Sucha zgnilizna kapustnych - sprawcy i objawy choroby
r e k l a m a
Partnerzy portalu

Sucha zgnilizna kapustnych - sprawcy i objawy choroby

24.02.2020autor: Marek Kalinowski

Zwykle zwalczanie suchej zgnilizny kapustnych potrzebne jest dwa razy – jesienią i wiosną, a ten zabieg ochronny realizuje najczęściej dodatkowy cel, tj. regulowanie pokroju rośliny. Pamiętajmy, że wybór produktów na tę chorobę powinien uwzględniać sprawcę (jest ich dwóch), a także genetyczną odporność roślin.

Z artykułu dowiesz się

  • Co może być źródłem suchej zgnilizny kapustnych?
  • Jakie patogeny są sprawcami choroby?
  • Jakie objawy obserwuje się w suchej zgniliźnie kapustnych?
Sucha zgnilizna kapustnych, najgroźniejsza z chorób rzepaku, zagraża od jesieni aż do czasu zbioru. Dziś przypomnimy biologię rozwoju tej choroby, a o progach jej szkodliwości i zwalczaniu napiszemy w kolejnych wydaniach TPR.

Źródłem choroby są resztki pożniwne

Zgodnie z opisem biologii patogenu opracowanym w Instytucie Ochrony Roślin–PIB w Poznaniu, zarodnikowanie stadium doskonałego sprawcy suchej zgnilizny kapustnych powstaje już jesienią, na pozostawionych na polu, obumarłych fragmentach roślin, dlatego dokładne i głębokie ich przyoranie oraz właściwe zmianowanie są najtańszym i najlepszym sposobem ograniczania choroby. Grzyb zimuje w resztkach porażonych części roślin, najczęściej są to łodygi rzepaku lub innych roślin z rodziny kapustnych. Niekiedy patogen przenosić się może z nasionami.

r e k l a m a
Zarodniki suchej zgnilizny kapustnych bardzo łatwo przenoszą się z prądem wiatru. Z owocników pozostających na resztkach pożniwnych z poprzedniego sezonu są one przenoszone na nowe, młode rośliny. Askospory (zarodniki workowe) kiełkują w temperaturze 4–8°C po 8 godzinach. W wyższych temperaturach wzrost grzyba jest bardziej intensywny. Wtórnym źródłem infekcji są piknidia (charakterystyczne czarne punkty na plamach w miejscach porażenia), z których uwalniają się zarodniki konidialne. Grzyb obecny na liściach przerasta przez ogonek liściowy do szyjki korzeniowej i wrasta do podstawy łodygi.

Dwóch sprawców atakujących rzepak w różnych rejonach Polski

Istotną informacją dotyczącą biologii suchej zgnilizny kapustnych jest, że rośliny rzepaku są infekowane przez zarodniki workowe dwóch grzybów Leptosphaeria maculans i Leptosphaeria biglobosa tworzące się w owocnikach. Głębokie wżery i próchnienie tkanek w dolnej części łodygi i na szyjce korzeniowej rzepaku powodowane są głównie przez grzyb Leptosphaeria maculans. Bardziej powierzchniowe i rozległe plamy w środkowej i górnej części łodygi powoduje natomiast grzyb Leptosphaeria biglobosa.

Różna jest też presja jednego i drugiego grzyba w Polsce Wschodniej i Zachodniej. Z tej przyczyny sucha zgnilizna kapustnych jest największym problemem przede wszystkim w rejonach Polski leżących po zachodniej stronie Wisły (tam dominuje grzyb Leptosphaeria maculans). Na wschodzie i północnym wschodzie Polski, gdzie jesienie są krótsze i rzepaki później ruszają z wegetacją, wiosną presja patogenu jest niższa i występuje tutaj łagodniejszy, atakujący powierzchniowo grzyb suchej zgnilizny kapustnych – Leptosphaeria biglobosa.

