Grochu siejemy po trochu..., czyli ile mamy najważniejszej paszowej rośliny strączkowej w Polsce?
r e k l a m a
Partnerzy portalu

Grochu siejemy po trochu..., czyli ile mamy najważniejszej paszowej rośliny strączkowej w Polsce?

30.08.2023

Dane ARiMR za bieżący rok mówią, że rolnicy zgłosili do dopłat 128.892,59 ha różnych grochów (groch na suche nasiona, groch cukrowy, groch łuskowy, groszek) w tym 120.667,84 ha grochu i peluszki, zatem gatunków w większości przeznaczonych na paszę.

Analizę tegorocznych zasiewów warto rozpocząć od niszowych grochów warzywnych uprawianych na łącznej powierzchni 8.224,75 ha. Warto tutaj przyjrzeć się różnicom między tymi formami odmian warzywnych. Groch cukrowy przeznaczony jest na zbiór całych strąków, choć możliwe jest także pozyskiwanie zielonych nasion do konserwacji czy na mrożonki. Groch łuskowy zawiera w strąkach niestrawną pergaminowa wyściółkę, zatem przeznaczony jest na pozyskiwanie tylko zielonych nasion. Grochy te zawierają w stanie zielonym dużą ilość rozpuszczalnych cukrów, przez co są słodkie w smaku. Groszek natomiast to botaniczny lędźwian (Lathyrus sp.), gatunek odrębny od grochu (Pisum sp.), choć także jest rośliną bobowatą i wytwarza strąki i stosunkowo grube nasiona.
Według statystyk ARiMR wśród grochów warzywnych dominuje groch cukrowy (5.579,52 ha) uprawiany w rejonach zlokalizowanych wokół zakładów przetwórczych, np. Kwidzynia, Gniewkowa, Pudliszek czy Warszawy oraz na Dolnym Śląsku. Poniżej połowy ww. powierzchni zajmuje groch łuskowy – 2.028,12 ha, a na trzecim miejscu jest groszek 617,11 ha. Trudno jednak odnieść mi się do tych danych bezkrytycznie. Choć są to bardzo dokładne powierzchnie, to wg mnie nie do końca są one prawidłowo przyporządkowane do grup przeznaczenia. Trzeba zauważyć, że dane te pochodzą wprost z deklaracji rolników – plantatorów odmian. Ponieważ nie zawsze wpisywanie w deklarację jest zgodne z definicją grupy odmian i często grochem cukrowym (zgodnie z umową kontraktacji, ale niezgodnie z definicją formy) nazywany jest groch łuskowy. Dodatkowo groszkiem nazywana bywa któraś z form grochu. Dlatego lepiej przyjrzeć się powierzchni tych upraw jako sumie, a nie rozpatrywać je jako odrębne formy (rys. 1.). 

