- Jakie masz prawa w ARiMR?
- Jak możesz przyspieszyć obieg Twojej sprawy w Agencji?
- Gdzie możesz złożyć skargę na opieszałość urzędników?
Każdy rolnik miał do czynienia z Agencją starając się o dopłaty, realizując jakiś program czy ubiegając się o płatności w ramach „Młodego Rolnika”. Ale nie każdy zastanawia się:
- w jakim trybie działa Agencja wydając decyzję,
- jakie prawa ma w niej rolnik,
- co robić, gdy nie zgadzamy się ze stanowiskiem ARiMR.
Decyzja lub postanowienie
Rozstrzygnięcia Agencji powinny zapadać w formie decyzji lub postanowień. Które z nich jest właściwe w danym przypadku rozstrzyga ustawa precyzująca daną materię. Zasadniczo, rozstrzygnięcia dotyczące płatności, ich zwrotu, wysokości itp. podejmuje Agencja w formie decyzji administracyjnych. Decyzja powinna zawierać:
1) oznaczenie organu administracji publicznej;
2) datę wydania;
3) oznaczenie strony lub stron;
4) powołanie podstawy prawnej;
5) rozstrzygnięcie;
6) uzasadnienie faktyczne i prawne;
7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania;
8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowany podpis elektroniczny;
9) pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.
Poszczególne ustawy mogą też ustalać inne składniki decyzji administracyjnych.
Wnioski, oświadczenia, dowody
W trakcie postępowania prowadzonego przez Agencję, rolnik może składać wnioski, oświadczenia czy dowody. Może też zapoznawać się z aktami sprawy. W razie wydania rozstrzygnięcia:
- z którym się uczestnik nie zgadza ma prawo złożyć odwołanie – gdy wydana została decyzja;
- bądź zażalenie – gdy zapadło postanowienie.
Termin na złożenie odwołania od decyzji wynosi 14 dni od dnia jej doręczenia, a zażalenia na postanowienie – 7 dni. Środki odwoławcze nie wymagają jakiejś specjalnej formy czy treści – należy wskazać co jest przedmiotem zaskarżenia i w jakim zakresie (w całości czy w części). Warto też krótko uzasadnić, z jakich względów nie zgadzamy się z rozstrzygnięciem – choć nie jest o element obowiązkowy.
W postępowaniu administracyjnym obowiązuje zasada dwuinstancyjności, co oznacza, że od każdego rozstrzygnięcia merytorycznego przysługuje środek odwoławczy do organu wyższego stopnia:
- w postępowaniu administracyjnym organem wyższego jest Prezes Agencji,
- a w stosunku do kierowników biur powiatowych – dyrektor oddziału regionalnego.
Zdarza się, że postępowania prowadzone przez poszczególne jednostki Agencji przeciągają się, a termin wydania decyzji jest odwlekany w czasie. Beneficjenci zazwyczaj czekają cierpliwie na rozstrzygnięcie, choć obowiązujące przepisy dają im narzędzie do ponaglenia Agencji. Co do zasady sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ powinny być załatwiane niezwłocznie:
- załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca,
- załatwienie sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania,
- w postępowaniu odwoławczym – załatwienia ma nastąpić w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki, wskazując nowy termin załatwienia sprawy oraz pouczając o prawie do wniesienia ponaglenia.
Możesz ponaglić Agencję
Wielu rolników miało okazję przekonać się, że wydanie rozstrzygnięcia zajmuje Agencji często wiele więcej czasu. Nie zawiadamia przy tym o przewidywanym terminie zakończenia sprawy. W takich przypadkach stronie przysługuje ponaglenie.
Środek ten nie jest środkiem odwoławczym, a jedynie dyscyplinującym organ działający zbyt opieszale. Rolnik może ponaglić ARiMR, jeżeli:
- nie załatwiono sprawy w terminach określonych wyżej lub przepisach szczególnych;
- postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy.
Ponaglenie musi zawierać uzasadnienie i wnosi się do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie, bądź do organu prowadzącego postępowanie – jeżeli nie ma organu wyższego stopnia (np. gdy decyzję wydał minister). Organ prowadzący postępowanie jest obowiązany przekazać ponaglenie organowi wyższego stopnia bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia jego otrzymania wraz z niezbędnymi odpisami akt sprawy. Ponaglenie rozpatrywane jest w terminie siedmiu dni od dnia jego otrzymania.
Po rozpoznaniu ponaglenia organ postanowienie, w którym:
- wskazuje, czy organ rozpatrujący sprawę dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania, stwierdzając jednocześnie, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa;
- w przypadku stwierdzenia bezczynności lub przewlekłości:
- zobowiązuje organ rozpatrujący sprawę do załatwienia sprawy, wyznaczając termin do jej załatwienia, jeżeli postępowanie jest niezakończone,
- zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości.
Rozstrzygnięcie dotyczące ponaglenia może ostatecznie zostać zaskarżone do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a dalej – do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Pamiętaj więc! Nie czekaj bezczynnie na decyzję Agencji! Możesz ponaglać ją i żądać oceny spóźnienia przez organy wyższego stopnia.
A na koniec zostaje sąd
W razie wyczerpania drogi odwoławczej rolnik niezadowolony z rozstrzygnięcia może złożyć skargę do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego. Termin na złożenie skargi wynosi 14 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia.
Od wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego przysługuje jeszcze skarga kasacyjna, którą rozpatruje Naczelny Sąd Administracyjny. Tutaj również obowiązuje trzydziestodniowy termin.
Adw. Mikołaj Pomin
Podstawa prawna:
- Ustawa z 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
- Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
- Kodeks postępowania administracyjnego
Artykuł jest informacją i nie stanowi porady prawnej.