszcza w obecnym czasie, gdy nastąpił znaczny spadek opłacalności produkcji rolniczej - wskazują przedstawiciele lubelskiego samorządu rolniczego. 

LIR postuluje, aby zmienić prawo w tym zakresie i za podstawę do rozliczania się z KOWR z czynszu dzierżawnego przyjąć takie rozwiązania jakie obowiązują w przypadku podatku rolnego, czyli na podstawie średniej ceny kwintala żyta za okres 11 kwartałów.

- Naliczanie w oparciu dłuższy okres gwarantuje stabilność powyższych stawek - wskazuje Lubelska Izba Rolnicza.

Kiedy KOWR może obniżyć czynsz dzierżawny?

W szczególnych przypadkach KOWR może obniżyć rolnikowi czynsz dzierżawny, jeśli gospodarz ma kłopoty z jego spłacaniem.

Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa może:

• odroczyć określony w umowie termin zapłaty należności,
• rozłożyć czynsz dzierżawny na raty,
• umorzyć czynsz dzierżawny w części lub w całości,

o ile przemawiają za tym ważne względy gospodarcze, społeczne lub losowe.

Są to przede wszystkim zdarzenia wynikające z negatywnego działania sił przyrody, na które dzierżawca przy dołożeniu należytej staranności nie mógł mieć wpływu, takie jak: huragan, gradobicie, pożar albo którym nie mógł w żaden sposób zapobiec np. powódź, susza, wymarznięcie.

Ile wynosił czynsz dzierżawny KOWR w 2022 roku?

Z danych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa wynika, że średnia wysokość czynszu dzierżawnego dla gruntów wydzierżawionych przez KOWR w pierwszym kwartale 2022 r. wyniosła 12,9 dt pszenicy/ha. Zostało to wyliczone na podstawie zawartych 888 umów dzierżawy na łączną powierzchnię 7 456 ha gruntów .

Najwyższe średnie czynsze uzyskano w województwach: kujawsko-pomorskim – 28,9 dt/ha, śląskim – 22,7 dt/ha, wielkopolskim – 18,8 dt/ha i lubelskim – 18,5 dt/ha.

Najwyższy średni czynsz wystąpił w grupie obszarowej  powyżej 10,00-99,99 ha  i wyniósł 14,6 dt/ha (247 umów), a najniższy w grupie 100,00-299,99 ha - 6,9 dt /ha (4 umowy).

W porównaniu z IV kwartałem 2021 roku, w I kwartale 2022 roku nastąpił wzrost średniej wielkości czynszu o 3,4 dt/ha, tj. 36 proc, przy wydzierżawieniu o 2 543 ha większej powierzchni gruntów - 52 proc. i zawarciu o 147 większej liczby umów - 20 proc.

oprac. Kamila Szałaj, na podst. GUS, KOWR