W Parlamencie Europejskim w dniu 24 stycznia 2023 roku przy współpracy Komisji Petycji, Komisji ENVI i AGRII odbyło się czytanie założeń społecznej inicjatywy obywateli UE pt. Ratujmy pszczoły i rolników! W kierunku rolnictwa przyjaznego pszczołom i zdrowego środowiska” (link do petycji znajduje się tutaj: Save Bees and Farmers). Pod petycją podpisało się ponad 1 mln osób, a minimalny próg wymaganych podpisów został przekroczony w 11 państwach.

Założeniem inicjatywy jest wezwanie władz UE do wprowadzenia prawa, które zakazałoby całkowitego stosowania syntetycznych pestycydów w UE do roku 2035, a wcześniej redukcja ich stosowania o 80%. Celem jest ochrona bioróżnorodności środowiska, a także wsparcie rolników w procesie transformacji w kierunku agroekologii. Aby było to możliwe należy wyeliminować luki w europejskim prawie, które ułatwiają stosowanie szkodliwych dla zdrowia ludzi pestycydów.

Część proponowanych rozwiązań polega na zaostrzeniu wymogów prawnych dotyczących wdrożenia zintegrowanej ochrony w celu zwalczania szkodników upraw zgodnie z wnioskiem dotyczącym zrównoważonego stosowania pestycydów.

Organizatorzy petycji, w tym organizacje pozarządowe, zostaną zaproszenie do przedstawienia założeń inicjatywy i nawiązania współpracy z członkami i przedstawicielami Komisji Europejskiej.

Wśród polityków z państw UE nie ma zgodności co do proponowanych zmian

Podczas czterogodzinnej dyskusji nad projektem, w której udział brali zarówno ustawodawcy z Komisji, rolnictwa i ochrony środowiska, jak i politycy ze wszystkich środowisk, wyraźnie było słychać głosy za i przeciw inicjatywie. Te drugie pochodziły od polityków centroprawicy., np. Tiemo Wölken, niemiecki poseł socjaldemokratów do Parlamentu Europejskiego, podkreślał potrzebę osiągnięcia celu jakim jest zmniejszenie stosowania pestycydów o połowę do 2030 r., a który jest najważniejszym celem strategii "Od pola do stołu".  

Claire Bury z Komisji Europejskiej potwierdza, że obywatelski głos w sprawie zdrowej żywności został usłyszany, a zakładany cel akcji jest bardzo ambitny. Choc są już podjęte działania w kierunku ułatwienia dostępu do rozwiązań biologicznych w ochronie roślin oraz wykorzystanie nowych technologii.

Helmut Burtscher-Schaden, współorganizator petycji i chemik środowiskowy GLOBAL 2000, podkreślał, że jeśli chcemy zabezpieczyć dostawy żywności w perspektywie długoterminowej, nie ma alternatyw dla redukcji pestycydów.

Ochrona zapylaczy w UE

Czytanie projektu ma związek z decyzją KE o podjęciu europejskiej inicjatywy na rzecz zapylaczy i odwrócenia tendencji spadku ich liczebności do 2030 roku. Największym zagrożeniem dla owadów zapylających są pestycydy.

Ćmy, pszczoły, motyle, osy, chrząszcze czy bzygi, to owady, które odgrywają niebagatelną rolę w produkcji żywności na świecie.

– Ich wyginięcie doprowadzi do rozpadu ekosystemów – ostrzegł na konferencji prasowej komisarz ds. środowiska i oceanów Virginijus Sinkevičius. Dlatego też zaostrzenie rygorów prawnych w stosunku do stosowania pestycydów jest uzasadnione.

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał