Czy przepisy dot. ubezpieczenia rolników stosuje się również wobec współmałżonka?

Artykuł 5 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników wskazuje, że przepisy ustawy dotyczące ubezpieczenia rolnika i świadczeń przysługujących rolnikowi stosuje się także do jego małżonka, chyba że ten małżonek nie pracuje w gospodarstwie rolnika ani w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 października 2017 r. (sygn. akt: I UK 400/16) orzekł, że istnienie bezpośredniego związku gospodarstwa domowego z gospodarstwem rolnym, w rozumieniu art. 5 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, jest możliwe wówczas, gdy gospodarstwo domowe pozostaje z gospodarstwem rolnym, między innymi, w związku miejscowym. Sąd Najwyższy stwierdził, że trudno bowiem ustalić taki bezpośredni związek w przypadku, w którym gospodarstwo domowe jest położone przykładowo w odległości kilkudziesięciu kilometrów od gospodarstwa rolnego. W takiej sytuacji związek zachodzący pomiędzy obydwoma gospodarstwami przestaje być funkcjonalny, a przez to traci też przymiot związku bezpośredniego.

Kim w świetle przepisów jest małżonek niepracujący w gospodarstwie rolnym?

Natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 stycznia 2018 r., (sygn. akt: II SA/Wa 1236/17) doszedł do wniosku, że małżonek rolnika niepracujący na stałe w gospodarstwie rolnym mieści się w definicji bezrobotnego zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Jednocześnie, o ile pracuje w gospodarstwie domowym rolnika, podlega ubezpieczeniu z mocy ustawy o KRUS. W takim stanie prawnym wybór statusu należy do małżonka rolnika. Wszelką bowiem niespójność przepisów, które pociągając za sobą określone przywileje finansowe, nie mogą być interpretowane rozszerzająco, należy tłumaczyć na korzyść obywatela.

Przy odległości 5 km wydaje się, że związek pomiędzy gospodarstwem rolnym a gospodarstwem domowym może istnieć, np. w domu może nastąpić przygotowywanie pożywienia dla małych zwierząt, obsługa gospodarstwa rolnego, związana z np. wypełnieniem wniosków o płatności unijne do ARiMR i innych dokumentów. Wszystko zależy od specyfiki gospodarstwa rolnego. Należy zatem przedstawić sprawę w jednostce KRUS.

dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM
fot. Pixabay