Rys. 1. Powierzchnia uprawy grochów warzywnych w powiatach wg ARiMR
Grochy warzywne stanowiły w 2023 r. zaledwie 6,4% wszystkich uprawianych grochów w Polsce, co jest tylko 2,1% upraw strączkowych. W większości powiatów nie są one zatem istotnym składnikiem grochów ogółem. Gdy przyjrzymy się mapie Polski (rys. 2.), to można zauważyć, że grochy ogółem dominują w Polsce północno-zachodniej i zachodniej. Ważny jest też rejon Żuław i Kociewia oraz Lubelskie. Martwić może fakt, że mało jest grochów w rejonie słabszych gleb w dobrej kulturze, jak Wielkopolska, północne Mazowsze oraz woj. łódzkie.
Rys. 2. Powierzchnia uprawy grochów w powiatach wg ARiMR
Mimo to warto także zauważyć, że mamy rosnący trend zasiewów grochów (rys. 3.). Mamy obecnie ponad 50-proecentowy wzrost powierzchni ich zasiewów w porównaniu do roku 2020. Powinno to cieszyć, gdyż groch jest rośliną wzbogacającą glebę w materię organiczną oraz źródłem rodzimego białka paszowego. Czy trend utrzyma się w nowej WPR, w której mimo eksochematów, jest mniejszy nacisk na bobowate, zobaczymy po 2–3 latach. 
Rys. 3. Powierzchnia uprawy grochów w latach 2020-23 wg ARiMR
Można dodatkowo zauważyć, że rosnąca powierzchnia grochu spowodowała, że rośnie udział tych gatunków w użytkach rolnych. Dodatkowo trend ten jest szybszy niż trend wzrostu powierzchni zasiewów grochu (tys. 4.), co oznacza, ze grochy wypierają inne gatunki uprawne.
Rys. 4. Udział grochów w UR w latach 2020-23 wg ARiMR
Jak wyżej wspomniałem wśród grochów dominują uprawiane (przynajmniej tak deklarowane) groch na suche nasiona i peluszka. Istnienie tej ostatniej w spisie jest obecnie lekkim nadużyciem. Ze względów rolniczych i botanicznych obecnie nie rozróżnia się grochu siewnego (Pisum sativum) od grochu polnego (kiedyś Pisum arvense). Mamy zatem jeden gatunek, a jedynie hodowcy odmian wskazują odmiany grochu na słabsze stanowiska, które zwyczajowo nazywane są peluszką. Poza tym sami rolnicy też najczęściej deklarują odmiany peluszki jako groch, gdyż w spisie ARiMR peluszka stanowi niecałe 2% sumy grochu i paluszki. Dlatego dane te lepiej rozpatrywać razem jako groch na suche nasiona. 
Najwięcej grochu na suche nasiona zgłoszono w woj. zachodniopomorskim (rys. 5). Razem z łubinem wąskolistnym gatunki te decydują o wysokiej pozycji strączkowych w tym rejonie Polski.
Rys. 5. Powierzchnia uprawy grochu i peluszki w roku 2023 w województwach wg ARiMR
Jednak to wcale nie Pomorze Zachodnie jest rekordzistą w udziale grochu i peluszki w użytkach rolnych (rys. 6.). Z racji dużej powierzchni zasiewów tego gatunku oraz małej powierzchni UR na czele jest województwo lubuskie. Jednak zachodniopomorskie jest zaraz za lubuskim. Z zestawienia udziału grochu i peluszki w UR widać też, że gatunków tych jest stosunkowo mało w rejonach o słabszych glebach, gdzie przydałyby się one do zwiększenia ilości materii organicznej w podłożu, czyli szczególnie na Mazowszu. Podlasiu, Wielkopolsce czy w woj. łódzkim. 
Rys. 6. Udział grochu i peluszki w UR w roku 2023 w województwach wg ARiMR
Gdy przyjrzymy się bliżej rejonom uprawy grochu i peluszki w rozdrobnieniu na powiaty (rys. 7.) widać lepiej, że oprócz wymienionych wyżej regionów, nieco ciemniejsze kolory (nieco większy udział) występują na granicy Małopolski i Świętokrzyskiego oraz północy Śląska. Jest to związane z występującymi tam częściej glebami wapiennymi, które dobrze toleruje groch. 
Rys. 7. Udział grochu i peluszki w UR w powiatach wg ARiMR
Jakie jest zatem znaczenie grochów w strączkowych, czyli jaki odsetek strączkowych one zajmują? W rekordowym pod względem udziału w UR woj. lubuskim jest też rekord ich udziału. Można śmiało powiedzieć, że co drugie pole strączkowych rolniczych zajmuje tam groch na suche nasiona (rys. 8). Jednak na drugim miejscu jest woj. kujawsko-pomorskie z niewiele niższym wynikiem.
Rys. 8. Udział grochu i peluszki w strączkowych w roku 2023 w województwach wg ARiMR
W rozbiciu na powiaty (rys. 9.) widać, że miejsca z dominacją grochu i peluszki wśród strączkowych są równomiernie rozsiane po kraju. 
Rys. 9. Udział grochu i peluszki w strączkowych rolniczych w powiatach wg ARiMR
Podsumowując warto wyciągnąć co najmniej dwa wnioski:
  • w rejonach, w których groch i peluszka miałyby znaczenie dla gleb i uzupełnienia bazy paszowej, czyli Wielkopolska, rejon łódzki, Mazowsze mamy wyjątkowo mało uprawianych tych gatunków, śmiało można stwierdzić, że stanowczo zbyt mało;
  • mamy zauważalną tendencję zwyżkową uprawy grochów, jednak nie wiadomo, czy zostanie ona utrzymana po „okrzepnięciu” ekoschematów.
tcz
CZYTAJ CAŁY ARTYKUŁ W www.topagrar.pl
r e k l a m a

Kto zarobił na wzroście cen nawozów i gdzie trafia ukraińskie zboże? NIK to sprawdzi

23.10.2022

Na podstawie wniosku KRIR - Najwyższa Izba Kontroli będzie kontrolować polski rynek rolny. NIK ma sprawdzić czy wysokie ceny nawozów mają swoje odzwierciedlenie w kosztach produkcji, czy ktoś zarobił na rolnikach oraz co się dzieje ze zbożem i rzepakiem z Ukrainy, który trafia do Polski.

