Od czego zależy wysokość składki odprowadzanej do KRUS?

Tok Pana rozumowania jest błędny, gdyż kwestia zarówno podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, jak i wysokości składek jest związana nie z włas­nością ziemi, lecz z jej posiadaniem. Nie ma zatem znaczenia, ile hektarów będzie własnością żony, a ile Pana, skoro wspólnie prowadzą Państwo gospodarstwo o okreś­lonej powierzchni.

Kto podlega ubezpieczeniu społecznym rolników?

Zgodnie z przepisami ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ubezpieczeniu temu podlega obowiązkowo: rolnik zamieszkujący i prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych lub dział specjalny produkcji rolnej, w tym również w ramach grupy producentów rolnych. Ubezpieczeniu podlega także małżonek rolnika oraz domownik stale pracujący w tym gospodarstwie, jeżeli rolnik ten, jego małżonek, domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Artykuł 5 wymienionej ustawy stanowi, że jej przepisy dotyczące ubezpieczenia rolnika i świadczeń przysługujących rolnikowi stosuje się także do małżonka rolnika. Chyba że ten małżonek nie pracuje w gospodarstwie rolnika ani w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 czerwca 2016 r. (sygn. akt: I UK 219/15) orzekł, że w sytuacji gdy podstawowym źródłem utrzymania małżonków jest prowadzenie działalności rolniczej, to na każdym z nich spoczywa obowiązek współuczestniczenia przy prowadzeniu tej działalności (także przez pracę we wspólnym gospodarstwie domowym) w sposób umożliwiający zapewnienie środków materialnych dla prawidłowego funkcjonowania rodziny oraz zaspokojenie uzasadnionych potrzeb jej członków.

Czy małżonek rolnika podlega takim samym warunkom ubezpieczenia jak rolnik?

Takie relacje między małżonkami pozwalają przyjąć, że każde z nich współuczestniczy w prowadzeniu działalności rolniczej w jednakowym stopniu, wobec czego zasadą jest, że małżonek rolnika podlega ubezpieczeniu rolniczemu na takich samych warunkach jak rolnik, czyli w związku z prowadzeniem działalności rolniczej. Wynika to wprost z art.  5 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, który stanowi, że przepisy ustawy dotyczące ubezpieczenia rolnika stosuje się do małżonka rolnika, jeżeli nie zachodzą okoliczności wyłączające możliwość stwierdzenia takiego współuczestnictwa przy prowadzeniu działalności rolniczej (np. w związku ze stałą aktywnością zawodową w innym obszarze wykluczającą zaangażowanie w prowadzenie działalności rolniczej w sposób istotnie przyczyniający się do funkcjonowania gospodarstwa).

Także Centrala KRUS na swojej stronie internetowej informuje, że przepisy ustawy traktujące o prawach i obowiązkach rolnika odnoszą się w całej rozciągłości do obojga małżonków będących współposiadaczami gospodarstwa rolnego i prowadzących działalność rolniczą na wspólny rachunek, co oznacza, że obydwoje są rolnikami.

Jakie składki na ubezpieczenie ponoszą rolnicy?

Artykuł 17 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wprowadza zróżnicowanie składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w zależności od powierzchni użytków rolnych wchodzących w skład gospodarstwa. Rolnicy prowadzący gospodarstwa o powierzchni tych użytków do 50 ha włącznie płacą składkę miesięczną w wysokości 10% emerytury podstawowej. Natomiast rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych, opłaca dodatkową składkę miesięczną w wysokości:

• 12% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych do 100 ha przeliczeniowych;

• 24% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 100 ha przeliczeniowych do 150 ha przeliczeniowych;

• 36% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 150 ha przeliczeniowych do 300 ha przeliczeniowych;

• 48% emerytury podstawowej – w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 300 ha przeliczeniowych.

Składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe za żonę rolnika wynosi tyle samo. W I kwartale bieżącego roku przy powierzchni użytków rolnych powyżej 150 ha do 300 ha jest to kwota 1494 zł, a powyżej 300 ha – 1887 zł. Niezależna od wielkości gospodarstwa jest tylko składka za domownika, która odpowiada jej podstawowemu wymiarowi, czyli 10% emerytury podstawowej. W I kwartale br. wynosi ona 324 zł.

Alicja Moroz
fot. Pixabay