Rolnicy są mocno podenerwowani sytuacją jaka panuje w rolnictwie. Na rynkach rolnych nadal są problemy, wypłata rządowej pomocy idzie jak krew z nosa (576 mln zł wsparcia wypłacono z tytułu dopłat do pszenicy, kukurydzy i gryki do 21 lipca br. z obiecanych 15,5 mld zł całego wsparcia kryzysowego dla rolnictwa, bo pozostałe nabory trwają- przyp. red) i susza kolejny rok z rzędu zabiera lub redukuje plony. Wielu gospodarzy liczyło, że zapowiedź pomocy suszowej w wysokości 1,5 mld zł będzie oznaczała szybkie szacowanie strat w aplikacji, szybkie składanie wniosków i wypłatę potrzebnej pomocy. Tak się jednak raczej nie stanie.

Aplikacja "Zgłoś suszę rolniczą" działa, ale nie do końca...

Zapowiadany na 20 lipca start aplikacji, czyli możliwość zgłaszania szkód za 2023 rok miał miejsce dzień później, ale okazał się tylko częściowym sukcesem. Cóż bowiem z tego, że można wybrać 2023 rok z listy, zalogować się do aplikacji przez profil zaufany, zaciągnąć dane o uprawach i zwierzętach z eWniosekPlus i IRZ, edytować swoje uprawy, oznaczyć w nich procentowy wskaźnik strat i dodać zdjęcie upraw, skoro wniosek można tylko zapisać w aplikacji. Komunikat na stronie głównej aplikacji głosi: "Możesz już tworzyć nowe wnioski, zapisywać je i edytować. Podpisywanie i wysyłanie wniosków będzie możliwe od 20 września". A to oznacza, że skoro wysyłka wniosku o szacowanie strat będzie możliwa dopiero wtedy, to kiedy rolnicy otrzymają zwrotnie protokół? Kiedy ARiMR ogłosi i przeprowadzi nabór wniosków, a następnie je rozpatrzy, przyzna i wypłaci pomoc suszową? Rolnicy kręcą głowami i mówią, że w takim razie szansa otrzymania tej pomocy w tym roku jest mało realna. 



Przypomnijmy, że za 2022 rok gospodarze otrzymali tylko nadzwyczajną pomoc suszową dla rolnika i jego rodziny w wysokości 2600 zł na każde gospodarstwo, niezależnie od wielkości i skali produkcji, Obiecana przez ówczesnego ministra rolnictwa Henryka Kowalczyka pomoc suszowa z pomocy de minimis w rolnictwie nie została ogłoszona do dziś i zapewne już nie będzie.

Komisje znów szacują straty suszowe

Jak pisaliśmy 2 dni temu, MRiRW po piśmie Wielkopolskiej Izby Rolniczej do Wojewody Wielkopolskiego wezwało wojewodów do pilnego powoływania gminnych komisji szacujących straty suszowe. Nowe rozporządzenie umożliwia bowiem komisjom szacowanie strat, ale nie mają one instrumentu prawnego w postaci odpowiedniego zapisu, który do szacowania niekorzystnych zjawisk atmosferycznych dopisuje także suszę. Nie ma także wzorów raportów dla Komisji. Wobec czego, nie mogą one rozpocząć pracy związanej z lustracją plantacji. W tej sprawie u wojewody interweniowała m. in. Wielkopolska Izba Rolnicza, którą poprosiła o interpretację tych niejasnych przepisów. Uzyskane wyjaśnienia publikujemy w kolejnych notatkach poniżej.

 

Aplikacja suszowa jest niezbędna 

Mimo wszystko podstawą oszacowania szkód spowodowanych przez suszę w gospodarstwie rolnym jest złożenie przez poszkodowanego producenta rolnego wniosku za pośrednictwem aplikacji „Zgłoś suszę rolniczą”.  Złożenie ww. wniosku jest konieczne do uzyskania w późniejszym czasie protokołu lub kalkulacji strat wygenerowanych automatycznie przez aplikację. Natomiast oszacowanie szkód przez komisje poprzez lustracje w terenie może nastąpić niezależnie od terminu złożenia wniosku przez rolnika za pomocą aplikacji.

