Jakie przepisy regulują wymagania homologowania pojazdów?

W przypadku pojazdów rolniczych, do których należą: ciągniki rolnicze, przyczepy rolnicze oraz wymienne urządzenia ciągnięte, wymagania dotyczące homologowania pojazdów wynikają m.in. z przepisów:

    •    ustawy prawo o ruchu drogowym

    •    Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 167/2013 w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych, które od 1.01.2016 r. obliguje producentów do homologowania pojazdów stosowanych w rolnictwie, a nas jako kraj członkowski do ich stosowania wprost.

Czy homologacja jest konieczna do dopuszczenia pojazdu do obrotu?

Homologacja pojazdu lub równoważny dokument jest warunkiem dopuszczenia do obrotu, co wynika z art.70g ustawy prawo o  ruchu drogowym i jest to niezależne od ubiegania się o wsparcie ze środków unijnych.

Informacje w tym zakresie dostępne są m.in. w Komunikatach Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego:

    •    homologacja pojazdów rolniczych:

Kwestia regulacji prawnych dotyczących homologacji pojazdów rolniczych jest w sposób precyzyjny określona na poziomie unijnym w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 167/2013 z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych. Jest to akt prawny stosowany w sposób bezpośredni we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. W art. 3 tego rozporządzenia wskazano definicje zarówno ciągnika, jak i przyczepy. Z zakresu przepisów wskazanych w tych przepisach prawnych wynika obowiązek homologacji tego rodzaju pojazdów, co znajduje odzwierciedlenie w zapisie art. 2 ust. 1:

„1. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do pojazdów rolniczych i leśnych opisanych w art. 4, zaprojektowanych i skonstruowanych na jednym lub kilku etapach, oraz do układów, komponentów i oddzielnych zespołów technicznych, a także części i wyposażenia, zaprojektowanych i skonstruowanych dla takich pojazdów.

Niniejsze rozporządzenie ma w szczególności zastosowanie do następujących pojazdów:

    1.    a) ciągników (kategorie T i C);

    2.    b) przyczep (kategoria R); oraz

    3.    c) wymiennych urządzeń ciągniętych (kategoria S)”.

Mając na względzie definicje przyczep rolniczych oraz wymiennych urządzeń ciągniętych wskazanych w pkt 9 i 10 w art. 3 ww. rozporządzenia:

„9) „przyczepa” oznacza każdy pojazd rolniczy lub leśny przeznaczony głównie do ciągnięcia przez ciągnik i przewożenia ładunków lub obróbki materiałów, jeśli stosunek technicznie dopuszczalnej maksymalnej masy całkowitej do masy własnej tego pojazdu jest równy lub większy niż 3,0;

10) „wymienne urządzenie ciągnięte” oznacza każdy pojazd stosowany w rolnictwie lub leśnictwie, który jest przeznaczony do ciągnięcia przez ciągnik, zmienia funkcje ciągnika lub dodaje mu nowe funkcje, jest trwale wyposażony w narzędzie lub jest przeznaczony do obróbki materiałów, może posiadać skrzynię ładunkową zaprojektowaną i skonstruowaną do montowania dowolnych narzędzi i urządzeń potrzebnych w tym celu i do czasowego przechowywania materiałów wytworzonych lub potrzebnych w czasie pracy, jeśli stosunek technicznie dopuszczalnej maksymalnej masy całkowitej do masy własnej tego pojazdu jest mniejszy niż 3,0;”,

należy wyraźnie podkreślić nałożony na producenta obowiązek uzyskania świadectwa homologacji typu takiego pojazdu zgodnie z przywołanym wcześniej art.1 ust. 1. Przepisy te, zgodnie z art. 78 ww. rozporządzenia, od 5 lat obowiązują na terenie Unii Europejskiej:

„2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2016 r.”

W zakresie rejestracji pojazdów, organami odpowiedzialnymi są wydziały komunikacji znajdujące się w strukturach powiatów ziemskich i grodzkich. Transportowy Dozór Techniczny pełni funkcję organu właściwego do spraw homologacji, natomiast kwestie rejestracji pojazdów nie znajdują się w zakresie wykonywanych obowiązków.

