Rząd chwali się wzrostem budżetu na rolnictwo o 10%. Opozycja wskazuje, że dochody rolników spadły o 20%

W Sejmie swoje prace nad budżetem państwa na 2023 rok zakończyły już komisje rolnictwa i finansów publicznych.

– W projekcie ustawy budżetowej na rok 2023 na rolnictwo, rozwój wsi, rynki rolne i rybołówstwo zaplanowano łącznie środki w kwocie 67 343 126 tys. zł, to jest o ponad 10% więcej niż na rok bieżący – przekonywał Ryszard Bartosik, wiceminister rolnictwa, podczas obrad sejmowej komisji rolnictwa. Tak wzrost wynika m.in. z zaplanowanej rewaloryzacji rent i emerytur rolniczych.   

Jednak wiceminister szybko spotkał się z ripostą opozycji: 

– Chwalicie się państwo, że budżet rok do roku wzrósł o 10%, wspólnie ze środkami KRUS. Wygląda na to, że nie zauważyliście, iż nawozy poszły w górę o 400%, a nawet o 600%. Jeśli nawet podnieśliśmy budżet o 10%, to proszę brać pod uwagę, że dochody z hektara spadły o 20%, czyli wzrost budżetu nawet nie pokrywa tego, co stracili rolnicy w dochodach, nawet nie zbliża się do tego procentu – mówiła Dorota Niedziela, posłanka Platformy Obywatelskiej.

Ponad 16 mld zł na dopłaty bezpośrednie i 8 mld zł na dotacje PROW

W budżecie państwa na 2023 roku zaplanowano dotacje unijne na rolnictwo w kwocie 25,267 mld złotych, z czego 16,150 mld złotych będzie przeznaczonych na dopłaty bezpośrednie, a kolejne 8,433 mld złotych na dotacje na rozwój gospodarstw w ramach „Programu rozwoju obszarów wiejskich”.

Ogółem na realizacje Wspólnej Polity Rolnej przewidziano: 

• w 2023 roku 29,7 mld złotych, z czego z dotacji unijnych 25,1 mld zł, a z budżetu krajowego 4,6 mld zł,
• w 2024 roku 28,8 mld złotych, z czego z dotacji unijnych 24,7 mld zł, a z budżetu krajowego 4,1 mld zł,
• w 2025 roku 29,2 mld złotych, z czego z dotacji unijnych 25,3 mld zł, a z budżetu krajowego 3,9 mld zł.

Ponad 1 mld złotych na wynagrodzenia dla urzędników 

W planu budżetu państwa na 2023 rok wynika, że na wynagrodzenie dla urzędników pracujących z w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa przeznaczono łącznie 1,2 mld złotych. 

– Czy jest w ogóle planowane spełnienie postulatów związków zawodowych ARiMR? Trzeba docenić tę grupę pracowników. Mamy w ostatnich latach wiele odejść pracowników, którzy mają ogromną wiedzę, doświadczenie. Odchodzą sami z pracy ze względu na to, że spór zbiorowy ciągle trwa – dopytywał się poseł Stefan Krajewski z PSL.

Wiceminister Ryszard Bartosik wskazywał, że w ostatnich latach znacznie miało wzrosnąć średnie wynagrodzenie w ARiMR - w 2015 r. miało wynosić 3698 zł, a obecnie 7012 zł.

– Na podwyżki na rok 2023 będzie przeznaczonych 99 mln zł, co stanowi 11% plus wyrównanie minimalnego wynagrodzenia i na to mamy przeznaczone 1,3 mln zł. Tak więc porównanie tego wynagrodzenia do poprzednich lat przedstawia się bardzo pozytywnie. Oczywiście rozumiemy, że każdy chciałby zarabiać więcej, dlatego też toczy się dialog ze związkami zawodowymi. Myślę, że nastąpi porozumienie – wskazywał Ryszard Bartosik. 

Czy będą dotacje do odbiory padłego drobiu?

z kolei poseł Zbigniew Ziejewski z PSL dopytywał się o kwestie dofinansowanie do unieszkodliwiania padłych zwierząt gospodarskich. Na ten cel ma być przeznaczonych niemal 178 mln złotych. Jednak dotyczy to wyłącznie bydła, świń, owiec, kóz lub koni. 

– A nie ma w ogóle mowy o kurczakach, indykach, gęsiach i kaczkach. Czy ministerstwo rozważa wreszcie, żeby producenci drobiu także mieli dotacje z tytułu padłych sztuk? – chciał wiedzieć poseł Ziejewski. 

– Jeśli chodzi o drób, to analizujemy w tej chwili możliwości ujęcia tych zwierząt. W tej chwili finansowanie dotyczy ras zwierząt, które przedstawiłem – wskazał wiceminister Bartosik. 

