Z artykułu dowiesz się
- Jakie odmiany pszenicy są bardziej zimotrwałe od innych ?
- Jakie spadki temperatury wytrzymuje dana odmiana pszenicy ?
- Jak wyglądało przezimowanie odmian pszenicy w sezonie wegetacyjnym 2015/2016 ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
W uprawie pszenicy ozimej ważna jest zimotrwałość
21.07.2020autor: Marek Kalinowski
Korzystając z danych opracowanych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Uprawnych w Słupi Wielkiej, przedstawiamy w tabeli informacje o zweryfikowanej zimotrwałości odmian pszenicy zwyczajnej ozimej po sezonie 2011/2012 i 2015/2016 oraz ilości martwych roślin poszczególnych odmian (w procentach) szacowanej w 2–3 tygodnie po ruszeniu wegetacji. Przypominamy te informacje ku przestrodze, bo mroźne zimy mogą wrócić.
Odmiany pszenicy ozimej uszeregowane są w tabeli w obrębie grup jakościowych w kolejności rosnącego procentu martwych roślin, czyli pogarszającego się przezimowania. W tabeli nie ma wszystkich badanych wówczas odmian. Wybraliśmy po 25 najbardziej zimotrwałych z grupy A i B, 5 z grupy C oraz jedyną badaną wtedy Astorię z grupy E. Wyceniona zimotrwałość odmian uwzględnia dane polowe z sezonu 2011/2012 oraz z sezonu 2015/2016. Wzorzec w sezonie 2011/2012 stanowiły odmiany: Bockris, Figura, KWS Ozon, Muszelka, a wzorzec w sezonie 2015/2016 odmiany: Patras, RGT Kilimanjaro, Artist, KWS Ozon. W tym rankingu nie ma wielu odmian o dobrej zimotrwałości rejestrowanych od 2017 r.
Różnica 1° zimotrwałości na plus oznacza 10% więcej żywych roślin
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych badania zimotrwałości odmian zbóż ozimych prowadzi zarówno w podstawowych doświadczeniach polowych, jak i specjalnych prowokacyjnych (komora niskich temperatur, skrzynia, nasyp, punktowe siewy polowe). Temperatura mrożenia roślin pszenicy i pszenżyta w chłodni wynosi od -15 st. C do -18 st. C. Wyniki wyrażone są w skali 9° (9 – mrozoodporność bardzo duża, 5 – średnia, 1 – bardzo mała). Według informacji COBORU, w uproszczeniu można przyjąć, że różnica 1 stopnia zimotrwałości w skali 9-stopniowej na plus oznacza około 10% więcej zimujących roślin.
r e k l a m a
Dane w tabeli są uśrednione, co należy brać pod uwagę porównując zimotrwałość odmian. Np. brak informacji o procencie martwych roślin jest informacją, że w danym sezonie odmiana nie była po prostu badana. Wyniki oceny niektórych odmian pochodzą aż z 46 doświadczeń w różnych punktach kraju, innych z zaledwie 9 doświadczeń w ramach badań rejestrowych. Jeszcze raz podkreślę – są to dane uśrednione i nawet odmiany o średnio dużym procencie martwych roślin w niektórych rejonach, w których na polach zalegała nawet niewielka warstwa śniegu zimę w 2016 r. przetrwały dość dobrze, w innych wymarzły całkowicie.
- Wilejka ze strzeleckiej hodowli jest w obrocie, ale nie ma jej w Krajowym rejestrze. Jest oścista i plenna, ale jej największym atutem jest niezwykła zimotrwałość. W litewskich badaniach (bo właśnie na Litwie tę odmianę rejestrowano) w skali 9-stopniowej ma wycenioną zimotrwałość na 7,5
Pszenica ozima wytrzymuje spadki temperatur do -20 stopni Celcjusza
Zimotrwałość to cecha najważniejsza, brana pod uwagę na etapie hodowli odmian, które mają trafić do praktycznego rolnictwa w Polsce. Testy obiecujących rodów w polowych warunkach w Polsce udają się jednak raz na kilka lat (dobre warunki do oceny wystąpiły u nas właśnie w 2012 r. i 2016 r.). Dlatego m.in. niektóre z firm hodowlanych tę cechę testują np. na polach w Szwecji (bardziej stabilne warunki zimowe niż u nas) albo zakładają poletka z rzędami wysianych linii hodowlanych pszenicy na zagonach. Robi się to po to, aby w razie opadu śniegu nie przykrył on roślin i aby były one ciągle wystawione na bezpośrednie oddziaływanie niskich temperatur.