    •    pojazdy należące do kategorii R:

W związku z przepisami art. 2 ust. 1 lit. b Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 167/2013 z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych o treści:

„1. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do pojazdów rolniczych i leśnych opisanych w art. 4, zaprojektowanych i skonstruowanych na jednym lub kilku etapach, oraz do układów, komponentów i oddzielnych zespołów technicznych, a także części i wyposażenia, zaprojektowanych i skonstruowanych dla takich pojazdów.

Niniejsze rozporządzenie ma w szczególności zastosowanie do następujących pojazdów:

    1.    a) ciągników (kategorie T i C);

    2.    b) przyczep (kategoria R);

    3.    c) wymiennych urządzeń ciągniętych (kategoria S)”,

Obowiązek uzyskania świadectwa homologacji typu UE pojazdu dla pojazdów kategorii R, czyli przyczep podlegających definicji określonej w art. 3 pkt 9 ww. rozporządzenia:

„9) „przyczepa” oznacza każdy pojazd rolniczy lub leśny przeznaczony głównie do ciągnięcia przez ciągnik i przewożenia ładunków lub obróbki materiałów, jeśli stosunek technicznie dopuszczalnej maksymalnej masy całkowitej do masy własnej tego pojazdu jest równy lub większy niż 3,0;”.

    •    pojazdy należące do kategorii S:

W związku z przepisami art. 2 ust. 1 lit. c Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 167/2013 z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych o treści:

„1. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do pojazdów rolniczych i leśnych opisanych w art. 4, zaprojektowanych i skonstruowanych na jednym lub kilku etapach, oraz do układów, komponentów i oddzielnych zespołów technicznych, a także części i wyposażenia, zaprojektowanych i skonstruowanych dla takich pojazdów.

Niniejsze rozporządzenie ma w szczególności zastosowanie do następujących pojazdów:

a) ciągników (kategorie T i C);

b) przyczep (kategoria R);

c) wymiennych urządzeń ciągniętych (kategoria S)”,

Tutaj też trzeba podkreślić, że obowiązek uzyskania świadectwa homologacji typu UE pojazdu dla pojazdów kategorii S, czyli pojazdów podlegających definicji określonej w art. 3 pkt 10 ww. rozporządzenia:

„10) „wymienne urządzenie ciągnięte” oznacza każdy pojazd stosowany w rolnictwie lub leśnictwie, który jest przeznaczony do ciągnięcia przez ciągnik, zmienia funkcje ciągnika lub dodaje mu nowe funkcje, jest trwale wyposażony w narzędzie lub jest przeznaczony do obróbki materiałów, może posiadać skrzynię ładunkową zaprojektowaną i skonstruowaną do montowania dowolnych narzędzi i urządzeń potrzebnych w tym celu i do czasowego przechowywania materiałów wytworzonych lub potrzebnych w czasie pracy, jeśli stosunek technicznie dopuszczalnej maksymalnej masy całkowitej do masy własnej tego pojazdu jest mniejszy niż 3,0;”.

Jaka jest klasyfikacja pojazdów na potrzeby rejestracji?

Klasyfikacja pojazdów na potrzeby jego rejestracji określona została w załączniku nr 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. z 2019 r., poz. 2130 i z 2020 r., poz. 2168).

Na jakiej podstawie dokonuje się rejestracji pojazdu?

Rejestracji pojazdu, zgodnie z art. 72 ust. 1 ustawy prawo o ruchu drogowym, dokonuje się między innymi na podstawie: świadectwa zgodności WE albo świadectwa zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe niezbędne do rejestracji i ewidencji pojazdów, dopuszczenia jednostkowego pojazdu, decyzji o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo świadectwa dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu - jeżeli są wymagane, albo zaświadczenia o  pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli jest wymagane. Obowiązek wystawienia ww. dokumentów przez producenta wynika z przepisu art. 70s ww. ustawy i to z ww. dokumentów wynikają dane pojazdu decydujące o jego zaklasyfikowaniu do odpowiedniej kategorii pojazdu (w tym przeznaczenie pojazdu), czyli w przypadku nowych pojazdów z jednego z dokumentów wydawanych przez producenta pojazdu.