Uczestników tego spotkania powitał w Pałacu Mała Wieś Piotr Barański, syn założycieli firmy Agrosimex. Jak podkreślił – ciągle pracujemy w firmie Agrosimex nad wprowadzaniem innowacji. Nowoczesne technologie nawożenia, to jest DNA naszej firmy. Dziś na rynku jest bardzo dużo takich rozwiązań i chcieliśmy, aby było jedno takie miejsce, gdzie można całą wiedzę na temat nowoczesnych technologii nawożenia zebrać, zestawić i ułatwić rolnikom najlepsze wybory. Dlatego dziś jesteśmy uczestnikami pierwszego Kongresu Nowoczesnych Technologii Nawożenia.

Głównym problemem są straty gazowe azotu do atmosfery

Pierwszym wykładowcą kongresu był dr hab. Witold Szczepaniak, prof. UPP w Katedrze Chemii Rolnej i Biogeochemii Środowiska. Profesor od wielu lat prowadzi badania dotyczące podstaw nawożenia głównych roślin uprawnych w Polsce, m.in. rzepaku ozimego. Z ważnych aspektów prawnych, na które uwagę zwrócił prelegent, jest „Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”. Drugim ważnym przepisem jest zakaz stosowania nawozów zawierających węglan amonu oraz mocznika granulowanego bez zastosowania powłoki biodegradowalnej lub inhibitora. Ten zakaz obowiązuje od sierpnia 2021 r. i został wprowadzony w uchwalonej w czerwcu w 2020 r. nowelizacji ustawy o nawozach i nawożeniu. Co to oznacza w praktyce? To prawne rygory stosowania nawozów azotowych, głównie w obawie o wymywanie azotu. Zdaniem profesora Witolda Szczepaniaka, nie to jest w Polsce głównym problemem. Problemem są straty gazowe azotu do atmosfery, a czynnikami temu sprzyjającymi są wysokie temperatury, wiatr, który przyspiesza wysychanie gleby, niska wilgotność gleby, mały kompleks sorpcyjny polskich gleb, mała ich pojemność względem jonów amonowych.

Straty te wymiernie ogranicza stosowanie mocznika z inhibitorem ureazy, a także wymieszanie nawozów z glebą. Jednak można je zminimalizować przez dobrą praktykę rolniczą i kontrolowanie czynników warunkujących efektywność nawożenia azotem. W praktycznym podejściu na dobry początek należy uregulować odczyn pH gleby i ustalić optymalny system nawożenia fosforem i potasem. Mając taką dobrą bazę, możemy optymalizować nawożenie azotem przez racjonalne ustalenie dawki nawozowej azotu. Najważniejsze jest jednak zwiększenie efektywności pobierania azotu i jego przetwarzania w roślinach. Jak to uzyskać? Azot w nawożeniu trzeba zbilansować składnikami drugoplanowymi, a najważniejsze to magnez, siarka i wapń. Nie mniej ważne jest także profilaktyczne stosowanie mikroelementów, przede wszystkim boru, manganu, molibdenu, cynku, miedzi i żelaza.

• Piotr Barański, syn założycieli firmy Agrosimex

Czy warto postawić na bionawozy?

Wielu rolników takie właśnie praktyczne podejście do nawożenia azotem realizuje. Można jednak zrobić kolejny krok i stosować biologiczne metody poprawy żyzności gleb. O roli mikroorganizmów w promowaniu rozwoju roślin szerzej mówiła dr hab. Justyna Starzyk, prof. UPP. Pani profesor bada rolę mikroorganizmów w glebie i możliwości wykorzystania ich potencjału w promowaniu rozwoju roślin. Prowadzi szereg badań związanych z wykorzystaniem drobnoustrojów w procesach wiązania azotu oraz w produkcji biopreparatów.

Nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak dużo bakterii, grzybów i glonów może żyć w glebie. Masa bakterii żyjących w glebie może sięgać 5 t/ha, biomasa grzybów nawet 20 t/ha. Korzystna rola wielu bakterii grzybów na glebę i na rośliny jest dobrze poznana. Jednak jeszcze bardzo, bardzo mało wiemy. Poznanych i opisanych naukowo jest ok. 100 000 gatunków grzybów, a szacuje się, że gatunków grzybów jest aż 1,5 miliona. Te poznane mikroorganizmy wykorzystywane są w bioproduktach, w tym w bionawozach. Bionawozy składające się z wyselekcjonowanych żywych mikroorganizmów mogą poprawiać jakość gleby, wspomagać wzrost roślin w wyniku syntezy regulatorów wzrostu. Mogą indukować u roślin odporność podczas występowania warunków stresowych. Mogą także poprawiać przyswajalność trudno dostępnych pierwiastków, co wynika z ich zdolności do solubilizacji fosforu, potasu i cynku.

