Wysokie koszty paszy

Pasze są obecnie niezwykle drogie, dlatego bardzo ważne są jak najmniejsze straty mieszanek oraz optymalne pokrycie potrzeb świń w zależności od wydajności, wieku i masy ciała. Również wytyczne techniczne dotyczące utrzymania czystości powietrza zalecają karmienie dostosowane do fazy wzrostu zwierząt, aby zminimalizować wydalanie niewykorzystanych składników odżywczych do środowiska.

Żywienie kilkufazowe przyjęło się w chowie prosiąt i tuczu świń. Z reguły poszczególne rodzaje pasz mieszane są ze sobą przez kilka dni, aby ułatwić zwierzętom dostosowanie się do zmiany paszy.

Z kolei żywienie wielofazowe (multifazowe) umożliwia codzienne i bezstopniowe dostosowywanie dawki pokarmowej do indywidualnych potrzeb grup technologicznych i wiekowych świń. W ten sposób prosięta i tuczniki mogą być karmione zgodnie z ich zapotrzebowaniem. Obniża to koszty żywienia, poprawia zdrowie zwierząt i zmniejsza wydalanie składników odżywczych. Warunkiem koniecznym przy żywieniu wielofazowym jest jak największa jednorodność grup zwierząt, pobierających pasze z tego samego paśnika czy koryta. Ponadto należy regularnie sprawdzać zawartość składników odżywczych w stosowanej paszy.

Klasyczne płynne karmienie

Najłatwiej jest wdrożyć karmienie wielofazowe przy żywieniu płynnym, ponieważ w tym przypadku w każdej porze karmienia wymagana ilość paszy jest zwykle mieszana na bieżąco w mieszalniku z wodą i pozostałymi składnikami. Istnieje kilka wariantów dozowania paszy płynnej.

1. Linia kierunkowa/rozgałęźna (ślepa): pasza jest pompowana z kuchni mieszającej bezpośrednio do zaworów. Następnie komputer otwiera odpowiednie zawory zgodnie z zaprogramowanymi krzywymi żywienia. Poszczególne porcje paszy są od siebie oddzielone, dzięki czemu możliwe jest oddzielne karmienie różnymi mieszankami różnych grup technologicznych.
2. Linia okrężna (z cyrkulacją w pętli): w przypadku linii z cyrkulacją gotowy płynny pokarm jest pompowany z kuchni mieszającej do pętli. Następnie jest on dozowany bezpośrednio do zaworów lub przekazywany do dodatkowego systemu rozgałęzień, które wychodzą z pętli. W przypadku obu linii w systemie zawsze pozostają resztki paszy. Są one uwzględniane przez komputer podczas mieszania kolejnej dawki pokarmowej i ponownie dozowane w każdej procji.
3. Żywienie w systemie bezresztkowym: tutaj wymieszana pulpa jest podawana w całości, a w rurach pozostają tylko niewielkie ilości resztek. W systemach wykorzystujących wodę użytkową pasza jest tłoczona do ostatnich zaworów właśnie za pomocą wody. W okresie, kiedy system nie pracuje, rury są wypełnione wodą. Przy następnym karmieniu jest ona odprowadzana z powrotem do zbiornika wody użytkowej i ponownie wykorzystywana podczas mieszania.
4. Przy korku tłoczącym pasza przepychana jest do ostatniego zaworu, dzięki czemu mieszanie się kolejnych porcji jest bardzo małe. Następnie korek wraca za pomocą sprężonego powietrza na początek systemu rur. Rurociągi są czyste i suche. Dzięki korkom możliwe jest również jednoczesne przemieszczanie różnych mieszanek paszowych w rurach lub transportowanie małych porcji między dwoma korkami do żądanego koryta.
   
   

Mieszanie na sucho

Przy paszach suchych istnieją dwa sposoby mieszania pasz w żywieniu wielofazowym.

• Mieszalnik porcjowy: dawka pokarmowa jest świeżo wymieszana z poszczególnych składników. Do każdego zaworu żywieniowego w systemie zapisana jest dokładnie określona, zważona ilość i skład dawki pokarmowej. Stamtąd pasza jest dozowana przez podajnik rurowy, spiralny, ślimakowy lub za pomocą sprężonego powietrza. Nad każdym korytem znajduje się zawór, który jest otwierany i zamykany przez komputer. Opcjonalnie automatyczny podajnik może być również wyposażony w czujnik poziomu dozowania.
• Sprężone powietrze i woda: w tej specjalnej formie karmienia pasza jest najpierw mieszana na sucho. Następnie jest transportowana sprężonym powietrzem do podajnika, znajdującego się kilka metrów przed korytem. Tam dodaje się wodę i jednocześnie z wodą pasza trafia do koryta. Niektórzy producenci dodają wodę tylko do koryta. W nieco innym wariancie pasza jest mieszana na sucho w mieszalniku porcjowym, a następnie przepychana sprężonym powietrzem i wodą przez małe rurki o średnicy od 20 do 32 mm do koryta. Płynna pasza ma wysoką zawartość suchej masy. Te warianty mają tę zaletę, że linie doprowadzające są całkowicie opróżniane, tak więc zachowana jest wysoka higiena paszy.
• Dozowanie objętościowe: tutaj rura zasilająca z przenośnikiem koralikowym przebiega pod kilkoma silosami. Pomiędzy każdym silosem, a właściwym paszociągiem zasilającym znajduje się ślimak dozujący, który z wyregulowaną prędkoścą dozuje do instalacji określoną ilość paszy zmagazynowanej w silosie. Można to zrobić równolegle dla dwóch, trzech lub więcej silosów. Następnie w rurze zasilającej następuje mieszanie paszy.
  
