Kiedy może dojść do zwrotu przejętego przez państwo gospodarstwa?

Zwrot gospodarstwa albo otrzymanie odszkodowania mogłoby nastąpić tylko wówczas, gdyby decyzja naczelnika gminy o przejęciu na własność państwa gospodarstwa została uznana za nieważną.

Kiedy decyzja o przejęciu gospodarstwa może zostać uznana za nieważną?

Zgodnie z art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa. Organem właściwym do rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności jest minister rolnictwa. Od decyzji ministra przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Jeżeli jednak decyzja o przejęciu gospodarstwa była zgodna z obowiązującymi przepisami, nie ma szans na stwierdzenie jej nieważności.

Przekazania gospodarstwa jednym z warunków nabycia prawa do emerytury lub renty

Przekazanie gospodarstwa przez Pani rodziców nastąpiło na podstawie przepisów ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, uchylonej przez obecnie obowiązującą ustawę z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Jednym z warunków nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej – w myśl pierwszej z wymienionych ustaw – było przekazanie gospodarstwa następcy lub państwu.

Artykuł 48 tejże ustawy przewidywał, że następcą rolnika mogła być osoba, która:

• miała pełną zdolność do czynności prawnych, czyli była pełno­letnia,

• nie przekroczyła 55 lat,

• nie była inwalidą I lub II grupy albo inwalidą III grupy całkowicie niezdolnym do pracy w gospodarstwie rolnym i pracowała w przekazywanym gospodarstwie po ukończeniu 16. roku życia co najmniej od 5 lat.

W myśl natomiast art. 52 ustawy, państwo przejmowało gospodarstwo rolne na wniosek rolnika, który nie miał następcy spełniającego warunki przewidziane w ustawie lub następca odmówił przejęcia gospodarstwa i nie mógł lub nie chciał przekazać go innej osobie.

Z tego, co Pani pisze, wynika, że rodzice nie mieli następców spełniających podane wyżej warunki. Mogli więc przekazać gospodarstwo tylko państwu. Wszystko wskazuje zatem na to, że decyzja o przejęciu gospodarstwa na włas­ność państwa była zgodna z obowiązującym wówczas prawem.

Aneta Suchoń

fot. I. Oleszczyński