Większość użytkowników RSM dobrze je zna, ale dostępność mniejszych zbiorników na ten nawóz sprawia, że coraz więcej rolników zaczyna go stosować pierwszy raz w życiu.

Fakt, że azot także w RSM jest drogi, ale jak przyjrzymy się zaletom RSM i nowym możliwościom zwiększenia efektywności azotu, to warto pomyśleć o zmianie strategii nawożenia. Chodzi mi w szczególności o możliwość dodawania do roztworu makro- i mikroelementów, inhibitorów nitryfikacji, ale też zupełnie nowych pojawiających się na rynku dodatków zapobiegających stratom azotu. O tym napiszemy w najbliższych wydaniach "Tygodnika Poradnika Rolniczego".

RSM jest dostępny w trzech stężeniach

RSM jest produkowany w trzech wersjach stężenia: 28%, 30% i 32%. Przypominamy zatem właściwości chemiczne RSM związane z krystalizacją oraz to, jak rozcieńczać (ile wody dodać), aby z RSM o stężeniu np. 32% uzyskać RSM o stężeniu 30 lub 28%.

W przypadku wielu roztworów im wyższe jest ich stężenie, tym niższy punkt zamarzania, ale niestety im wyższe jest stężenie RSM, tym szybsza jest jego krystalizacja. RSM o stężeniu 32% krystalizuje już w temperaturze 0ºC, a RSM o stężeniu 28% (gotowy do przechowywania i stosowania) krystalizuje dopiero w temperaturze minus 17^oC.

Krystalizacja jest wadą tego nawozu. Nie powoduje ona strat wartości nawozowej, ale może pogorszyć wartość użytkową. Przy mroźnej zimie i nagłym ruszeniu wiosny przygotowanie stężonego RSM do szybkiej aplikacji może być dużym problemem. Do przywrócenia nawozu do fazy płynnej potrzeba trochę czasu.

Ze względu na najkorzystniejsze właściwości fizykochemiczne Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach zaleca stosować RSM o stężeniu 28% N i o gęstości 1,28 kg/dm³. Podczas rozcieńczania skoncentrowany 32% lub 30% roztwór saletrzano-mocznikowy i tak powinniśmy rozcieńczyć pamiętając, że zgodnie z zasadami chemii przy rozcieńczaniu, to RSM należy dodawać do wody, a nie odwrotnie. Takie postępowanie umożliwia też dokładniejsze wymieszanie stężonego roztworu z wodą.

Jak otrzymać RSM 28%?

Aby otrzymać RSM 28% z bardziej stężonych roztworów należy obliczyć potrzebną do tego ilość wody. Tę ilość wody (Lw) w litrach potrzebną do rozcieńczenia RSM 32% N i 30%N do zawartości 28% N, a więc do gęstości 1,28 kg/dm³, według wskazówek producenta RSM oblicza się wg wzorów:

Lw = RSM 32% N (w litrach) x 0,189

Lw = RSM 30% N (w litrach) x 0,091

A zatem, aby osiągnąć stężenie 28% z nawozu o stężeniu 32% należy na każde 1000 litrów RSM dodać 189 litrów wody (wynika to z powyższego wzoru). Analogicznie rozcieńczając RSM 30% do stężenia 28% należy na każde 1000 litrów RSM dodać 91 litrów wody.

Można też te wyliczenia ilości wody (Kw) w litrach potrzebnej do rozcieńczenia RSM 32% N i 30% N do zawartości 28% N oprzeć na wadze nawozu i przeprowadzić obliczenie według innego wzoru:

Kw = RSM 32% N (w kg) x 0,143

Kw = RSM 30% N (w kg) x 0,071

100 kg RSM 28% N ma objętość 78,1 litrów i zawiera 30 kg azotu. Ale uwaga – 100 litrów cieczy RSM 28% zawiera 35,8 kg azotu i waży 128 kg. Analogicznie – 100 kg RSM 30% N ma objętość 76,9 litrów i zawiera 30 kg azotu. Natomiast 100 litrów RSM 30% zawiera 39,0 kg azotu i waży 130 kg. I ostatnie dane – 100 kg RSM 32%N ma objętość 75,8 litrów i zawiera 32 kg azotu. Natomiast 100 litrów RSM 32% N zawiera 42,2 kg azotu i waży 132 kg.

Jak wyliczyć dawkę azotu z różnych stężeń?

Dawkę azotu z różnych stężeń objętościowych i wagowych RSM obliczamy według wskazówek producenta nawozu. Wzory do wyliczania czystego składnika (kg N) z RSM w kg lub litrach w zależności od stężenia obliczamy wg poniższych przykładów:

N (kg) = RSM 28% N w kg x 0,28

N (kg) = RSM 30% N w kg x 0,30

N (kg) = RSM 32% N w kg x 0,32

N (kg) = RSM 28% N w litrach x 0,358

N (kg) = RSM 30% N w litrach x 0,390

N (kg) = RSM 32% N w litrach x 0,422

Każdy może przeprowadzić kalkulacje dla konkretnej ilość RSM 28%, 30% lub 32% (w litrach lub kilogramach) albo po przekształceniu wzorów dla konkretnej dawki azotu na hektar. Załóżmy, że chcemy zastosować 90 kg N/ha, mamy RSM 28% i opryskiwacz z podziałką objętości w litrach. Ile potrzebujemy litrów nawozu?

Korzystamy w tym przypadku ze wzoru: N (kg) = RSM 28% N w litrach x 0,358 i po przekształceniu wynikiem będzie obliczenie:

RSM 28% N w litrach = 90 kg N/ha podzielone na 0,358, co daje 251,39 litrów.

• Na stoisku Tras-Rolu można było zapoznać się z ofertą zbiorników Swimer nie tylko tych na paliwo, ale też na RSM

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego pt. Roztwór saletrzano-mocznikowy w praktyce, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 6/2022 na str. 24.
Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.

Fot. Andrzej Rutkowski