• Dr hab. Witold Szczepaniak prof. UPP w Katedrze Chemii Rolnej i Biogeochemii Środowiska

Azotobacter salinestris – nie ma lepszego składnika do biopreparatów

Przykładów unikatowych szczepów bakteryjnych, które znalazły zastosowanie w biopreparatach i bionawozach jest wiele. Bardzo efektywnym szczepem, który znajduje się w Rhizosum N plus jest Azotobacter salinestris CECT 9690. To, dlaczego ten szczep stał się główną bakterią azotową wyjaśniał na konferencji Emilio Marin Manzano, założyciel firmy Ceres Biotics.

To unikatowy szczep, który jest w stanie wiązać azot na 3 poziomach w tkankach roślin. To endofil dolistny kolonizujący powierzchnię liścia i tkanki wewnętrzne. Jednocześnie to endofil korzeniowy kolonizujący powierzchnię korzenia i tkanki wewnętrzne. Działa także w ryzosferze kolonizując obszar wokół systemu korzeniowego. Ale to nie wszystko. Poza biologicznym wiązaniem azotu ten szczep bakterii wykazuje szersze spektrum korzystnego oddziaływania. Wpływa na mobilizację fosforu i mobilizację żelaza przez siderofory, zwiększa też dostępność potasu, oddziałuje na produkcję fitohormonów oraz wpływa na solubilizację krzemu.

O działaniu Rhizosum N plus w praktyce opowiadał uczestnikom Konferencji Krzysztof Zachaj, dyrektor Działu Nawozów Agrosimex. To ekspert w dziedzinie nawożenia upraw ogrodniczych i rolniczych i w pewnym sensie pionier wdrażania na polskim rynku pierwszego nawozu biologicznego. Mowa oczywiście o Rhizosum N plus. Teraz tego typu produkty zyskują na znaczeniu i są stosowane w praktyce. Jednak nie ma lepiej poznanego i przebadanego w polskich warunkach niż Rhizosum N plus. Produkt działa – Azotobacter salinestris CECT 9690 efektywnie wiąże azot dla rzepaku, buraków, kukurydzy, zbóż, użytków zielonych, warzyw, w sadach.

Działanie tiosiarczanu wapnia jest szerokie 

Rhizosum N plus od wielu lat jest w ofercie firmy, ale rzeczywiście zainteresowanie nim znacznie pobudziły wysokie ceny azotu. To hit, ale nie jedyny innowacyjny produkt w ofercie Agrosimex. To również Algasoil – nawóz organiczny z alg morskich. To także znany Rhosahumus – jedyny produkt na rynku z tak wysoką koncentracją kwasów humusowych pozyskiwanych z leonardytów. Niezwykle wartościowym i przydatnym produktem jest CaTS. To tiosiarczan wapnia, który w Stanach Zjednoczonych jest opatentowanym stabilizatorem azotu i inhibitorem ureazy. Jego stosowanie hamuje straty związane z utlenianiem azotu do amoniaku oraz optymalizuje proces nitryfikacji, dzięki czemu następuje ograniczanie strat azotu związanych z wymywaniem. Działanie tiosiarczanu wapnia jest szersze. Odżywia rośliny siarką i wapniem. Uruchamia w glebie inne składniki odżywcze, bo siarka w formie tiosiarczanu szybko łączy się z potasem, magnezem, wapniem, żelazem, miedzią, cynkiem, manganem i borem, tworząc łatwo przyswajalne związki dla roślin. Tiosiarczany zwiększają dostępność fosforu w glebie i obniżają zasolenie gleby. Najważniejsze jest, że tiosiarczan wapnia można stosować z RSM lub mocznikiem, co znacznie, nawet o 20–30% ogranicza straty azotu.

• Krzysztof Zachaj, dyrektor Działu Nawozów Agrosimex

fot. Marek Kalinowski

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 11/2023 na str. 30. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.