Kontrola powiatowej inspekcji weterynaryjnej

Temat znany wszystkim producentom świń, jednak za każdym razem wywołujący wiele obaw i wątpliwości, czy aby na pewno wszystko jest tak, jak być powinno. Wszystko przez zmieniające się przepisy. W związku z pojawiającymi się nowymi ogniskami ASF, producenci trzody chlewnej muszą spodziewać się przynajmniej raz w roku kontroli powiatowej inspekcji weterynaryjnej. Kontrole dzielą się na kontrolę weterynaryjną – SPIWET – warunki weterynaryjne gospodarstwa i paszową – SPIWET PASZE C i przebiegają według list kontrolnych.

Inspektor z powiatowej inspekcji weterynaryjnej powinien przedstawić się i okazać identyfikator uprawniający do kontroli. W związku z przepisami o bioasekuracji podlega on procedurom wejścia, kąpieli oraz przebrania się lub założenia jednorazowej odzieży ochronnej, dezynfekcji oraz wpisania się do rejestru wejść do gospodarstwa. Sprawdzeniu podlega rejestracja siedziby stada w Centralnej Bazie Danych Systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt ARiMR oraz prawidłowego oznakowania świń – kolczyk z numerem siedziby stada na lewej małżowinie usznej zwierzęcia. Z tego obowiązku zwolnione są prosięta do 30. dnia życia, urodzone w tym gospodarstwie.

Inspektor podlega procedurom wejścia, kąpieli oraz przebrania się lub założenia jednorazowej odzieży ochronnej, dezynfekcji oraz musi wpisać się do rejestru wejść do gospodarstwa.

Zabezpieczenie chlewni

Sprawdzana jest również terminowość zgłaszania do ARiMR zdarzeń dotyczących świń za ostatnie 12 miesięcy. Zgłoszeniom podlegają urodzenia, przybycia, padnięcia, wybycia, jak również, czy zgłoszony został całoroczny spis zwierząt w gospodarstwie. Posiadacz świń zobowiązany jest też okazać księgę stada, gdzie i jak w ARiMR zapisane są wszystkie ruchy w stadzie i aktualny stan zwierząt oraz spis z podziałem na grupy technologiczne.

Rolnicy zobowiązani są do spisu zwierząt z podziałem na grupy technologiczne.

Brak aktualnych wpisów w tych dokumentach w ciągu 7 dni od zdarzenia może skutkować nałożeniem na rolnika mandatu karnego. Prosięta urodzone, a jeszcze niezgłoszone do rejestru również należy uwzględnić w księdze stada. Jeśli wprowadzamy do gospodarstwa zwierzęta z zakupu, należy zachować ich świadectwa zdrowia.

Brak dokumentacji może skutkować nałożeniem na rolnika mandatu karnego.

Checklista: dokumentacja

• Książka leczenia zwierząt, którą prowadzi opiekujący się stadem lekarz weterynarii.
• Świadectwa weterynaryjne zwierząt wprowadzanych i sprzedawanych.
• Pokwitowania odbioru padliny.
• Rejestr wejść do gospodarstwa osób wizytujących.
• Rejestr środków transportów i ich dezynfekcji.
• Rejestr dezynfekcji budynków, mat przed wejściami.
• Dokumentacja czyszczenia i dezynfekcji, deratyzacji i dezynsekcji w gospodarstwie, dobrze jest mieć potwierdzenie zakupu preparatów wraz z ich certyfikatami.
• Przegląd zabezpieczeń budynków przed dostępem zwierząt wolno żyjących i domowych.

Podczas kontroli sprawdzana jest również szczelność ogrodzenia, sposoby zabezpieczania budynków, maty dezynfekcyjne przed wejściami do budynków, siatki w oknach i na kominach, a także ogólna szczelność pomieszczeń.

Przy kontroli sprawdzane są zabezpieczania budynków np. siatki w oknach.

Inspektorzy zwracają też uwagę na utrzymanie stanu technicznego budynków i sprzętów oraz generalny porządek. Ważne jest również skuteczne zabezpieczenie pasz i surowców do ich produkcji przed dostępem zwierząt wolno żyjących, oznakowanie budynków oraz tabliczki z informacją „Osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony”, oznakowanie szczelnego kontenera na odpady i jego bezpieczne usytuowanie.

Kontroler ma ze sobą listę kontrolną SPIWET – warunki weterynaryjne gospodarstwa, która jasno określa, co w gospodarstwie znajdować się powinno i jakie są wymagania oraz co należy przygotować.

• Wydzielone miejsce na składowanie środków dezynfekcyjnych, zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych – czyli wydzielone pomieszczenie, najlepiej zamykane na klucz.
• Wydzielone miejsce do składowania obornika lub gnojowicy.
• Pomieszczenie lub szafa zamykane na klucz, zapewniające właściwe warunki do przetrzymywania produktów leczniczych weterynaryjnych.
• Odzież i obuwie przeznaczone do użycia w gospodarstwie, odzież jednorazowa dla osób odwiedzających.
• Maty dezynfekcyjne przed wejściami i wjazdami do gospodarstwa.
• Udokumentowany zakup środków do dezynfekcji i ich ilość zapewniająca przeprowadzenia jej.

