r e k l a m a
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Pszenica ciasteczkowa – produkcja surowca do mąki i ciasta
16.08.2023autor: Tomasz Czubiński
Zwykle uprawę pszenicy prowadzi się tak, aby wytworzyła jak najwięcej białka. Czasem jednak cel jest wprost przeciwny, np. w produkcji surowca do mąki na ciastka.
Pszenicę ciasteczkową uprawiamy od ok. 10 lat. Były to różne odmiany. Gdyby przyjrzeć im się bliżej, to zwykle są to typy paszowe, ale muszą być prowadzone w określony sposób, aby spełniały parametry mąki na ciastka – mówi Marek Wiciak, dyrektor w Top Farms w Głubczycach. Dodaje, że parametry ziarna to nie wszystko. Odbiorcy w ramach realizacji zapisów związanych z mitygacją zmian klimatycznych wymagają potwierdzenia regeneracyjnego prowadzenia uprawy oraz całego gospodarstwa. Takim narzędziem jest certyfikat.
Niskie białko, wysoka jakość ziarna
W gospodarstwie w Głubczycach pszenica ciasteczkowa jest certyfikowana wg zasad zintegrowanej produkcji rolnictwa regeneratywnego przez Fundację Terra Nostra. Kontrola jest prowadzona zgodnie z standardem produkcji regeneratywnej. Analizie podlegają badania gleby, agrotechnika, ślad węglowy oraz bilans wodny.
– Ważne są m.in. odmiana, a w naszym przypadku jest to obecnie odmiana paszowa w typie C/K KWS Keitum, skład białka i glutenu oraz ich zawartość do 11%, który daje typową dla ciastek sprężystość, elastyczność i strukturę, a także niską wodochłonność ciasta – tłumaczy dyrektor. Nieco inne mają przetwórcy produkujący wafle, a inne są dla producentów paluszków, czy herbatników. Wyznacznikiem jest zdoolność mąki do tworzenia w cieście odpowiedniej ilości i wielkości pęcherzyków gazów (CO2).
Zobacz także: Głębokość uprawy pożniwnej po jęczmieniu ozimym
Jest to sytuacja odwrotna do wymagań ziarna na np. bułki czy chleb. W gospodarstwie w Głubczycach prowadzone są badania pod kątem przydatności pszenicy na ciastka. Jest ona siana na dwóch poziomach nawożenia azotowego – 150 kg/ha N dla plonu ok. 8 t/ha oraz 200 kg/ha N dla wyższych plonów.
– Ziarno z każdego poziomu jest badane pod kątem przydatności na określony typ mąki – dodaje dyrektor.
Z drugiej strony ziarno musi mieć wysoką jakość, a przede wszystkim nie może być porażone chorobami.
– Ponieważ ziarno pszenicy ciasteczkowej jest miękkie, w młynie zachowuje się ono inaczej niż ziarno wysokoglutenowe, z natury bardziej twarde. Gdyby próbować mielić odmiany miękkie w typowym młynie, ciągi technologiczne zapychałyby się. Dlatego producenci mąki na ciastka mają odrębne linie mielenia – wyjaśnia Marek Wiciak.
Od przedplonu do zbioru
– W uprawie certyfikowanej pszenicy bardzo ważny jest przedplon. Trzeba unikać uprawy zboża po zbożu oraz stanowiska, na którym może wystąpić ryzyko fuzarioz, czyli po kukurydzy. Jeśli to ostatnie nie jest ze względów organizacji płodozmianu możliwe, to trzeba robić wszystko, aby ryzyko chorób kłosa zmniejszyć do minimum – tłumaczy Marek Wiciak. Wskazuje tutaj takie zabiegi, jak najpierw talerzowanie ścierniska po kukurydzy, następnie obowiązkową orkę oraz na koniec wybór odmiany o jak największej odporności na fuzariozy.
W Głubczycach pszenica ciasteczkowa przychodzi najczęściej po rzepaku, ziemniaku, buraku lub po soi. Po rzepaku uprawa jest prowadzona w sposób uproszczony:
- zerwanie ścierniska lub wyrównanie pola na głębokość 5 cm talerzówką, z talerzami gładkimi lub CrossCutte Disc Väderstad,
- druga uprawa na ok. 10 cm kultywatorem Horsch Cruiser lub talerzówką,
- uprawa agregatem Horsch na głębokość w zależności od gleby 22–30 cm i zagęszczenie wgłębne gleby;
- siew siewnikiem talerzowym co 15 cm lub strip till z uprawą co 30 cm i rozstawem co 15 cm.
Zobacz również: Ile mikroelementów zawiera słoma?
Po soi, która później schodzi z pola, wystarcza jedna uprawa ścierniska, a po okopowych pszenica siana jest tylko po głębokiej uprawie do 30 cm. Ewentualnie miejsca ubite, np. uwrocia czy ścieżki są głęboszowane. Po okopowych siew wykonywany jest siewnikiem rzędowym Horsch Pronto DC.