Prezes Najwyższej Izby Kontroli uwzględnił wniosek Krajowej Rady Izb Rolniczych i zajmie się dwoma tematami, które w ostatnim czasie mają ogromny wpływ na rynki rolne w Polsce: wysokie ceny nawozów oraz to jak ceny ziarna importowanego z Ukrainy wpływają na ceny zbóż w Polsce. 

Import zboża z Ukrainy wpływa na ceny zboża w Polsce - w jaki sposób?

Wiktor Szmulewicz, prezes samorządu rolniczego w swoim piśmie do szefa NIK zwraca uwagę na spadek cen zbóż w Polsce w ostatnim czasie, co znacznie pogarsza sytuację polskich rolników, ponieważ w tym roku znacznie wzrosły im koszty produkcji zbóż. Izby rolnicze chcą, aby kontrolerzy NIK sprawdzili w jakim stopniu wpływ na to miało otwarcie polskiej i unijnej granicy na ziarno z Ukrainy. 

– Rozumiemy trudną sytuację rolników ukraińskich, ale pomoc dla tych producentów nie może odbywać się kosztem polskich rolników, którzy z powodu niskich cen i braku możliwości sprzedaży zapasów mogą być zagrożeni upadkiem gospodarstw, tym bardziej, że wkrótce będą żniwa – napisał Wiktor Szmulewicz, prezes KRIR.

Obawom szefa samorządu rolniczego wtórują także przedstawiciele Lubelskiej Izby Rolniczej. W ich opinii, to głównie rolnicy z Lubelszczyzny i Podkarpacia w największym stopniu ponoszą konsekwencję napływu zbóż, kukurydzy i rzepaku z Ukrainy. Z tego powodu zarząd LIR chciałby dowiedzieć się jaka jest rzeczywista skala importu ziarna z Ukrainy i ile tego zboża zostaje w Polsce. Lubelscy rolnicy chcą także poznać listę podmiotów gospodarczych importujących te surowce na terytorium Polski. Według przedstawiciele LIR pozwoli, to lepiej zarządzać tym ryzykiem oraz podjąć odpowiednie kroki w przyszłości.

Przedstawiciele Krajowej Rady Izb rolniczych poprosili Mariana Banasia, prezesa NIK, aby ta instytucja zbadała:

  • czy zboże importowane z Ukrainy jest w Polsce tylko tranzytem i trafia ostatecznie do kolejnych państw czy część z tego ziarna zostaje w polskich magazynach? 
  • które zboże w polskich portach jest ładowane w pierwszej kolejności: ukraińskie czy polskie, a jeżeli to ziarno zza wschodniej granicy ma priorytet, to czy przez to polskie zboże nie może być eksportowane ze względu na ograniczone możliwości przeładunkowe?
  • czy ziarno ukraińskie spełnia polskie i unijne wymogi fitosanitarne?
CZYTAJ ARTYKUŁ
r e k l a m a

Czy działka nabyta po ślubie wlicza się do wspólnoty majątkowej małżeńskiej?

21.10.2022

Chciałabym zakupić działkę do majątku odrębnego, a potem przekazać ją synowi z pierwszego małżeństwa. Czy jest to możliwe, skoro mam wspólność majątkową małżeńską od ponad 20 lat? Jakie składniki wchodzą w skład majątku odrębnego małżonków?

Czym jest małżeńska wspólność majątkowa?

Artykuł 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego określa, że z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Majątek osobisty każdego z małżonków - czyli jaki?

Z kolei według art. 33 k.r.o., do majątku osobistego każdego z małżonków należą m.in.: przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej oraz nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę (chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił). Należą do niego też te służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków. Majątkiem osobistym są również prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, oraz przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków. Do majątku osobistego wlicza się ponadto przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Istotne jest źródło finansowania

W skład majątku odrębnego wchodzą także przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Przykładowo, gdyby przed wstąpieniem w związek małżeński była Pani właścicielką lokalu, a potem go sprzedała i z tych pieniędzy zakupiła działkę budowlaną, wtedy należy podać te informacje w akcie notarialnym, że pieniądze na zakup działki pochodzą ze sprzedaży lokalu, który był własnością osobistą.