 

Skompllikowane zasady szacowania 

Zamieszanie z nowym szacowaniem polega na tym, że rozporządzenie jest w pewien sposób niejasne dla rolników. Wprowadza ono na ten i przyszły rok możliwość szacowania szkód powstałych w wyniku suszy w oparciu o 3 źródła dotyczące wysokości szkód w uprawach:

•         danych podanych we wniosku w aplikacji przez rolnika,

•         danych z raportu komisji oszacowania szkód na miejscu oraz

•         danych IUNG-PIB w Puławach

WIR, która interweniowała w tej sprawie w wielkopolskim UW otrzymała informację, że zgodnie z obowiązującymi przepisami zespoły gminnych komisji mogą przystąpić do lustracji upraw rolnych i dokonać oszacowania szkód spowodowanych suszą rolniczą, a szacowanie szkód odbywa się na wniosek rolnika.

Raporty szacowania zamiast protokołów

Zgodnie ze wskazaniami MRiRW gminna komisja powinna oszacować szkody spowodowane przez suszę w terminie do dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku przez producenta rolnego, nie później niż do zbioru plonu głównego danej uprawy albo jej likwidacji i nie wcześniej niż od wschodów upraw.

- Komisje z oszacowania szkód będą sporządzać raporty oszacowania szkód, a nie protokoły. Raport oszacowania szkód w danym gospodarstwie rolnym komisja składa za pomocą publicznej aplikacji w terminie 60 dni od dnia oszacowania szkód spowodowanych przez suszę, nie później niż do dnia 15 października roku wystąpienia suszy oraz przekazuje uwierzytelniony przez członków komisji wydruk tego raportu wojewodzie właściwemu ze względu na miejsce powstania szkód - wyjaśnia Zbigniew Król z WUW w Poznaniu w piśmie do WIR.

Nowe raporty oszacowania szkód będą zawierać:

1)     imię i nazwisko, adres oraz numer identyfikacyjny producenta rolnego;

2)     informacje o powierzchni upraw rolnych, w których powstały szkody spowodowane wystąpieniem suszy (każda działka osobno wraz z powierzchnią zgodnie z wnioskiem o płatności bezpośrednie);

3)     procentową wartość oszacowanych szkód;

4)     imiona i nazwiska członków komisji oraz ich adresy poczty elektronicznej;

5)     datę oszacowania szkód.

1,5 mld pomocy suszowej

Zgodnie z projektowanymi przepisami wysokość pomocy suszowej za 2023 rok będzie ustalana jako iloczyn powierzchni uprawy, na której powstały szkody spowodowane wystąpieniem w 2023 r. suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny, oraz stawki pomocy.

Wysokość pomocy nie będzie mogła przekroczyć 80% kwoty obniżenia dochodu z produkcji rolnej i 90% kwoty obniżenia dochodu z produkcji rolnej – dla gospodarstw rolnych położonych na obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami.

Ponadto, uwzględniając przepisy Komisji Europejskiej regulujące pomoc publiczną, pomoc będzie pomniejszana o 50%, jeżeli producent rolny nie posiada ubezpieczenia co najmniej 50% powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym. Termin składania wniosków o powyższą pomoc oraz wysokość stawki tej pomocy ma ogłosić minister rolnictwa. 

Do czasu oszacowania szkód powstałych w wyniku tegorocznych niekorzystnych zjawisk atmosferycznych nie ma możliwości określenia skutków finansowych dla budżetu planowanej pomocy dla rolników poszkodowanych w wyniku tegorocznych niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. Wstępnie szacuje się, że na powyższą pomoc będą niezbędne w 2024 r. środki z budżetu państwa w wysokości 1,497 mld zł.

Fot. Envato Elements