Pszenica ozima wytrzymuje spadki temperatur do minus 20 st. C bez okrywy śnieżnej i do minus 30 st. C z okrywą śnieżna. Oczywiście wytrzymuje krótkotrwałe spadki temperatur, bo jeżeli gleba w strefie korzeniowej zamarznie do minus 13 st. C oznacza to śmierć rośliny. Korzenie i węzły krzewienia są mniej odporne na mróz niż liście. To jednak bardzo ogólna informacja o zimotrwałości i jak pokazuje tabela – są w tym zakresie spore różnice odmianowe. W polowych warunkach mrozoodporność, czyli wytrzymałość na jeden czynnik – mróz, to za mało. Liczy się zimotrwałość, na którą oprócz spadków temperatury wpływa wiele czynników. Są to opady śniegu, wiatry, stan dożywienia roślin, amplituda temperatur itd. Bywa, że nawet po dosyć łagodnej zimie duże straty w obsadzie powoduje wysmalanie – silny wiatr przy temperaturze zaledwie kilku stopni poniżej zera.
Przezimowanie odmian pszenicy zwyczajnej ozimej w sezonie wegetacyjnym 2015/2016 i 2011/2012 | ||||
Lp. | Odmiana | Zimotrwałość (skala 9 st.) | Procent martwych roślin w sezonie | |
2015/2016 | 2011/2012 | |||
Wzorzec | 28 | 28 | ||
odmiany elitarne chlebowe (grupa E) | ||||
1 | Astoria | 3 | 37 | 59 |
odmiany jakościowe chlebowe (grupa A) | ||||
2 | Hondia | 5,5 | 10 | 42 |
3 | Arkadia | 6 | 12 | 32 |
4 | Ostroga (oścista) | 6 | 15 | 21 |
5 | Smuga | 6 | 16 | 16 |
6 | Legenda | 6 | 16 | 33 |
7 | Tonacja | 5,5 | 17 | 43 |
8 | Natula | 5 | 17 | 53 |
9 | Skagen | 5 | 18 | 45 |
10 | Praktik | 4 | 22 | 49 |
11 | RGT Kilimanjaro | 4 | 22 | 54 |
12 | Delawar | 4 | 28 | - |
13 | Arktis | 4,5 | 29 | 45 |
14 | Sailor | 4,5 | 32 | 36 |
15 | Linus | 4 | 33 | 57 |
16 | Patras | 4 | 35 | 46 |
17 | Lavantus | 3 | 44 | 55 |
18 | Leandrus | 3 | 44 | 55 |
19 | Bamberka | 3 | 45 | 72 |
20 | Estivus | 3 | 46 | 76 |
21 | Florus | 3 | 49 | 58 |
22 | KWS Dakotana | 3 | 50 | 56 |
23 | Franz | 3 | 51 | 54 |
24 | KWS Malibu | 2 | 62 | - |
25 | Tulecka | 2 | 62 | 72 |
odmiany chlebowe (grupa B) | ||||
26 | Jantarka | 5,5 | 11 | 36 |
27 | Rotax | 5 | 15 | 33 |
28 | Belissa | 5 | 15 | 43 |
29 | LG Jutta | 5,5 | 17 | - |
30 | Bogatka | 5,5 | 19 | 28 |
31 | Medalistka | 5,5 | 20 | - |
32 | Artist | 4 | 21 | 43 |
33 | Platin | 4 | 21 | 50 |
34 | Fidelius | 4,5 | 24 | 32 |
35 | Fakir | 4,5 | 24 | 42 |
36 | KWS Ozon | 4 | 26 | 54 |
37 | KWS Kiran | 4 | 28 | - |
38 | Dolores | 4 | 33 | - |
39 | Janosch | 3 | 41 | - |
40 | Bartosz | 3,5 | 42 | - |
41 | Pokusa | 3 | 42 | - |
42 | Frisky | 3 | 44 | - |
43 | Rivero | 3,5 | 45 | - |
44 | Mulan | 3 | 49 | 65 |
45 | KWS Livius | 3 | 52 | 65 |
46 | Tobak | 3 | 57 | 39 |
47 | Opcja | 3 | 58 | - |
48 | Speedway | 2 | 64 | 74 |
49 | KWS Loft | 2 | 68 | 69 |
50 | Pengar | 2 | 70 | 62 |
pozostałe odmiany (grupa C) | ||||
51 | Markiza | 5 | 8 | 47 |
52 | RGT Kicker | 3 | 54 | - |
53 | Viborg | 2,5 | 58 | - |
54 | Florencia | 2 | 61 | 71 |
55 | Ohio | 2 | 78 | 80 |
Marek Kalinowski
Zdjęcie: Marek Kalinowski
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a