Reasumując: to, czy może Pani nabyć działkę budowlaną do majątku osobistego, zależy głównie od źródła jej finansowania.

dr hab. Aneta Suchoń, prof. UAM
fot. M. Czubak

CZYTAJ ARTYKUŁ

Poddzierżawy - dla kogo? Ilu rolników korzysta?

20.10.2022

Od 2017 roku Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa poddzierżawił jedynie 5 tys. ha gruntów W jakich sytuacjach rolnik może liczyć na zgodę KOWR na poddzierżawienie gruntów od dzierżawcy?

Poddzierżawianie gruntów wzbudza w ostatnim czasie wiele emocji. O wyjaśnienia w tej sprawie poprosiła resort rolnictwa opozycja. - Od początku września biura poselskie są wręcz zasypywane informacjami i pytaniami od małopolskich (ale nie tylko) rolników odnośnie do bulwersującej sprawy poddzierżawy 141 ha gruntów rolnych we wsi Kępie pod Miechowem w Małopolsce przez rodzinę (brata) Norberta Kaczmarczyka, sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Oburzenie rolników wzbudza zarówno opisany przez portal WP.pl tryb przystąpienia do umowy poddzierżawy członków rodziny wiceministra, jej podpisanie (zatwierdzenie wniosku przez samego ówczesnego dyrektora generalnego KOWR), wysokość czynszu dzierżawnego poddzierżawy, a w szczególności fakt, że powierzchnia całkowita poddzierżawionych nieruchomości dla jednego użytkownika (rolnikowi niespokrewnionemu z dotychczasowym dzierżawcą, prowadzącemu gospodarstwo na odległość, spoza danej gminy/gmin graniczących – nieposiadającemu gruntów rolnych w gminie, gdzie znajduje się nieruchomość, lub w gminie sąsiedniej, o powierzchni powyżej 100 ha) to aż 141 ha – napisała w interpelacji Dorota Niedziela oraz Kazimierz Plocke z Platformy Obywatelskiej, którzy zadali szereg pytań dotyczących praktyki związanej z poddzierżawianiem gruntów.

CZYTAJ ARTYKUŁ

Przeczytaj także

Strączkowe

Uprawa i wykorzystanie soi w różnych rejonach świata

Międzynarodowa wymiana doświadczeń związanych z produkcją soi na polach może przynieść ciekawe wnioski do rozwoju tej uprawy w Polsce. Przekonali się o tym uczestnicy Światowego Naukowego Kongresu Sojowego. Wydarzenie odbyło się pod koniec czerwca w Wiedniu. Koordynatorem polskiej delegacji było Stowarzyszenie Polska Soja.

czytaj więcej
Strączkowe

Sojowa huśtawka – ile uprawiamy w Polce soi

Według danych ARiMR w tym roku zassaliśmy 44.590,81. Stanowi to 93% ubiegłorocznego areału. Wydawać się może, że to stabilna sytuacja. Tymczasem w dłuższym ujęciu nie wygląda to tak różowo. 

czytaj więcej
Strączkowe

Zachodniopolski fenomen bobowatych - jaka jest powierzchnia uprawy roślin strączkowych Polsce?

Dane ARiMR na temat powierzchni zasiewów należą do bardzo precyzyjnych informacji. Ich źródłem są szczegółowe wnioski rolników, a ci nie pozwolą sobie na zawyżanie czy zaniżanie obsianej powierzchni. Bardzo ciekawie przedstawia się od kilku lat obraz uprawy strączkowych.

czytaj więcej

Najważniejsze tematy

r e k l a m a
Pytania i regulaminy
Kategorie
Produkty Agrarsklep
Przydatne linki
Social Media

Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o., ul. Metalowa 5, 60-118 Poznań. Akta rejestrowe przechowywane w Sądzie Rejonowym Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydziale Gospodarczym, KRS 0000101146, NIP 7780164903, REGON 630175513, kapitał zakładowy: 1.000.000 PLN.

Wszystkie prezentowane w ramach niniejszego portalu treści są własnością Polskiego Wydawnictwa Rolniczego Sp. z o.o., są zastrzeżone i chronione prawem autorskim, kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie treści jest zabronione. (art. 25 ust. 1 pkt 1b ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych)