Z artykułu dowiesz się
- Czy ilość światła w chlewni wpływa na tucz świń ?
- Dlaczego wentylacja chlewni jest tak istotna ?
- Co może spowodować zbyt niska zawartość pary wodnej w powietrzu ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Ilość światła w chlewni wpływa na tucz świń
19.06.2020
Brak wystarczającej ilości świeżego powietrza rzutuje na dobrostan świń i uzyskiwane wyniki produkcyjne. Ponadto, jeżeli temperatura w chlewni jest zbyt wysoka zwierzęta zjadają mniej paszy, a piją więcej wody, co przekłada się na zmniejszenie przyrostów masy ciała i wydłużenie okresu tuczu.
Zwierzęta wydzielają ciepło i parę wodną, dlatego przy znacznej obsadzie budynku konieczne są systemy wentylacji, służące poprawianiu jakości powietrza. Sprawnie funkcjonujący system wentylacji pozwala na utrzymanie właściwej temperatury w chlewni i zapobiega występowaniu chorób układu oddechowego u świń. Warunki mikroklimatyczne w chlewni wpływają na komfort zwierząt, ich zdrowie oraz wyniki produkcyjne. Zależnie od rodzaju budynku i zastosowanych rozwiązań mogą one podlegać dużym wahaniom.
r e k l a m a
Latem trzeba szukać rozwiązań, które pozwalają obniżyć temperaturę i ochłodzić powietrze w okresie upałów. Przegrzanie organizmu świni jest równie niebezpieczne, co jego wychłodzenie. Zbyt wysoka temperatura wywołuje niepokój, otępienie, chwiejny chód, przyspieszony oddech, zwiększenie wydzielania moczu. W rozrodzie dochodzi do zaburzeń w owulacji, trudności w zapłodnieniu, ograniczenia żywotności komórek rozrodczych. Przy wysokich temperaturach, czyli takich, które znacząco przewyższają temperaturę komfortu termicznego, zwierzęta pobierają mniej paszy i spadają dzienne przyrosty u tuczników oraz produkcja mleka u macior.
Wysokie stężenie szkodliwych gazów sprzyja rozwojowi chorób
Wentylacja obok systemu utrzymania jest najistotniejszym elementem wyposażenia budynku, a skutki błędów w tym zakresie można zaobserwować najczęściej poprzez pogorszenie zdrowotności zwierząt. Poza parą wodną i ciepłem zwierzęta wydzielają również szkodliwe gazy, między innymi dwutlenek węgla, amoniak i siarkowodór, które muszą być usuwane na zewnątrz. Tylko 50% azotu z paszy podlega retencji w organizmie świni. Reszta wydalana jest z kałem i moczem i zamieniana na amoniak. Dopuszczalne stężenie gazów to 5930 mg/m3 dwutlenku węgla, 15 mg/m3 siarkowodoru i 20 mg/m3 amoniaku. Długotrwałe ponadnormatywne stężenie dwutlenku węgla może powodować zaburzenia przemiany materii. Oprócz tego wysokie stężenie szkodliwych gazów sprzyja rozwojowi chorób, jak zanikowe zapalenie nosa, zapalenie płuc czy wydłużenie czasu do uzyskania dojrzałości płciowej loszek.
Zarówno temperatura powietrza, wilgotność oraz jego cyrkulacja, jak i wymiana gazowa będą miały wpływ na uzyskiwane wyniki. Właściwa wymiana powietrza musi zapewniać usunięcie gazów, ale prędkość ruchu powietrza powinna być na tyle niska, aby nie wywoływać dyskomfortu u zwierząt.
W starych chlewniach bardzo często funkcjonuje tylko naturalny system wentylacji. Wloty, wyloty, drzwi czy okna są sterowane mechanicznie przez obsługę. W takim systemie wentylacyjnym z reguły działania podejmowane są zbyt późno i bardzo często mikroklimat w chlewni jest nieodpowiedni. Utrzymanie temperatury i wilgotności powietrza na optymalnym poziomie oraz zapewnienie właściwego składu chemicznego powietrza w pomieszczeniu uzyskuje się najlepiej na drodze wymiany za pomocą urządzeń wentylacyjnych. Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście automatyczny system wentylacji, w którym sterowniki wentylatorów regulują siłę przepływu powietrza. Dzięki wentylatorom można łatwo odprowadzać na zewnątrz zużyte powietrze. Od systemów wentylacji wymaga się by umożliwiały odpowiednią wymianę powietrza wynoszącą 65–220 m3/h na DJP.