Jeśli nie spełnimy któregoś z powyższych podpunktów, inspektor odnotowuje to w protokole kontroli i podpowiada, jak uzupełnić zaistniałe braki czy poprawić błędy. Mamy na to określony przez inspektora czas i podlegać będziemy kolejnej kontroli weryfikującej zniesienie niezgodności. Po sprawdzeniu dokumentów i rejestrów otrzymujemy protokół kontrolny ze wszystkimi informacjami i uwagami, skrupulatnie odnotowanymi przez kontrolera.

Kontrola paszowa

Druga kontrola, której możemy się spodziewać, to kontrola z powiatowej inspekcji weterynaryjnej, dotycząca wytwarzania pasz dla świń na własne potrzeby, żywienia zwierząt i produkcji pierwotnej. Każdy producent musi mieć nadany tzw. numer paszowy. Jeśli wszystkie wykorzystywane w gospodarstwie pasze są pełnoporcjowe i pochodzą z zakupu, to potrzebne są rejestry ich dostaw, certyfikaty mieszanek i etykiety. Kontroli podlegać będą silosy i magazyny, gdzie składowana jest pasza, ich szczelność, czystość oraz zabezpieczenie przed dostępem zwierząt wolno żyjących i domowych. Konieczna jest dokumentacja o przeprowadzanych deratyzacjach i dezynsekcjach. Inspektor może pobrać próbkę paszy lub wody w celu skontrolowania ich składu oraz zgodności z etykietą.

Jeśli natomiast sami produkujemy paszę w gospodarstwie, we własnej mieszalni i na własny użytek, to sprawa jest bardziej skomplikowana. I fakt ten powinien być zgłoszony już wcześniej, że mieszać będziemy we własnym zakresie z zakupionych surowców i produktów.

Taka mieszalnia podlega kontroli wstępnej – LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE C. Sprawdzane będą magazyny na zboże (płaskie i silosy), ich czystość i zabezpieczenie przed gryzoniami i ptakami. Magazyn/pomieszczenia do przechowywania dodatków paszowych muszą być suche, szczelne i mieć rejestr deratyzacji i dezynsekcji. Ponadto rolnik zobowiązany jest do prowadzenia dokumentacji przyjęć surowców z ich specyfikacją i certyfikatami oraz etykietami. Ważne jest też, by dostawcy wykorzystywanych w gospodarstwie komponentów paszowych również mieli numer paszowy. Uwagę należy zwracać na daty przydatności do spożycia posiadanych produktów. Inspektor weryfikuje receptury paszowe i specyfikacje używanych surowców oraz ich etykiety.

Często podczas kontroli paszowej inspektorzy pobierają próbki wykorzystywanych do żywienia świń mieszanek i przekazują do badania w kierunku m.in. zawartości antybiotyków, obecności salmonelli, GMO. Jest to też doskonała okazja do skontrolowania składników analitycznych pasz, mocznika, zawartości mikotoksyn, pestycydów, a nawet metali ciężkich.

Checklista: pasze

• Czystość pomieszczeń, pojazdów oraz wyposażenia, brak wilgoci, zanieczyszczeń.
• Zapewnienie higienicznych warunków produkcji, transportu i przechowywania pasz.
• Rejestr zwalczania szkodników.
• Funkcjonalność i bezpieczeństwo w pomieszczeniach mieszalni.
• Wyeliminowanie możliwości zanieczyszczenia produktu.
• Zabezpieczenia budynków przed dostępem zwierząt wolno żyjących i domowych.
• System żywienia zwierząt w gospodarstwie, prawidłowe umiejscowienie koryt i poideł dostosowanych do liczby zwierząt.
• Mycie i dezynfekcja obiektów inwentarskich oraz urządzeń do przechowywania i zadawania paszy.
• Jakość wody.
• Obrót opakowaniami po zużytych produktach, odpadami czy produktami niezdatnymi już do użytku.
• Szczelność i zabezpieczenia przed dostępem szkodników.
• Wykwalifikowani pracownicy.
• Pisemne procedury produkcji pasz – receptury.
• Ograniczenie do minimum ryzyka zanieczyszczania krzyżowego i popełnienia błędu.
• Obrót odpadami.

Wątpliwości? Skontaktuj się z Inspekcją!

Odwiedzający nas inspektor wykonuje polecenia służbowe, z których jest rozliczany. Zazwyczaj nie przyjeżdża ze złymi zamiarami. Jeżeli zachodzi konieczność, można liczyć na pomoc i podpowiedzi inspektorów. Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, dobrze jest skontaktować się ze swoją inspekcją, jej pracownicy wytłumaczą ewentualne wątpliwości.

Pamiętajmy, że gospodarstwo gospodarstwu nie jest równe i należy w miarę możliwości spełniać określone przepisami wymagania. Hodujemy żywe zwierzęta, którym należy zapewnić odpowiedni byt i warunki. Bierzemy udział w łańcuchu produkcji żywności, która trafia na talerze konsumentów.

To duża odpowiedzialność! Nasza działalność jest wystawiona na krytykę, a błąd jednego człowieka rzutuje na resztę branży.

Olga Wendrowicz
Fot. Sierszeńska