Niemal 3 mld złotych z Krajowego Planu Odbudpwy pod znakiem zapytania

W projekcie budżetu państwa na 2023 roku znalazł się pozycja: „Krajowy plan odbudowy i zwiększenia odporności” w kwocie 2,9 mld złotych, z przeznaczeniem na: inwestycje na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych, inwestycje w rozbudowę potencjału badawczego oraz inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na obszarach wiejskich. Jednak posłowie opozycji zwrócili uwagę, że środki z KPO są pod dużym znakiem zapytania.

– Nic na dzisiaj nie wiadomo czy te pieniądze będą z Unii – mówiła Krystyna Skowrońska, posłanka z PO.

Wiceminister Ryszard Bartosik zwrócił uwagę, że w ramach KPO już są zbierane wnioski od rolników, w tym na wymianę dachów z azbestem. A środki na ten cel będą pochodzić z budżetu państwa.

Wiceminister rolnictwa podkreślił także, że w Inspekcji Weterynaryjnej planuje się zwiększenie zatrudnienia o 1519 etatów. W rezerwie budżetowej przeznaczono na ten cel 149 mln zł. Zwiększenie wynagrodzeń (kwota 70 mln zł) planuje się także w KRUS. Da to 17% podwyżki.

Pieniądze ze zwrotu akcyzy za paliwo rolnicze bez zmian, za to może z rozszerzoną grupą rolników

Pomimo ogromnego wzrostu cen paliw kwota na zwrot akcyzy za wykorzystane paliwo rolnicze zaplanowano 1,3 mld zł. Jest to dokładnie taka sama kwota jak w obecnym budżecie.

Henryk Kowalczyk, wicepremier i minister rolnictwa przyznał wprost, że stawka zwrotu za akcyzę za paliwo rolnicze w przyszły roku nie wzrośnie, ze względu na wysoki kurs euro. Natomiast możliwe jest rozszerzenie grupy rolników, którzy będą mogli korzystać z dopłat do paliwa rolniczego. 

Jakie są największe wydatki na rolnictwo w budżecie na 2023 rok?

W projekcie budżetu na 2023 rok główne wydatki zaprojektowano na:

• dopłat do ubezpieczeń upraw i zwierząt – 920,5 mln zł,
• dopłaty do materiału siewnego – 75 mln zł,
• dopłaty do rolnictwa ekologicznego – 3,5 mln zł,
• dopłaty do oprocentowania kredytów – 312 mln zł,
• utylizacja padłych zwierząt – 177,7 mln zł,
• wynagrodzenie dla urzędników resortu rolnictwa, ARiMR, IJHARS oraz KOWR – 1,2 mld zł,
• postęp biologiczny w produkcji roślinnej – 13,3 mln zł,
• postęp biologiczny w produkcji zwierzęcej – 80,8 mln zł,
• ochronę roślin – 15 mln zł,
• funkcjonowanie agencji wykonawczej COBORU – 46,4 mln zł,
• dotacja dla instytutów badawczych – 99,2 mln zł,
• dotacje dla KGW – 70 mln zł,
• system monitoringu suszy – 4,9 mln zł.

W budżecie państwa zaplanowane następujące rezerwy budżetowe przeznaczone na rolnictwo:

• dopłaty do paliwa rolniczego – 1,340 mld zł (bez zmian);
• rezerwa na realizację projektów UE – 10, 975 mld zł. (znaczny wzrost wydatków, gdyż w 2022 r. było to 6,759 mld zł),
• zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt 548,1 mln zł. (niemalże bez zmiany – wydatki w 2022 r. 548,7 mln zł),
• ubezpieczenie upraw rolnych i zwierząt gospodarskich – 200 mln zł (duża redukcja, ponieważ wydatki w 2022 r. 325 mln zł),
• Środki dla spółek wodnych – 40 mln zł (bez zmian),
• Fundusz Gwarancji w Rolnictwie – 1 mld zł (ogromne cięcie wydatków, gdyż w 2022 r. 3 mld zł).

Znaczne ograniczanie Funduszu Gwarancji w Rolnictwie

Na ten ostatni element, czy rezerwę na Fundusz Gwarancji w Rolnictwie zwróciła uwagę posłanka Dorota Niedziela

– W 2022 r. na rezerwy celowe w Funduszu Gwarancyjnym w Rolnictwie planowaliście państwo przeznaczyć 3 mln zł. Przypomnę tylko, że ten obiecany fundusz gwarancyjny miał przechodzić niewykorzystany z roku na rok. Wykorzystaliście tylko 1 mln zł, więc pytam: dlaczego w tym w budżecie nie jest to uwzględnione? Powinno być dużo więcej pieniędzy. A jeżeli niewykorzystane środki nie przeszły, to znaczy, że jest to fikcyjny zapis, bo nie będzie wykorzystany. Dlaczego wykorzystaliście maksymalnie tylko 1 000 000 tys. zł i środki nie przeszły? – pytała się wiceprzewodnicząca sejmowej komisji rolnictwa. 

Paweł Mikos, wk