- Powietrze z chlewni usuwane jest za pomocą kominów wentylacyjnych, a zaciemnienie okien może latem ograniczać wzrost temperatury
Automatyczne sterowanie wentylatorów
W przypadku wentylacji mechanicznej ruch powietrza odbywa się dzięki wentylatorom poprzez zmianę ciśnienia. Wielkość (średnica) wentylatorów jest uzależniona od typu budynku, powierzchni komory oraz grupy technologicznej zwierząt, a co się z tym wiąże, wymagań odnośnie przepływu powietrza. Wentylatory dodatkowo mogą być wyposażone w specjalną kratkę, która zapobiega wprowadzaniu zimnego powietrza w czasie, gdy wentylator nie pracuje. Dodatkowo uniemożliwiają dostęp wody w trakcie deszczu oraz nie wprowadzają promieni słonecznych do ośrodka budynku. Natomiast w trakcie pracy wentylatora automatycznie poprzez podmuch wiatru unoszą się.
W okresie letnim zwiększony ruch powietrza pozwala łatwiej pozbyć się nadmiaru ciepła. Gdy jest gorąco, zbytnie otwarcie wlotów powietrza powoduje jednak zawirowania i przeciągi. Jeśli mamy za dużo otwartych przestrzeni, to wloty mogą stać się wylotami powietrza i tak naprawdę nie trafi ono do przestrzeni dla zwierząt. Zdarza się, że wydajność wentylatorów jest dobrana niewłaściwie do potrzeb danego obiektu, co powoduje zbyt dużą prędkość przepływu powietrza i w rezultacie przeciągi.
Wentylacja powinna działać tak wolno, jak to jest możliwe, bez konieczności włączania i wyłączania wentylatorów co kilka minut, dzięki temu można ograniczyć przeciągi. System wentylacji powinien być tak skonstruowany, by zimne powietrze nie opadało też bezpośrednio na zwierzęta. W nowoczesnym budownictwie inwentarskim stosuje się często system wlotów powietrza, których sterowanie odbywa się za pomocą czujników temperatur podpiętych pod komputer sterujący całym klimatem w chlewni.
Tab. 1. Wymagania temperatury i wentylacji na podłożu rusztowym | |||||
Grupa zwierząt | Start wentylacji (°C) | Strefa komfortu | Minimalna wentylacja (m3/h) | Maksymalna wentylacja (m3/h) | |
min. temp. (°C) | maks. temp. (°C) | ||||
LOCHY | |||||
Sektor krycia | 22 | 20 | 26 | 20 (14) | 150 (120) |
Prośne | 20 | 18 | 26 | 25 (18) | 150 (120) |
Karmiące | 20 | 18 | 25 | 50 (35) | 250 (200) |
PROSIĘTA | |||||
O masie ciała 7,5 kg | 26 | 25 | 30 | 3 | 12 (10) |
21. dzień | 24 | 23 | 29 | 4 | 18 (15) |
42. dzień | 22 | 22 | 28 | 6 | 25 (20) |
TUCZNIKI | |||||
Dzień 1 | 25 | 24 | 30 | 8 (6) | 30 (20) |
Dzień 5 | 23 | 23 | 28 | 8 (6) | 30 (20) |
Dzień 50 | 22 | 21 | 27 | 15 (11) | 55 (40) |
Dzień 100 | 21 | 20 | 26 | 20 (14) | 80 (60) |
( ) – wentylacja kanałowa/korytarzowa | |||||
Systemy schładzania przydatne w upalne dni
Systemy schładzania są stosowane do obniżania temperatury w bardzo upalne dni. Panel zamgławiający zamontowany przed wlotami powietrza do budynku powoduje, że powietrze, które wprowadzane jest do wewnątrz w pierwszej kolejności jest schładzane, a dopiero później wprowadzane do pomieszczenia. Można też stosować zraszanie wysokociśnieniowe, przy którym budynek inwentarski wypełniamy mgiełką, co zmniejsza temperaturę powietrza w pomieszczeniu o 5–6°C. Dysze można umieścić w dowolnym miejscu, ważne, by były powyżej wlotu powietrza. Całość jest sterowana tym samym sterownikiem co wentylacja. W przypadku porodówek takie rozwiązania można zastosować w korytarzu przejściowym, z którego powietrze jest wprowadzane do komór porodowych. Nie jest natomiast zalecane zraszanie małych prosiąt.