  

Pasza jest następnie przekazywana do odpowiednich automatów za pomocą zaworów sterowanych elektrycznie lub pneumatycznie. W przeciwieństwie do mieszania w mieszalniku porcjowym, który wyposażony jest w wagę, tutaj odbywa się tylko dozowanie zależne od objętości. Rolnicy mogą zaadaptować tę technologię do swoich systemów paszowych.

Zadbaj o higienę paszy!

Aby żywienie wielofazowe sprawdziło się dla wielu grup wiekowych w jednej chlewni, musi istnieć możliwość otwierania i zamykania paszociągów i rurociągów za pomocą klap lub zaworów w każdym urządzeniu lub dozowniku w sposób umożliwiający kontrolę. Po każdym okresie karmienia przewody i pojemniki do mieszania powinny być całkowicie opróżnione, aby uniknąć rozlewania czy rozsypywania paszy. Po odsadzeniu prosięta są szczególnie wrażliwe i mają wysokie wymagania co do składu i higieny paszy. Płukanie rur i zbiorników zwykle zapewnia przesuwanie się pulpy. Niektórzy producenci oferują również specjalne lampy UV, nebulizatory kwasowe lub ozonatory do utrzymania higieny zbiorników.

W systemach żywienia na sucho z karmieniem wielofazowym często montuje się dyski o większej średnicy w paszociągach koralikowych, aby ograniczyć pozostałości paszy. W przypadku rur o średnicy 60 mm krążki mają zwykle średnicę około 44 mm.

W przypadku podawania za pomocą mieszalników porcjowych zwykle instaluje się dyski o średnicy 48 mm. W zależności od firmy mogą występować różnice. Ponadto krążki można wyposażyć w szczotkę, aby jeszcze dokładniej wyczyścić urządzenie. Koszt instalacji żywienia wielofazowego jest o ok. 25% wyższy niż tradycyjnego systemu karmienia. Aby inwestycja ta była opłacalna dla hodowcy, należy dobrze zarządzać żywieniem. Do optymalnego zarządzania produkcją konieczne jest dokładne rejestrowanie i analizowanie ilości zużytej paszy. Producenci oferują w tym celu kalkulatory z pomiarem ilości skarmianej paszy i jej oceną. Niemniej jednak rolnicy powinni regularnie kalibrować określone w nich krzywe żywienia i wzrostu świń, które mają kluczowe znaczenie dla planowania dawek żywieniowych poprzez wyrywkowe ważenie poszczególnych zwierząt. To zawsze daje najlepszy obraz rezultatów odchowu.

Karmienie loch w okresie okołoporodowym

Żywienie wielofazowe może być również przydatne w porodówce. Wykorzystuje się je do optymalnej opieki nad lochami w laktacji i przed porodem. Dla świń w okresie okołoporodowym pasza jest zmieniana lub mieszana za pomocą mieszalnika wsadowego na poziomie komory. W ten sposób można łagodnie zmienić dawkę pokarmową z paszy ciążowej, bogatej we włókno surowe, na bogatą w energię i białko paszę laktacyjną.

Alternatywnie, producenci prosiąt mogą za pośrednictwem tego systemu stosować dodatkową paszę przygotowującą do porodu przed oprosieniem. Jednak w kojcu porodowym większy nacisk kładzie się na to, aby lochy spożywały odpowiednio dużą ilość mieszanek. Pobranie paszy można zwiększyć np. poprzez karmienie wieloma porcjami. W tym przypadku lochy otrzymują wiele małych porcji paszy w ciągu dnia. W zależności od systemu, może to zwiększyć spożycie paszy przez te zwierzęta o 25 do 30%.

To, co najważniejsze

• Żywienie wielofazowe umożliwia ciągłe, codzienne dostosowywanie dawki pokarmowej do wieku prosiąt i tuczników.
• Płynna karma jest świeżo mieszana przed każdym posiłkiem. Jeśli w chlewni jest kilka grup wiekowych, linie muszą być rozdzielone i czyszczone.
• W przypadku karmy suchej poszczególne racje są mieszane w mieszalniku wsadowym lub bezpośrednio w rurze paszowej.
• Żywienie multifazowe pozwala łagodnie zmienić dawkę pokarmową z paszy ciążowej na paszę laktacyjną.