Kto trafił pod lupę UOKIK?

Wybór 20 dostawców odzwierciedla ogólną strukturę wartości produkcji i sprzedaży produktów spożywczych w podziale na branże. Najwięcej badanych podmiotów zajmowało się przetwórstwem mięsa. Zbadano też przetwórców branży owocowo-warzywnej oraz mleczarnie, a ponadto zajmujących się przetwórstwem ryb, produkcją przypraw oraz przemiału zbóż. Badani dostawcy byli zróżnicowani pod względem wielkości, dynamiki obrotów oraz rentowności.

Warunki dostaw są bardzo często zmieniane w trakcie obowiązywania umowy

Raport UOKiK dowodzi, że choć wielu dostawców ma podpisane wieloletnie umowy z sieciami, to w trakcie trwania relacji handlowej wprowadzane są nowe rabaty lub zasady ich udzielania. Warunki dostaw podlegają więc bardzo częstym zmianom. Oznacza to, że są to tylko pozornie umowy na wiele lat, ponieważ dostawcy nie mają pewności, czy ustalenia kontraktowe się nie zmienią ani kiedy może to nastąpić.

Jakie inne niekorzystne praktyki są stosowane?

Inną niekorzystną praktyką jest zmiana zasad udzielania już uzgodnionych rabatów w trakcie trwania umowy. Miało to miejsce w przypadku aż 74% analizowanych rabatów. Wątpliwości urzędu budzi też ustalanie z dostawcami warunków współpracy, w tym warunków rabatowania, na dany okres już po jego rozpoczęciu. Taka praktyka może być szczególnie uciążliwa dla niewielkich podmiotów, które są najbardziej wrażliwe na wystąpienie nieprzewidzianych i niekorzystnych zmian we współpracy z kontrahentami, zwłaszcza jeśli sprzedają znaczną część swoich produktów do danej sieci. W tego rodzaju sytuacjach łatwo może bowiem dochodzić do znacznego uzależnienia działalności dostawcy od kontynuowania dostaw towarów do danej sieci, co zwiększa ryzyko podejmowania przez sieć prób wykorzystania położenia słabszego kontrahenta.

Niekorzystne dla dostawców jest również, zdaniem UOKIK, jednoczesne stosowanie wobec nich wielu rabatów (np. miesięcznych, kwartalnych i rocznych), czyli wielokrotne obniżanie ceny dostarczonego towaru.

Kary umowne

Zastrzeżenia budzi ponadto stosowanie nadmiernych kar umownych związanych z rozliczaniem udzielonych przez dostawców rabatów. Niezgodne z prawem mogą być również sytuacje, w których sieć jednostronnie obniża próg obrotowy, od którego zależy przyznanie danego rabatu. Takie sytuacje miały miejsce, kiedy okazywało się, że nie doszło do osiągnięcia pierwotnie określonego poziomu obrotów, a tym samym nie było podstaw do udzielenia rabatu.

UOKIK wszczyna postępowania wyjaśniające

Analiza zebranych informacji była podstawą wszczęcia postępowań wyjaśniających w sprawie praktyk Kaufland Polska Markety, Eurocash i SCA PR Polska. Pierwsze zarzuty dotyczące nieuczciwych praktyk sieci handlowych w stosowaniu przez nich polityki rabatowej postawił prezes UOKiK w 2019 roku spółce Jeronimo Martins Polska SA, podmiotowi prowadzącemu sieć handlową „Biedronka”, będącą największą siecią handlu detalicznego w Polsce. Postępowanie wobec JMP zakończono w grudniu 2020 roku. Na sieć nałożona została kara pieniężna w wysokości ponad 723,4 mln zł. Jeronimo Martins Polska SA oskarżono o pobieranie przez sieć od dostawców produktów rolnych lub spożywczych rabatów na podstawie porozumień zawieranych na koniec okresu rozliczeniowego, bez uprzedniego uzgodnienia wysokości tych rabatów oraz warunków ich przyznania. Spółce nakazano zaniechanie stosowania tych praktyk.

Magdalena Szymańska
Fot. pixabay