Zwykle plonują o ponad 10% wyżej od populacyjnych, ale wyniki plonowania COBORU za ubiegły rok były jeszcze bardziej na korzyść mieszańców. Odmiany mieszańcowe średnio plonowały o 18% powyżej odmian populacyjnych. Z kolei średni plon badanych odmian mieszańcowych półkarłowych był mniejszy o 8% od plonu odmian mieszańcowych o normalnym wzroście.

Genetyka wsparta nawożeniem

Doświadczenia COBORU i tworzone Listy Odmian Zalecanych są bardzo ważne dla praktyki rolniczej. Potencjał genetyczny odmian dopasowany do warunków mikroklimatu i właściwości gleby pozwala z nich wydobyć maksymalny plon, ale zanim przejdziemy do tegorocznych rekomendacji przypomnę w telegraficznym skrócie wymagania glebowe i żywieniowe tej rośliny.

Rzepak lubi co prawda azot, ale większe znaczenie od ilości ma optymalny termin odżywienia roślin tym składnikiem. Dla rzepaku kluczowy jest dobór najlepszego stanowiska do uprawy, tj. gleb o uregulowanym odczynie pH, gleb z co najmniej średnią zasobnością w przyswajalne formy fosforu i potasu. To podstawowe wymagania, bo na ponadprzeciętne plonowanie rzepaku możemy liczyć stosując standardowo także nawożenie siarką, przy nieoptymalnym odczynie granulowaną kredą oraz dokarmiając rośliny dolistnie przynajmniej borem i manganem. Nawożenie pod zakładany plon możemy sobie wyliczyć, bo na tonę nasion wraz z plonem ubocznym rzepak pobiera średnio: ok. 50 kg N, 30 kg P₂O₅, 80 kg K₂O, 50 kg Ca, 15 kg S i 8 kg Mg.

• Są w tym roku w Polsce rzepaki piękne i przeciętne. Zadecydował o tym deficyt wiosennych opadów i pojemność wodna gleb wynikająca z ich zwięzłości, ale przede wszystkim poziomu próchnicy glebowej

Najważniejszą cechą rzepaku ozimego jest zimotrwałość

Dziś na podstawie badań COBORU i rekomendacji wojewódzkich zespołów na mapie przedstawiamy Listy Odmian Zalecanych rzepaku ozimego na 2022. Województwa do siewów jesienią br. rekomendują łącznie 40 odmian, z czego populacyjnych jest 8. Są trzy odmiany z katalogu wspólnotowego (CAA) i jedna odmiana kiłoodporna. Przejdźmy do ważnych cech i po kilku łagodnych sezonach przypominam – najważniejsza jest zimotrwałość. Tę cechę można wzmocnić przez zbilansowane nawożenie, zwalczanie śmietki, stosowanie dokarmiania dolistnego i biostymulacji roślin oraz przez zabiegi chemiczne regulacji pokroju.

Istotne są cechy odporności lub tolerancji odmian na najważniejsze choroby, którymi w rzepaku są zgnilizna twardzikowa, sucha zgnilizna kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych. Coraz więcej wprowadzanych odmian ma nowe geny odporności na suchą zgniliznę kapustnych i coraz więcej wprowadza się odmian odpornych na wirusa żółtaczki rzepy w rzepaku (TuYV).

• Coraz więcej odmian rzepaku jest genetycznie odporna na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). Chorobę roznoszą oczywiście mszyce i może być ona przyczyną nawet 40% redukcji plonowania. O zawirusowaniu świadczą antocjanowe przebarwienia brzegów liści

Które odmiany rzepaku ozimego stabilnie plonują w całym kraju?

Jak przy każdej LOZ dla konkretnego gatunku są odmiany wysoko i stabilnie plonujące w całym kraju. Na LOZ rzepaku ozimego takimi odmianami w kolejności od najczęściej rekomendowanych są w tym roku: Absolut, Derrick, Artemis i Gemini.

Absolut – odmiana mieszańcowa wpisana do Krajowego rejestru w 2018 r. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach nieco mniejsza od średniej, glukozynolanów średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej nieco wcześniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i choroby podstawy łodygi średnia, na czerń krzyżowych większa od średniej. Według deklaracji hodowcy, odmiana jest odporna na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV).

Derrick – odmiana populacyjna wpisana do Krajowego rejestru w 2018 r. Plon nasion dość duży. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mniejsza od średniej. Masa 1000 nasion dość duża. Zimotrwałość roślin mniejsza od przeciętnej. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej nieco późniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę twardzikową i choroby podstawy łodygi większa od średniej, na suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych średnia.

Artemis – odmiana mieszańcowa wpisana do Krajowego rejestru w 2019 r. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion większa od średniej. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych średnia, na choroby podstawy łodygi mniejsza od średniej. Według deklaracji hodowcy, odmiana jest odporna na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV).

Gemini – odmiana populacyjna wpisana do Krajowego rejestru w 2019 r. Plon nasion dość duży. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów mała. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej duża. Masa 1000 nasion dość duża. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i choroby podstawy łodygi średnia, na czerń krzyżowych większa od średniej.

fot. Marek Kalinowski
Artykuł kazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 28/2022 na str. 16.  Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.