To prawda, lecz pamiętajmy o dokładnym czytaniu etykiet i przestrzeganiu zaleceń stosowania środków ochrony roślin. Warto bowiem dodać, że szarłatu szorstkiego w etykiecie herbicydu nie ma też na liście chwastów wrażliwych, czyli zwalczanych i jest to najważniejsza informacja. Kłopoty Czytelnika wynikają także z biologii tego chwastu, który jest ciepłolubny, światłolubny, azotolubny, o bardzo silnym wzroście i wschodzi w kilku rzutach.

Szarłat to chwast, który wschodzi w kilku rzutach

Uzupełniając informację o herbicydzie Conviso One, w etykiecie środka wymienionymi chwastami wrażliwymi, a zatem zwalczanymi są: blekot pospolity, chwastnica jednostronna, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, maruna bezwonna, komosa biała, przytulia czepna, rdestówka powojowata (rdest powojowaty), rdest ptasi, rdest plamisty, samosiewy rzepaku, przetacznik polny (w fazie siewki), tobołki polne, wiechlina roczna.

Taki jest zapis w etykiecie, a lista chwastów wynika z ich obecności na polach, gdzie prowadzono badania rejestracyjne herbicydu. Szarłat tam nie występował albo występował w zbyt małej liczebności, bo skąd wiadomo, że szarłat jest wrażliwy na Conviso One. Dlaczego zatem w niektórych miejscach przetrwał na plantacji naszego Czytelnika.

Moim zdaniem to wynik chłodnej wiosny, ciepłolubności chwastu i jego rzutowych wschodów. Szarłat czekając na ciepło wschodził prawdopodobnie już po zastosowanych dwóch dawkach dzielonych herbicydu, który działa układowo i jest pobierany przez chwasty głównie przez liście. To, że chwast występował miejscami może wynikać także ze zmienności glebowej. W miejscach, gdzie gleba jest zlewna, mocniejsza i przez to dłużej zimna, szarłat kiełkował i wschodził w kolejnym rzucie.

• Szarłat szorstki jest konkurencyjny w uprawie buraka cukrowego, a także w kukurydzy. Na zdjęciu widoczna dominacja szarłatu szorstkiego i wielokrotnie przekroczony próg jego szkodliwości w kukurydzy

Szarłat szorstki to chwast ciepłolubny

Z opisywanej w atlasach biologii chwastów szarłat szorstki (Amaranthus retroflexus L.) w Polsce zaczyna zwykle kiełkować, kiedy gleba ogrzeje się do 10 st. C. Wschodzi zwykle od maja do sierpnia (w kilku rzutach), a kwitnie od czerwca do listopada. Jest rocznym chwastem jarym, bardzo zmiennym pod względem wysokości (od 10 do 130 cm), stopnia rozgałęzienia i wielkości liści. Częściej zachwaszcza rośliny okopowe niż zbożowe. Najczęściej występuje w burakach cukrowych (szarłat jest wrażliwy na substancje czynne herbicydów buraczanych jak: metamitron, etofumesat, chlorydazon, triflusulfuron metylu), ziemniakach, warzywach i kukurydzy.

Łodyga chwastu jest wzniesiona, lekko owłosiona, z czerwonym odcieniem. Liście są długoogonkowe, jajowate o zaostrzonym wierzchołku. Kwiaty zebrane w zbite kwiatostany tworzą kłos szczytowy. Owocem jest torebka, która otwiera się wieczkiem. Nasiona są drobne (jak nasiona maku) brunatne do czarnych z silnym połyskiem, o kształcie soczewki średnicy 1 mm i grubości 0,5 mm.

• Kłosy szczytowe zbitych kwiatostanów z jednej rośliny chwastu wydają przeciętnie od 1000 do 5000 nasion. Progiem szkodliwości szarłatu szorstkiego jest 5 roślin na 30 metrów bieżących rzędu buraka cukrowego. Warto dodać, że szarłat szorstki jest rośliną żywicielską dla sprawcy zgorzeli siewek buraka i chwościka burakowego, a także gospodarzem sprawcy mozaiki burakowej

• Aztek – uprawna odmiana amarantusa wyniosłego, o amarantowym kwiatostanie

Rodzina bogata w gatunki

Amaranthus retroflexus, czyli szarłat szorstki, jest pospolitym chwastem i bardzo przypomina pokrojem szarłat wyniosły (Amaranthus cruentus L.), który jest rośliną uprawną. Jeden i drugi należy do rodziny szarłatowatych obejmujących ok. 100 gatunków, z których wiele jest właśnie jadalnych. Różnią się one wielkością i barwą kwiatostanu. W zależności od gatunku rośliny wyrastają na wysokość od 70 cm do 3 m.

Szarłat wyniosły, najczęściej nazywany amarantusem, jest z powodzeniem uprawiany w Polsce na nasiona (plony nawet do 3,5 t/ha), przy czym szacuje się, że 90% powierzchni upraw zlokalizowana jest na Lubelszczyźnie. Nasiona form uprawnych są barwy słomkowej wielkości maku. Nieliczni rolnicy uprawiają amarantusa w poplonach na cele paszowe. Pierwszą polską odmianą amarantusa była Rawa o kwiatostanach w przewadze w kolorze żółtym, a kolejną Aztek o kwiatostanach barwy amarantowej do brązowej. Wartościowe są także nasiona dekoracyjnego, uprawianego w ogrodach szarłatu zwisłego (Amaranthus caudathus).

• System zwalczania chwastów w burakach cukrowych Conviso Smart składa się z dwóch składników: herbicydu Conviso One zawierającego dwie substancje czynne z grupy inhibitorów ALS (foramsulfuron i tienkarbazon metylu) oraz z nasion Smart KWS, tj. odmian buraka cukrowego tolerancyjnych na herbicyd Conviso One. Na zdjęciu jedna z najnowszych odmian Smart – Gladiata KWS z tolerancją na chwościka buraka i rizomanię
  

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego pt. Szarłat groźny w burakach, ziemniakach i kukurydzy, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 43/2021 na str. 23.

Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.

Zdjęcia: Marek Kalinowski