– Norma siewu zależy od terminu i stanu pola. Im wcześniej, tym mniej, czyli zwykle 200–210 szt./m2, a czasem nawet wrześniowe siewy są w normie 180 szt./m2. W październiku norma wynosi 250–270 szt./m2, a po buraku w listopadzie nawet 360 szt./m2 – wylicza Marek Wiciak.
– Na słabszych stanowiskach, uboższych w azot, zwłaszcza gdy pszenica nie jest dobrze rozkrzewiona, składnik ten podajemy jeszcze jesienią – mówi dyrektor. Dawka wynosi wtedy ok. 20 kg/ha N przeważnie w formie r.s.m. Zapewnia to obecność azotu przed początkiem marca. Odmiany ciasteczkowe zwykle nie mają wysokiej zimotrwałości, ponieważ pochodzą z ciepłych rejonów Europy. Jednak w rejonie Głubczyc mamy łagodne zimy, choć problemem bywają wysmalające wiatry, jednak nie jest on na tyle duży, aby trzeba było jakoś "leczyć" pszenicę.
Ochrona podstawy źdźbła i kłosa
– Profil zdrowotności odmian ciasteczkowych ma mniejsze znaczenie, ponieważ mamy zdrowy płodozmian. W naszym rejonie mniejsze znaczenie mają rdza i mączniak, a nacisk trzeba kłaść na septoriozę liści i co kilka lat fuzariozę – wyjaśnia Marek Wiciak. Dlatego ochrona na słabszym stanowisku oparta jest zwykle na jednym, czasem na dwóch zabiegach, z czego obowiązkowy jest zabieg w fazie BBCH 31–32. Na mocniejszych stanowiskach wykonywane są trzy zabiegi. Warto dodać, że ziarno siewne jest zaprawiane m.in. karboksyamidami.
| Nieliczne odmiany na ciastka Hodowcy pszenicy nie kładą szczególnego nacisku na odmiany ciasteczkowe. Nic dziwnego, rynek nie jest zbyt chłonny, jednak z czasem może się to zmienić. Przyczynkiem do tego może być z jednej strony medialna nagonka na gluten, z drugiej coraz szersze zastosowanie takich odmian. Oprócz wypieku ciastek, przekąsek i paluszkówmają zastosowanie w produkcji piwa pszenicznego. Obecnie w uprawie, z powodu małej dostępności typowych odmian K, na cele ciasteczkowe czasem przeznacza się także odmiany pastewne (C). W KR nie ma żadnej odmiany K, za to na rynku są odmiany z listy CCA, takie jak np. Frezja, LG Mocca, KWS Keitum, Pepper. |
Nawożenie azotowe pszenicy ciasteczkowej musi pogodzić wysoki plon z niską zawartością białka. Aby temu sprostać, musi być ono uzależnione od stanowiska. Na plantacjach dobrze rozwiniętych wiosną, po ruszeniu wegetacji, podawane jest ok. 50 kg/ha N w formie r.s.m. Dawka ta zapobiega redukcji pędów do momentu strzelania w źdźbło. Na słabszych stanowiskach, np. tych, które jesienią były zasilone azotem, podawane jest 70–80 kg/ha N w postaci saletry amonowej.
Kiedy ziarno zbóż jest gotowe do zbioru?
Druga dawka azotu na mocnych stanowiskach wynosi 70 kg/ha w formie r.s.m. Na słabszym rolnik ocenia potencjał – jeśli wykazuje on na 8 t/ha ziarna, dawka jest uzupełniana do łącznej ilości azotu 150 kg/ha, jeśli jest szansa na lepszy plon, podawane jest odpowiednio więcej składnika. Nawożenie to na obu typach stanowisk ma miejsce zaraz przed lub w fazie pierwszego kolanka w formie r.s.m. Trzecia dawka na najlepiej rokujących stanowiskach w fazie liścia podflagowego wynosi 60–70 kg/ha azotu w formie saletry.
– Plon pszenicy zależy od stanowiska, ale na najlepszych może podchodzić pod 11 t/ha – mówi dyrektor. Dodaje, że ze względu na certyfikaty, w czasie zbioru trzeba zwracać uwagę na czystość środków transportu, brak mieszania z innymi partiami towaru, potwierdzanie drogi ziarna od pola, do magazynu itd. Posiadanie certyfikatu pozwala na uzyskanie ceny jakościowej, gdyż w przeciwnym przypadku byłaby traktowana jak pszenica paszowa.
Tomasz Czubiński
Tomasz Czubiński
<p>redaktor „top agrar Polska”, specjalista w zakresie ochrony, uprawy i nawożenia roślin</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a