r e k l a m a
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Czym jest dawka pobrana i jak ją kontrolować?
03.10.2019
Krowy wysoko wydajne muszą zjadać jak najwięcej wysokiej jakości paszy. Zbyt małe pobranie paszy będzie prowadziło nie tylko do spadku wydajności i gorszej płodności, ale będzie też przyczyną wielu chorób takich jak ketoza, zaleganie, zatrzymanie łożyska, czy przemieszczenie trawieńca. Dlatego tak ważna jest kontrola dawki pobranej.
Żywienie przeżuwaczy, szczególnie krów wysoko wydajnych nie jest sprawą prostą. Szereg różnych czynników będzie miało wpływ na wykorzystanie, trawienie, i pobranie paszy. Nie bez znaczenia będzie też podanie i sposób liczenia dawki. Idealnie byłoby, gdyby wyliczenia teoretyczne miały całkowite 100 % odzwierciedlenie w praktyce. Ale nigdy tak nie będzie. Nawet jak mamy bardzo dobre wyniki, to zawsze można spróbować obniżyć koszty produkcji, stąd kontrola dawki w oborze jest niezbędna. Potrzebna jest tu duża wiedza i doświadczenie, dlatego kompetentni żywieniowcy są nieodzowni.
Kontrola dwóch pierwszych rodzajów dawek, czyli wykorzystanej i strawionej została omówiona już wcześniej. Tym razem zajmiemy się dawką pobraną.
Czym jest dawka pobrana?
Aby pokryć zapotrzebowanie krowy musimy nie tylko dostarczyć jej wszystkie składniki pokarmowe, ale muszą być one jeszcze pobrane, czyli zjedzone. Znowu nic nie zastąpi zbilansowanej dawki TMR, kiedy wszystkie składniki są razem z sobą dobrze wymieszane i za każdym kęsem krowa pobiera tę samą paszę. Wiadomo, że krowa pyskiem doi. A zatem więcej zjedzonej pełno wartościowej paszy oznacza więcej mleka, lepszą płodność i zdrowotność. Przyjmuje się, że idealnie byłoby, gdyby dziennie krowa zjadała suchej masy dawki w ilości 4 % masy ciała. Czyli krowa ważąca 600 kg powinna zjeść 24 kg s.m. dawki. Ale nie zawsze tak będzie. Wiele czynników będzie miało wpływ na pobranie paszy przez krowy. Niektóre z nich będą zależne od nas – hodowców.
Ile paszy dziennie zjada krowa?
Czy wiemy ile paszy dziennie zjadają nasze krowy? Na ogół nie. Aby obliczyć ile paszy dziennie zjada krowa wystarczy od ilości paszy podanej odjąć ilość paszy niewyjedzonej i z różnicy otrzymujemy ilość paszy pobranej. Teoretycznie sprawa jest niezwykle prosta, ale niestety w praktyce już tak prosto nie jest. Po pierwsze trzeba dysponować wozem paszowym, bo bez niego ciężko zważyć ilości podawanej codziennie krowom paszy. Ale tu mamy pierwszy problem. Większość hodowców w Polsce nie ma wozu paszowego. Mimo, że Sano, zdecydowany lider w sprzedaży wozów paszowych, ma na swoim koncie już ponad 3 tysiące sprzedanych wozów, to jednak większość gospodarstw z różnych powodów żywi krowy nadal jeszcze tradycyjnie, czyli na oko. Trudno się zatem dziwić, że średnia wydajność krów w Polsce wynosi zaledwie 6,5 tysiąca. Na pewno wydajność krów w gospodarstwach z wozem paszowym jest o kilka tysięcy wyższa!
Jeszcze gorzej będzie z zebraniem niezjedzonej paszy. Najlepiej robi to wóz paszowy samojezdny Santrak, który zbiera i waży co do 1 kg nie tylko ilość zadanej, ale także pozostawionej na stole paszowym paszy. Ale tu pojawia się następny problem. Znikoma część hodowców posiada wozy samojezdne, czyli w ponad 95 % nie wiemy ile paszy faktycznie zjadają krowy. W zupełnie innej sytuacji są gospodarstwa posiadające wozy paszowe samojezdne, tak jak Sano Agrar Instytut. Bo tu codziennie notowana jest ilość zadanej, jak i zebranej paszy i można śledzić zmiany dzienne, tygodniowe, miesięczne, czy roczne. Ale takie gospodarstwa są wyjątkiem. Mam to szczęście być w niewielkim gronie żywieniowców, którzy dokładnie wiedzą ile paszy dziennie zjadają krowy. A ilości te są różne, zaczynając od zaledwie 34 kg na początku laktacji, do ponad 50 kg paszy w szczycie laktacji.
Sucha masa dawki – wspólny mianownik
Same kilogramy podanej, czy pobranej paszy niewiele mówią o dawce. Mamy przecież przeżuwacza, który w dawce będzie miał zarówno pasze suche, np. treściwe zawierające ok. 90% s.m, ale będą też różne kiszonki, zarówno mokre posiadające zaledwie 25 % s.m,, jak i bardziej suche, nazywane czasami sianokiszonkami, gdzie zawartość s.m. będzie przekraczać nawet 60 %. Aby móc porównywać ilość zjedzonej przez krowy paszy należy przeliczyć ilość tak zwanej świeżej masy na suchą masę. Aby określić suchą masę pasz lub dawki można wykorzystać do tego mikrofalówkę, albo skorzystać z gotowych urządzeń, tak jak w Sano Agrar Institut mamy specjalny do tego celu aparat QDry. No i oczywiście zostają też analizy. I tu dobra wiadomość dla hodowców, którzy korzystają z szybkich analiz NIRS za pomocą fotospektrometru. O ile przy innych parametrach można mieć wątpliwości, to akurat analiza suchej masy należy do najbardziej dokładnych!
