Jakie podmioty należą do ekonomii społecznej?

30 października 2022 r. weszła w życie ustawa z 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej. W jej świetle podmiotem ekonomii społecznej są m.in.: spółdzielnia socjalna, warsztat terapii zajęciowej i zakład aktywności zawodowej, centrum integracji społecznej i klub integracji społecznej, spółdzielnia pracy, w tym spółdzielnia inwalidów i spółdzielnia niewidomych. Nowością jest uznanie za podmiot ekonomii społecznej także spółdzielni produkcji rolnej.

Co to jest ekonomia społeczna?

Pod pojęciem ekonomii społecznej rozumie się działalność podmiotów ekonomii społecznej na rzecz społeczności lokalnej w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej, tworzenia miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz świadczenia usług społecznych, realizowaną w formie działalności gospodarczej, działalności pożytku publicznego i innej działalności o charakterze odpłatnym (art.  2 ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej).

W przedsiębiorstwie społecznym co najmniej 30% ogółu osób zatrudnionych stanowią osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę. Każda z tych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym jest zatrudniona w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy.

Według art. 12 ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej, o uzyskaniu statusu przedsiębiorstwa społecznego decyduje wojewoda.

Działania z zakresu reintegracji społecznej i zawodowej realizowane na rzecz osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie społecznym nie są wykonywane w ramach jej działalności gospodarczej.

W przypadku pracowników przedsiębiorstwa społecznego będących osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym część wynagrodzenia odpowiadająca składce na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe oraz część kosztów osobowych praco­dawcy odpowiadająca składce na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe mogą być finansowane ze środków Funduszu Pracy. Fundusz Pracy pokryje składki w pełnej wysokości przez 24 miesiące od dnia zatrudnienia oraz w połowie przez kolejne 12 miesięcy – do wysokości odpowiadającej wysokości miesięcznej składki, której podstawą wymiaru jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Czy przedsiębiorstwo społecznie może otrzymać wsparcie finansowe?

Ponadto przedsiębiorstwu społecznemu może zostać udzielone wsparcie w formie jednorazowych środków na utworzenie stanowiska pracy. Przysługuje mu również dofinansowanie do oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych i w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych na zasadach określonych w art. 32 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz zwrot kosztów, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt  2 tej ustawy.

Co również istotne, jednostka sektora finansów publicznych (np. jednostki samorządu terytorialnego), udzielając zamówienia publicznego, do którego ze względu na jego wartość nie stosuje się przepisów Prawa zamówień publicznych, może zastrzec, że o udzielenie zamówienia publicznego mogą ubiegać się wyłącznie przedsiębiorstwa społeczne działające na podstawie art. 26 ustawy o ekonomii społecznej.

dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM
fot. Pixabay