Plusów co niemiara, a jest nim także wysoki potencjał plonowania, przy czym uprawiając odmiany hybrydowe możemy oczekiwać dodatkowego bonusu. Są też i wady tego gatunku. To przede wszystkim najniższa ze zbóż ozimych zimotrwałość. Mankamentem jest też konieczność uwzględnienia w technologii uprawy jesiennego zabiegu insektycydowego przeciwko mszycom będącym wektorami wirusa żółtej karłowatości jęczmienia.

Kiedy lepiej posiać jęczmień hybrydowy?

Wymienione podstawowe cechy jęczmienia ozimego zna każdy rolnik i jest to gatunek wart zainteresowania uprawą. A jeżeli planujemy wprowadzić go do płodozmianu, warto się zastanowić – odmiana populacyjna czy hybrydowa. Oczywiście potencjał plonowania hybryd jest wyższy, ale przy wyborze powinny liczyć się uwarunkowania glebowe gospodarstwa i stosowane zmianowanie.

Już na etapie rozważania stanowiska pod jęczmień, które powinno mieć uregulowany odczyn pH gleby, rysuje się pierwsza różnica między odmianami populacyjnymi a hybrydowymi. Wg informacji hodowców, zaletą hybryd jest, że mogą być z powodzeniem uprawiane na glebach lżejszych niż odmiany populacyjne, pod warunkiem, że nie są zakwaszone. Warto dodać, że hybrydy są także średnio zdrowsze niż odmiany populacyjne i znacznie efektywniej wykorzystują składniki pokarmowe, zwłaszcza azot.

Kluczowy dla dobrego przezimowania roślin jęczmienia i zbudowania odpowiedniego potencjału plonowania jest termin i gęstość siewu. Termin siewu jęczmienia ozimego odmian populacyjnych zależy głównie od warunków klimatyczno-glebowych i doboru odmiany. Najlepiej wysiewać jęczmień ozimy odmian populacyjnych w terminie średnio wczesnym, tj.: 10–15 września – w rejonach wschodnich, 12–18 września – w rejonie centralnym, 16–20 września – w rejonach zachodnich.

Za wczesny siew odmian hybrydowych uznaje się termin od 10 do 15 września, termin optymalny od 16 do 25 września, zaś opóźniony od 26 września, nawet do 5 października. Jęczmień hybrydowy z uwagi na wigor i silne krzewienie można siać nieco później niż odmiany populacyjne. W praktyce wielu rolników z powodzeniem sieje hybrydowe odmiany jęczmienia nawet po najpóźniejszych przedplonach. To jednak ryzykowne rozwiązanie i wymaga oczywiście zwiększenia normy wysiewu.

• Wielorzędowe kłosy hybryd są imponujące. Aby dobrze prowadzony łan dotrwał do końca, koniecznie trzeba uwzględnić w technologii uprawy skracanie źdźbeł, ale też dokłosi

Populacyjne siejmy gęściej, bo krzewią się słabiej

Sporą różnicę w agrotechnice odmian populacyjnych i hybrydowych widać w zaleceniach gęstości siewu. Odmiany populacyjne w terminie optymalnym należy wysiewać w ilości 300–350 ziaren na mkw. Odmiany hybrydowe wysiewamy w ilości prawie o połowę mniejszej, a miarą są tutaj jednostki siewne. Te szczegóły dla odmian hybrydowych zawsze otrzymamy wraz z zakupem materiału siewnego. Przy wczesnych siewach hodowcy zależnie od typu budowania plonu przez odmiany hybrydowe zalecają zagęszczenie 150–170 ziaren/m2, przy siewach w terminie optymalnym – 170–190 ziaren/m2, a przy siewie późnym – 200, maksymalnie 250 ziaren/m2.

Ewentualną korektę pożądanej obsady na wiosnę ok. 650 kłosów na m² (jeśli jest za mała) zaleca się dokonać po ruszeniu wegetacji przez zwiększone nawożenie startowe azotem. Jeżeli obsada jest optymalna, ta wczesna dawka startowa azotu w odmianach hybrydowych nie powinna przekraczać 40 kg N/ha. Odmiany hybrydowe wykorzystują azot bardziej efektywnie niż populacyjne. Jesienią tylko po słabych przedplonach zbożowych zaleca się dawkę 20 kg N/ha. A wiosną, przy normalnych warunkach pogodowych zaleca się rozbicie wiosennej dawki azotu na trzy części i aplikację pierwszej po ruszeniu wegetacji, drugiej na początku strzelania w źdźbło, trzeciej na początku fazy ukazywania się liścia flagowego.

• Zarówno populacyjne, jak i hybrydowe odmiany jęczmienia ozimego wymagają stosowania dobrych zapraw nasiennych chroniących m.in. przed pałecznicą zbóż i koniecznie jesiennej ochrony insektycydowej ograniczającej mszyce

fot. Marek Kalinowski