Wóz paszowy samojezdny nie tylko dokładnie waży zadawane pasze, ale także umożliwia zebranie i zważenie niewyjedzonej dawki, co umożliwia wyliczenie ilości pobranej przez krowy paszy.
Czyli kiedy krowy laktacyjne zjadały w Sano Agrar Insitut w styczniu ubr. średnio 45,5 kg pasz o zawartości 49,0 % s,m. było to 22,3 kg s.m. Podobnie krowy zasuszone – zjadając 25,9 kg pasz o zawartości 49,5 % pobierały 12,8 kg s.m. pasz, a więc wystarczająco dużo aby pobrać wszystkie potrzebne składniki pokarmowe na tę fazę produkcji.
Co wpływa na pobranie paszy?
Im więcej zjedzonej paszy tym lepiej dla krów i dla nas. Więc musimy uczynić wszystko aby pobranie paszy było jak największe. W tym celu musimy wiedzieć co wpływa na pobranie. Czynniki wpływające na pobranie paszy można podzielić na kilka grup.
1. Wpływ zarządzania stadem na pobranie paszy
- Dostępność paszy:
Krowy pobierają znacznie więcej paszy kiedy mogą z niej korzystać przez cały czas, 24 h na dobę, dlatego powinny być żywione do woli (ad libitum), bo wówczas pobranie paszy jest największe. Ważne jest miejsce przy stole paszowym, co najmniej 70 cm na krowę i najlepiej kiedy są drabiny zatrzaskowe.
Krowy zjadają również więcej paszy kiedy mają swobodny dostęp i możliwość picia czystej i smacznej wody. Długie podła na wysokości 70-80 cm i 7-10 cm krawędzi na krowę są tak samo ważne jak dobra pasza.
Krowy jedzą więcej paszy gdy jest ona częściej zadawana oraz podgarniana. Minimum 2 razy dziennie pasza powinna być zadawana i minimum 2 razy dziennie podgarniana.
Krowy, podobnie jak i inne zwierzęta zjadają więcej paszy gdy jest ona smaczna. Każdą paszę, którą podajemy krowom powinniśmy sami spróbować.
Pasze zepsute, zgniłe, spleśniałe i o niższej wartości pokarmowej będą zawsze mniej chętnie pobierane przez krowy. Krowa gdy może to je zostawia, a gdy będą wymieszane w wozie paszowym to spowodują znacznie mniejsze pobranie całej dawki TMR.
2. Wpływ zwierząt na pobranie paszy
- Wielkość krowy:
Im większa krowa tym pobranie paszy będzie większe. Przyjmuje się, że na każde 100 kg masy ciała wzrasta pobranie paszy o wzrasta o 2 kg s.m., w związku z tym produkcja mleka będzie o 3 l dziennie większa. Czyli krowa ważąca 700 kg powinna dawać o 1.000 l mleka rocznie więcej niż krowa ważąca 600 kg.
Jałówki będą pobierały mniej paszy niż starsze krowy
Krowy o wyższej wydajności zjadają więcej paszy niż krowy o niższej wydajności.
Krowy zatuczone zjadają mniej paszy niż krowy w normalnej kondycji.
Krowy w szczycie laktacji zjadają znacznie więcej paszy niż na początku i na końcu laktacji
3. Wpływ paszy na pobranie
- Zawartość suchej masy:
W doświadczeniach wykazano, że najwięcej paszy krowy pobierają kiedy zawartość suchej masy dawki wynosi 45-50 %. Niestety nie zawsze tak będzie. Kiedy dawka jest zbyt sucha można lać wodę, nawet ponad 10 l na krowę. Natomiast nie da się dosuszyć zbyt mokrej dawki.
Krowy będą zjadały mniej paszy kiedy dawka będzie słabo zbilansowana, zbyt jednostronna, na przykład za dużo włókna, albo zbyt dużo białka.
Krowy zjadają mniej paszy, kiedy zawartość włókna jest zbyt duża. Kiedy krowa może segregować paszę, to najczęściej pozostawia niewyjedzoną słomę.
Krowy zjadają więcej paszy, kiedy zawartość białka w dawce jest wyższa. Komponenty białkowe są z reguły smaczne i chętnie pobierane.
Krowy zjadają więcej paszy, kiedy jej strawność jest wyższa.
Pasze rozdrobnione i drobno ześrutowane są chętniej pobierane. Dlatego słoma powinna być pocięta na kawałki 4-5 cm, a pasze treściwe drobno ześrutowane na cząstki < 1 mm. Wówczas nie tylko krowy więcej zjedzą, ale drobne pasze lepiej się wymieszają i krowy nie będą mogły ich segregować.
Dobrze zbilansowana dawka składająca się z wysokiej jakości pasz podana do woli będzie zawsze chętnie pobierana.
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a