Cechą charakterystyczną grzyba Leptosphaeria maculans są głębokie wżery i próchnienie tkanek w dolnej części łodygi oraz na szyjce korzeniowej rzepaku. Grzyb Leptosphaeria biglobosa jest mniej szkodliwy i atakuje  powierzchniowo górne części łodyg
  • Cechą charakterystyczną grzyba Leptosphaeria maculans są głębokie wżery i próchnienie tkanek w dolnej części łodygi oraz na szyjce korzeniowej rzepaku. Grzyb Leptosphaeria biglobosa jest mniej szkodliwy i atakuje  powierzchniowo górne części łodyg

Objawy występują na całej roślinie

Porażenie rzepaku suchą zgnilizną kapustnych widoczne jest już jesienią na siewkach w postaci przewężenia szyjki korzeniowej lub części korzenia oraz małej brunatnej nekrozy owalnego kształtu. Rozwój choroby może prowadzić do zahamowania wzrostu i zgorzeli siewek. Istotne w znajomości biologii choroby jest to, że przez jej sprawców porażane są wszystkie organy roślin.

Na porażonych liściach widoczne są brązowe, owalne plamy, rzadko o kanciastych brzegach, o średnicy 3–18 mm z czarnymi piknidiami na powierzchni. Silnie porażone liście zamierają.

Na szyjkach korzeniowych objawy suchej zgnilizny kapustnych widoczne są w postaci początkowo mokrych, brunatnobrązowych, płaskich a następnie wgłębionych, suchych plam z ciemnobrunatną obwódką. Osłabiona przez grzyb łodyga łatwo się łamie, a roślina przedwcześnie żółknie i zamiera.

Na wyższych częściach łodygi i na rozgałęzieniach choroba objawia się w postaci płaskich, rozległych o jasnobrunatnej barwie plam z czarnymi punktami (piknidiami) – owocnikami grzyba otoczonymi ciemnobrunatną obwódką. Sucha zgnilizna kapustnych dociera do łuszczyn i objawia się na nich rozległymi, jasnobrunatnymi plamami z piknidiami na powierzchni, często z ciemną brunatną obwódką.

Owalne plamy na liściach z piknidiami na powierzchni to  najczęściej obserwowane objawy suchej zgnilizny kapustnych
  • Owalne plamy na liściach z piknidiami na powierzchni to  najczęściej obserwowane objawy suchej zgnilizny kapustnych
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski
 
autor Marek Kalinowski

Marek Kalinowski

Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”

<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>

przeczytaj inne artykuły tego autora
r e k l a m a
r e k l a m a

Przeczytaj także

Jakie czynniki sprzyjają rozwojowi suchej zgniliźnie kapustnych w rzepaku?

Zabieg fungicydowy w rzepaku ozimym w pierwszym wiosennym terminie, który trzeba wykonać po ruszeniu wegetacji ma za zadanie ograniczyć przede wszystkim najgroźniejszą chorobę – suchą zgniliznę kapustnych. Potem zwalczamy trzy groźne choroby okresu kwitnienia: zgniliznę twardzikową, czerń krzyżowych i szarą pleśń.

czytaj więcej

Rdza brunatna pszenicy - rozwój choroby, objawy i zwalczanie

Już jesienią i wczesną wiosną na liściach występują pojedyncze tzw. uredinia rdzy brunatnej pszenicy. W tych okresach nie jest groźna i po wiosennym ociepleniu, jakby znika z pola widzenia. Miejmy jednak świadomość, że skoro objawy rdzy były widoczne jesienią i wiosną, to sprawca nie zginął i z całą pewnością w dużym nasileniu będziemy go obserwować w końcu czerwca i w lipcu.

czytaj więcej

Choroby podsuszkowe - objawy, szkodliwość i zwalczanie

Choroby podsuszkowe to cały kompleks i wielu sprawców. Oczywiście sprzyja im duży udział zbóż w zasiewach i monokultura. Sprzyjają też błędy w zmianowaniu, bo przemyślana rotacja gatunków i wiedza o przedplonach, których podsuszki nie lubią, jest istotna.  

czytaj więcej

Najważniejsze tematy

r e k l a m a
Pytania i regulaminy
Kategorie
Produkty Agrarsklep
Przydatne linki
Social Media

Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o., ul. Metalowa 5, 60-118 Poznań. Akta rejestrowe przechowywane w Sądzie Rejonowym Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydziale Gospodarczym, KRS 0000101146, NIP 7780164903, REGON 630175513, kapitał zakładowy: 1.000.000 PLN.

Wszystkie prezentowane w ramach niniejszego portalu treści są własnością Polskiego Wydawnictwa Rolniczego Sp. z o.o., są zastrzeżone i chronione prawem autorskim, kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie treści jest zabronione. (art. 25 ust. 1 pkt 1b ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych)