Rok temu z ofertą pierwszych odmian wielorzędowych jęczmienia ozimego zadebiutowała strzelecka hodowla, ale w najbliższej perspektywie HR Strzelce zamierza skupić się na hodowli odmian dwurzędowych jęczmienia ozimego. Dlaczego? Mówiąc w dużym uproszczeniu chodzi o lepszą jakość ziarna.

Jęczmień ozimy świetnie się sprawdzi jako przedplon rzepaku

Największym atutem jęczmienia ozimego jest szybkie zejście z pola. Przez to jest to idealna roślina przedplonowa dla rzepaku ozimego. Różnice w porównaniu do pozostałych zbóż ozimych są znaczne. Np. w suchym roku 2018 i 2019 średnia data zbioru jęczmienia ozimego w Stacjach Doświadczalnych Oceny Odmian COBORU to odpowiednio 7 i 6 lipca (ok. 2 tygodnie wcześniej niż w wieloleciu).

Pozostałe zboża ozime zbierano średnio 3 tygodnie później niż jęczmień ozimy. Szybkie zejście z pola umożliwia dopieszczenie stanowiska pod terminowy siew rzepaku. Pozwala też na wyregulowanie pH gleby oraz siew wydajnych roślin międzyplonowych o dłuższym okresie wegetacji.

• Na Liście Odmian Zalecanych są dwie dwurzędowe. Jak informował Marek Luty z HR Strzelce na czerwcowych Dniach Pola, właśnie w kierunku hodowli odmian ozimych jęczmienia dwurzędowego pójdzie strzelecka hodowla. Atutem takich odmian są lepsze parametry jakościowe ziarna, którymi jęczmień ozimy może rywalizować o rynek z odmianami jarymi jęczmienia

Jęczmień jest wrażliwy na mroźne zimy

Zimotrwałość to słaba strona jęczmienia ozimego, ale też odmiany różnią się pod tym względem i tym bardziej do uprawy należy wybierać te sprawdzone w warunkach najbliższych gospodarstwu, czyli z Listy Odmian Zalecanych. COBORU publikowało dane zimotrwałości zweryfikowanej wymarznięciami po zimach w 2012 i 2016 r. Tu już kawałek historii i w Krajowym rejestrze jest wiele odmian nowych. Pamiętajmy przy wyborach, że jęczmień ozimy jest najmniej zimotrwały ze zbóż ozimych i np. jego zimotrwałość oceniona na 5° nie jest równa zimotrwałości 5° pszenicy ozimej. Z odmian na LOZ tylko odmiana Zenek i Yukon mają zimotrwałość na najwyższym poziomie 5,5°.

Przy bardzo srogich zimach jęczmień ozimy ma ze zbóż najmniejsze szanse na przetrwanie. Jest pewne ryzyko, ale też tak ostre zimy zdarzają się statystycznie raz na 5 lat. Warto dodać, że zimotrwałość, jak i inne badane cechy roślin, oceniane są w badaniach COBORU w skali 9-stopniowej. Jak podają naukowcy z COBORU w opracowaniach, w przypadku zimotrwałości można w uproszczeniu przyjąć, że różnica 1 stopnia w skali 9-stopniowej na plus oznacza około 10% więcej żywych roślin po srogiej zimie.

• Odmiana Jakubus zarejestrowana w 2017 r. szybko wskoczyła na szczyt Listy Odmian Zalecanych jęczmienia ozimego, i podobnie jak w ub.r., jest odmianą najczęściej rekomendowaną do uprawy. Jest na LOZ 15 województw

Jakubus stabilny w całym kraju

Rekomendowane odmiany na Liście Odmian Zalecanych na 2022 r. pokazujemy na mapie i dołączamy do tych informacji charakterystykę (wg COBORU) odmian najczęściej zalecanych do uprawy. W Krajowym rejestrze i na LOZ nie ma odmian hybrydowych jęczmienia ozimego, które są plenniejsze i z każdym rokiem są coraz bardziej popularne. Na LOZ uwagę zwraca dominacja odmiany Jakubus, który plonuje wysoko i stabilnie w całej Polsce. Z badań COBORU uwzględniających wpływ przedplonu wynika, że Jakubus zdecydowaną przewagę plonowania pokazuje po przedplonach niezbożowych, zwłaszcza na poziomie agrotechniki a2. Natomiast w uprawie po przedplonach zbożowych zdecydowanie najlepiej wypada odmian Melia, potem SU Jule i Mirabelle.

Jakubus – odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość na tle gatunku średnia (5°). Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka w ziarnie średnie. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża.

Mirabelle – odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość na tle gatunku średnia (5°). Odporność na ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość wysokie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym oraz zawartość białka w ziarnie średnie. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

SU Jule – odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość na tle gatunku średnia (5°). Odporność na plamistość siatkową i ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym oraz zawartość białka w ziarnie średnie. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna

KWS Kosmos – odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość na tle gatunku średnia (5°). Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową i rynchosporiozę – średnia, na rdzę jęczmienia i ciemnobrunatną plamistość – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna, gęstość ziarna w stanie zsypnym oraz zawartość białka w ziarnie średnie. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Melia – odmiana wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki powyżej przeciętnej. Zimotrwałość na tle gatunku dość duża (5,5°). Odporność na mączniaka prawdziwego – dość duża, na rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia, na plamistość siatkową – dość mała. Rośliny wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym oraz zawartość białka w ziarnie dość duże. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Lista Odmian Zalecanych jęczmienia ozimego na 2022 r.

Dolnośląskie

• Jakubus
• KWS Flemming
• KWS Higgins
• KWS Astaire

Kujawsko-Pomorskie

• Jakubus
• SU Jule
• KWS Kosmos
• KWS Flemming
• KWS Morris
• Quadriga

Lubelskie

• Jakubus
• KWS Kosmos
• Melia
• Zenek
• Quadriga

Lubuskie

• Jakubus
• Mierabelle
• Melia
• Zenek
• KWS Flemming
• KWS Higgins

Łódzkie

• Jakubus
• Mierabelle
• KWS Kosmos
• Melia
• SU Lautine _2-rz
• Lautetia _2-rz

Małopolskie

• Jakubus
• SU Jule
• KWS Kosmos
• KWS Higgins
• SU Lautine _2-rz

Mazowieckie

• Jakubus
• Mierabelle
• SU Jule
• KWS Morris
• KWS Astaire
• Titus

Opolskie

• Jakubus
• KWS Kosmos
• Zenek
• KWS Flemming
• KWS Higgins
• SU Lautine _2-rz

Podkarpackie

• Jakubus
• Mierabelle
• SU Jule
• Melia
• Zenek
• KWS Astaire

Podlaskie

• Jakubus
• Mierabelle
• SU Jule

Pomorskie

• Jakubus
• Mierabelle
• SU Jule
• KWS Kosmos
• KWS Morris

Śląskie

• Jakubus
• KWS Kosmos
• Melia
• Zenek
• SU Lautine _2-rz
• KWS Morris
• Yukon
• Lautetia _2-rz

Warmiński-Mazurskie

• Jakubus
• Mierabelle
• SU Jule
• Melia
• Zenek
• Quadriga

Wielkopolskie

• Jakubus
• Mierabelle
• SU Jule
• Melia
• KWS Flemming
• KWS Higgins
• Yukon
• Kaylin

Zachodnio-Pomorskie

• Jakubus
• Mierabelle
• Zenek
• SU Lautine _2-rz
• Yukon
• _2-rz - odmiana dwurzędowa

fot. Marek Kalinowski