Dziś skupimy się na miotle zbożowej i bynajmniej nie bagatelizuję jeszcze większego zagrożenia ze strony odpornego wyczyńca polnego i stokłosy. Miotle nie można odpuścić, bo to chwast bardzo agresywny i zachwaszcza ponad 80% powierzchni uprawianych zbóż. Jej jesienne zwalczanie jest najważniejsze, ale praktyka pokazuje, że wiosenne poprawki są potrzebne. Przy miotle odpornej – konieczne!!!

Miotła zbożowa jest niezwykle łakoma na składniki pokarmowe

Z informacji zawartych w metodyce integrowanej ochrony jęczmienia ozimego i jarego wynika, że progiem szkodliwości miotły zbożowej jest obecność 10–15 chwastów na metrze kwadratowym. Inne publikacje wskazują, że plon ziarna zbóż obniża o 5% obecność od 10 do 60 roślin miotły na powierzchni 1 m². Takie zagęszczenie chwastów rzuca się w oczy po wykłoszeniu zbóż, ale wczesną wiosną trudno jest na pierwszy rzut oka zauważyć w dokrzewiającej się pszenicy węższe liście miotły.

Miotła, jak inne chwasty, konkuruje o wodę światło, i jest niezwykle łakoma na składniki pokarmowe, które czerpie korzeniami z tej samej płytkiej warstwy gleby co zboża. Z badań wynika, że na polach silnie zachwaszczonych (miotła z wszystkimi innymi chwastami) straty wniesionych nawozów mineralnych i organicznych przeznaczonych dla roślin uprawnych mogą sięgać nawet do 70%.

• Wiosną trudno jest nawet dostrzec wśród liści zbóż węższe liście miotły. Za to po wykłoszeniu na plantacjach nieodchwaszczanych widać jak bardzo konkurencyjny jest to chwast – to wygląda jak plantacja, ale miotły zbożowej w czystym siewie

Przy silnym zachwaszczeniu miotłą straty w plonie mogą sięgać 30%

Największe straty w plonach powodują rośliny niezwalczane i rozwijające się jesienią. Wydają wtedy kwiatostany z większą liczbą nasion (5000–15 000 szt.) niż wiosną (1000–8000 szt.). Występowanie miotły zbożowej w pszenicy ozimej powoduje stratę plonu ziarna rzędu 0,2–0,5 t/ha. Przy silnym zachwaszczeniu miotłą (50 roślin/m²) straty w plonie mogą sięgać 30%. Takie i zbliżone dane można spotkać w wielu publikacjach naukowych. Śledząc informacje o szkodliwości miotły zbożowej w uprawie zbóż znaleźć można bardzo ciekawe dane doświadczalne prezentowane przez Michała Gawłowskiego z Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu.

Z tych danych doświadczalnych wynika, że widząc w czasie zbioru pszenicy średnio 5 wiech miotły na metrze kwadratowym plantacji tracimy ok. 1% przeciętnego w kraju plonu ziarna (ok. 45 kg ziarna na hektarze). Przy 10 chwastach na mkw. tracimy już 6% plonu (270 kg ziarna), przy 25 chwastach/mkw. – 16% plonu (720 kg ziarna), a przy 50 chwastach 27% plonu (1215 kg ziarna).

Aplikacja herbicydów najwcześniej, jak to możliwe

Jeżeli zboża z różnych przyczyn nie były odchwaszczane jesienią, to najlepsze efekty da możliwie wczesna aplikacja herbicydów wiosną, kiedy jeszcze łany zbóż są w fazie wiosennego dokrzewiania i nie wytworzyły piętra ochronnego dla chwastów. Podobnie, czyli jak najwcześniej, powinny być odchwaszczane plantacje pszenicy ozimej, które źle przezimowały.

Przy wiosennych poprawkach na miotłę trzeba przestrzegać kilku ważnych zasad wynikających z właściwości substancji czynnych herbicydów i fizjologii chwastu. Jeżeli faktycznie zachwaszczenie miotłą na wiosnę będzie duże – trzeba ją wyeliminować jak najszybciej. Jeżeli jednak była zwalczana jesienią preparatami sulfonylomocznikowymi pamiętajmy, że wiosną nie można już zastosować herbicydów z tej grupy.

Miotła potraktowana jesienią sulfonylomocznikiem może przeżyć i wejść w wiosnę przytłumiona w stanie wskazującym na działanie preparatu. Jeżeli tak, to bardzo wczesna ochrona wiosenna z ponownym użyciem sulfonylomoczników może być zgubna. Przytłumiony chwast działaniem jesiennego herbicydu nie pobierze kolejnej zastosowanej dawki wiosną. W takiej sytuacji lepiej poczekać aż miotła odzyska siły i dopiero uderzyć w nią herbicydem, ale koniecznie z substancją z innej grupy chemicznej. Wiosną, zwłaszcza kiedy nie powiodło się jesienne zwalczanie miotły, na starszą i silniejszą należy zastosować wyższe z zalecanych dawek preparatów.

• Jedna roślina miotły zbożowej wytwarza od 1 tys. do 12 tys. sztuk nasion. Na szczęście żywotność nasion jest krótka (1–4 lata) co przy właściwym zmianowaniu roślin zapobiega kompensacji chwastu

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego pt. Miotła bardzo konkurencyjna, a odporna szkodzi podwójnie, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 4/2022 na str. 18.  Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.

​Zdjęcia: Marek Kalinowski