Bardzo dobrym rozwiązaniem w porodówkach oraz odchowalniach prosiąt są sufity perforowane, wówczas powietrze nie jest wprowadzane bezpośrednio z zewnątrz, a poprzez system kanałów, w których ochładza się latem, a ogrzewa zimą. Kanały wprowadzające powietrze mogą być umiejscowione pod wannami gnojowicowymi lub w ścianach bocznych budynku. Czasami powietrze dociera tylko do korytarza przejściowego i z niego do pomieszczenia, niekoniecznie przechodząc przez perforowany sufit, ale to już wystarcza, aby temperatura w centralnym korytarzu była poniżej wymaganej w komorze.
- Systemy zraszania wysokociśnieniowego są w stanie obniżyć temperaturę w chlewni o kilka stopni
Najpopularniejsza jest wentylacja podciśnieniowa
Na termoregulację organizmu i intensywność parowania wody oddziałuje wilgotność pomieszczeń. Zwiększona wilgotność powietrza w połączeniu z wysoką temperaturą powoduje zahamowanie w oddawaniu ciepła z organizmu, zaburza przemianę materii, obniża produkcyjność i odporność, zwiększając podatność na schorzenia układu pokarmowego i oddechowego, szczególnie u młodych zwierząt. Wzrost wilgotności może powodować u tuczników zwiększenie zużycia paszy nawet o 30% i spadek przyrostów do 25%.
Zbyt niska zawartość pary wodnej w powietrzu zwiększa z kolei podatność świń na zranienia.Obniża także strawność paszy. Wilgotność powietrza oddziałuje na ilość pyłów i mikroorganizmów w budynku inwentarskim. W chlewniach zawartość pary wodnej w powietrzu wynika z wielkości obsady zwierząt, temperatury, wymiany powietrza i systemu utrzymania.
Najpopularniejsza jest wentylacja podciśnieniowa, w której wentylatory zasysają powietrze z budynku, a na jego miejsce otworami nawiewnymi napływa świeże. Najczęściej otwory nawiewne i wywiewne występują po przeciwnych stronach budynku, co sprzyja przepływowi powietrza przez całą jego szerokość. Złe usytuowanie otworów względem wentylatorów grozi powstawaniem tzw. martwych miejsc, w których powietrze nie miesza się i pozostaje cały czas w tym samym miejscu.
W budynkach podzielonych na komory można stosować jako wloty otwory w drzwiach do poszczególnych komór. Innym rozwiązaniem jest wentylacja podrusztowa, w której komin wentylacyjny nie jest wprowadzony na około metr do wnętrza budynku, lecz jest zanurzony minimalnie poniżej podłogi. Ma to za zadanie zasysać gazy i zużyte powietrze od dołu, czyli poniżej poziomu nozdrzy świni. W tradycyjnej wentylacji wszystkie gazy są unoszone z podłogi do góry, a przy tym świnie są narażone na ich wdychanie.
Tab. 2. Zależność pomiędzy wymaganą wilgotnością a temperaturą | |
Temperatura | Wilgotność |
18°C | 67–77% |
20°C | 65–75% |
22°C | 63–73% |
24°C | 61–71% |
26°C | 59–69% |
28°C | 57–67% |
30°C | 55–65% |
32°C | 53–63% |
34°C | 51–61% |
Dominika Stancelewska
Zdjęcia: Dominika Stancelewska
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a