Owies pełni bardzo ważną funkcję fitosanitarną i jest dość dobrym przedplonem dla innych zbóż. Jego atutem jest też mała wrażliwość na niskie temperatury wczesną wiosną. Kiełkuje już przy 2°C i dlatego zaleca się jego najwcześniejszy siew ze wszystkich zbóż jarych. Ma małe wymagania glebowe, toleruje niskie pH i co najważniejsze – korzenie owsa wydzielają do rizosfery substancje hamujące rozwój grzybów będących sprawcami chorób. Wadą owsa są duże potrzeby wodne, szczególnie w okresie od strzelania w źdźbło do kłoszenia.

Po ostatnim posiedzeniu Komisji ds. Rejestracji Odmian Roślin Zbożowych (18 stycznia br.) Krajowy rejestr wzbogaci się o dwie nowe odmiany owsa: Magellan i Adorator. Po tym wpisie w Krajowym rejestrze znajdują się obecnie 33 odmiany owsa zwyczajnego jarego (oplewione) i 4 odmiany owsa nagiego jarego. Poniżej przypominamy opisową charakterystykę (wg COBORU) pięciu najczęściej rekomendowanych odmian owsa zwyczajnego Na mapie prezentujemy nadal aktualne rekomendacje na 2021 r., jeszcze przed weryfikacją na 2022 r.

• Co prawda Rambo był rekomendowany w 2021 r. do uprawy tylko w czterech województwach, ale głównie dlatego, że jest to nowa odmiana zarejestrowana w 2020 r. Wszystko wskazuje na to, że to przyszły lider List Odmian Zalecanych owsa zwyczajnego i godny następca odmiany Bingo

Kozak – liderem owsa jarego w LOZ od 2021 roku

Jedna z nowszych odmian owsa wpisana do Krajowego rejestru w 2017 r. Odmiana jest żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską i bez łuski dość duży. Odporność na rdzę źdźbłową, septoriozę liści i helmintosporiozę – dość duża, na mączniaka prawdziwego i rdzę owsa – średnia. Rośliny dość wysokie, o średniej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania dość wczesny. Udział łuski dość mały, masa 1000 ziaren i gęstość w stanie zsypnym średnie, wyrównanie ziaren dość małe. Zawartość białka średnia, tłuszczu duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.

Owies jary Bingo zalecany dla 11 województw z małym wyjątkiem

Znajduje się na Listach Odmian Zalecanych w 11 województwach. Odmiana wpisana do Krajowego rejestru w 2009 r. jest żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy w całym kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę wieńcową – dość duża, na rdzę źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści – przeciętna. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin wiechowania wczesny, dojrzewania przeciętny. Udział łuski bardzo mały, masa 1000 ziaren bardzo duża, gęstość w stanie zsypnym średnia, wyrównanie ziarna dość dobre. Zawartość białka przeciętna, tłuszczu dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Plon ziarna z łuską duży, bez łuski bardzo duży.

Owies jary Agent dobrze plonuje na terenie całego kraju

Odmiana żółtoziarnista, wpisana do Krajowego rejestru w 2018 r., przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską średni, bez łuski dość duży. Odporność na rdzę źdźbłową – dość duża, na rdzę owsa, helmintosporiozę i septoriozę liści – średnia, na mączniaka prawdziwego – mała. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania wczesny, dojrzewania średni. Udział łuski mały do bardzo małego, masa 1000 ziaren duża do bardzo dużej, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość w stanie zsypnym mała. Zawartość białka średnia, tłuszczu dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Owies jary Figaro - dobry do uprawy w Polsce wszędzie poza górami

Odmiana żółtoziarnista, wpisana do Krajowego rejestru w 2019 r., przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską duży, bez łuski średni. Odporność na rdzę źdźbłową – dość duża, na rdzę owsa, rdzę źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści – średnia. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni. Udział łuski duży, masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna dość małe, gęstość w stanie zsypnym duża. Zawartość białka średnia, tłuszczu dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Owies jary Refleks podobnie jak Figaro nie sprawdzi się w wysokich górach

Odmiana żółtoziarnista, wpisana do Krajowego rejestru w 2019 r., przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską średni, bez łuski dość duży. Odporność na rdzę źdźbłową i helmintosporiozę – średnia, na mączniaka prawdziwego, rdzę owsa i septoriozę liści – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o małej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni. Udział łuski dość mały, masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie ziarna dość duże, gęstość w stanie zsypnym duża. Zawartość białka średnia, tłuszczu bardzo duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

• Obecnie w Krajowym rejestrze znajdują się 4 odmiany nagoziarniste owsa: Amant, MHR Harem, Siwek i wpisana kilka dni temu odmiana Adorator. Owies nagi plonuje oczywiście niżej niż oplewiony. Zwykle poziom plonowania odmian nagoziarnistych wynosi od 70 do 75% plonu ziarna z łuską odmian wzorcowych owsa zwyczajnego jarego

Jakie odmiany owsa jarego są rekomendowane dla poszczególnych województw?

Dolnośląskie

• Bingo
• Agent
• Armani
• Komfort
• Perun
• Amant n.

Kujawsko-Pomorskie

• Bingo
• Figaro
• Perun
• Romulus

Lubuskie

• Kozak
• Agent
• Lion

Łódzkie

• Kozak
• Bingo
• Agent
• Figaro
• Refleks
• Pablo
• Rambo
• Nawigator

Małopolskie

• Kozak
• Figaro
• Refleks
• Harnaś
• Monsun
• Komfort
• Pablo
• Zuch

Mazowieckie

• Kozak
• Agent
• Figaro
• Refleks
• Harnaś
• Monsun
• Lion

Opolskie

• Kozak
• Bingo
• Agent
• Harnaś
• Monsun

Podkarpackie

• Kozak
• Bingo
• Agent
• Refleks
• Paskal

Podlaskie

• Kozak
• Bingo
• Figaro
• Harnaś
• Komfort
• Romulus
• Siwek n.

Pomorskie

• Kozak
• Bingo
• Agent
• Refleks
• Lion
• Rambo

Śląskie

• Kozak
• Bingo
• Agent
• Figaro
• Refleks
• Harnaś
• Monsun
• Armani
• Lion
• Poker
• MHR Harem n.

Świętokrzyskie

• Kozak
• Bingo
• Figaro
• Refleks
• Harnaś
• Monsun

Warmińsko-Mazurskie

• Kozak
• Bingo
• Harnaś
• Monsun
• Armani

Wielkopolskie

• Kozak
• Bingo
• Agent
• Armani
• Pablo
• Perun
• Romulus
• Siwek n.

Zachodniopomorskie

• Agent
• Figaro
• Refleks
• Komfort
• Rambo
• Arden
• Krezus
• n. – owies nagi

• Od wielu lat królem List Odmian Zalecanych owsa zwyczajnego jarego był Bingo, a tuż za nim Kozak. W rekomendacjach na 2021 r. odmiany zamieniły się miejscami – liderem jest Kozak

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego pt. Lista Odmian Zalecanych – owies jary, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 5/2022 na str. 18.  Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.

Fot. Marek Kalinowski