Najwyższa Izba Kontrolki przeprowadziła kontrolę pt. „Zwalczanie i przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu afrykańskiego pomoru świń w populacji dzika oraz przenikaniu i rozprzestrzenianiu się tej choroby w stadach świń w województwie lubuskim”.

Kontrola objęła m.in. Powiatowy Inspektorat Weterynarii (PIW ) w Krośnie Odrzańskim. W okresie od 1 stycznia 2019 r. do 4 listopada 2020 r. w powiecie krośnieńskim odnotowano 56 przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików.

Współpraca została oceniona na wzorową

Zdaniem NIK jednostka rzetelnie prowadziła dochodzenia epizootyczne, podejmując czynności mające na celu zebranie i udokumentowanie wszelkich danych dotyczących poszczególnych przypadków oraz wysyłając próbki do badań laboratoryjnych. Pozytywnie oceniono współpracę PIW z organami administracji rządowej, jednostkami samorządu terytorialnego, innymi podmiotami i służbami w zakresie zwalczania oraz przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się ASF.

Braki kadrowe w Inspekcji Weterynaryjnej

W celu zapobiegania szerzeniu się choroby prowadzono kontrole w zakresie przestrzegania zasad bioasekuracji w gospodarstwach utrzymujących świnie. Jednak w 2020 r., przede wszystkim z powodu braków kadrowych oraz pandemii wirusa SARS-CoV-2, nie przeprowadzono 18 kontroli sprawdzających w gospodarstwach, w których wcześniej stwierdzono nieprawidłowości, do czego Inspektorat był zobowiązany.

Brak finansów na zobowiązania

Ponadto w toku kontroli stwierdzono nieprawidłowość polegającą na zaciąganiu zobowiązań, pomimo braku zabezpieczenia odpowiednich środków w planie finansowym PIW. Jednak w ocenie Najwyższej Izby Kontroli zaniechanie podjęcia niezbędnych działań, mających na celu zahamowanie rozprzestrzeniania się choroby i walkę z jej skutkami, groziłoby powstaniem szkody niewspółmiernie większej niż przekroczenie wydatków przewidzianych w planie finansowym.

Podobna ocena dotyczyła Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Świebodzinie.

Województwo sprawnie zwalczało ASF

Na przełomie 2019/2020 obszar skażony ASF w województwie lubuskim sukcesywnie się rozrastał, by na koniec 2020 r. objąć swoim zasięgiem przeważającą część województwa. Wojewoda Lubuskiego na wniosek Lubuskiego Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii (LWLW) regulował kwestię zwalczania ASF oraz odstrzału sanitarnego dzików w szczególności określając obszar skażony ASF, a także ustanawiając na nim zakazy i nakazy mające służyć ograniczeniu rozprzestrzeniania się tej choroby.

Zdaniem NIK Lubuski Wojewódzki Inspektorat rzetelnie nadzorował sposób realizacji zadań przez powiatowe inspektoraty weterynarii , m.in. wnikliwie kontrolując ich działalność, a także efektywnie współpracował z innymi instytucjami w zakresie zwalczania oraz przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się afrykańskiego pomoru świń.

Liczba zainfekowanych dzików rośnie

Pomimo wyżej opisanych działań, do końca 2020 r. ASF na terenie województwa lubuskiego nie został zlikwidowany, a liczba zainfekowanych dzików wykazywała w IV kwartale 2020 r. tendencję wzrostową. – Najwyższa Izba Kontroli w pełni zgadza się ze stanowiskiem wyrażonym zarówno przez LWLW jak i Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, że należy dążyć do tego, by odstrzał sanitarny dzików miał charakter uzupełniający wobec pozyskania realizowanego w ramach rocznych planów łowieckich – czytamy w wystąpieniu pokontrolnym NIK.

WK