Z artykułu dowiesz się
- Jakie mieszanki poplonowe wybrać na późniejsze siewy?
- Dlaczego nie należy wysiewać rzepaku jako międzyplon ?
- Do czego można wykorzystać gorczycę białą ?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Jakie mieszanki poplonowe wybrać na późniejsze siewy?
13.07.2020autor: Marek Kalinowski
Międzyplony ścierniskowe zawsze należy siać jak najszybciej po żniwach. Czasami jednak po deszczowym lipcu żniwa przeciągają się, a to nieco komplikuje sytuację. Jeżeli możliwy będzie siew w połowie lub pod koniec sierpnia, musimy wybierać rośliny i mieszanki o krótkim okresie wegetacji.
Dzisiaj przedstawiamy właśnie uproszczoną agrotechnikę międzyplonów ścierniskowych o krótkim okresie wegetacji (45–60 dni) i szybko rosnących po wschodach. Do takich roślin należą m.in. gorczyca biała (bardzo dobry międzyplon dla buraków cukrowych uprawianych w mulcz), rzodkiew oleista (bardzo dobry międzyplon dla ziemniaków), facelia i w uzasadnionych zmianowaniem przypadkach rzepak. Powinniśmy je wysiać najlepiej do połowy sierpnia.
Zielonka nie może być podstawą żywienia przeżuwaczy
Jeżeli zamierzamy uprawiać gorczycę białą na paszę nie powinniśmy zwlekać z siewem i najlepiej jest go wykonać najpóźniej w pierwszej dekadzie sierpnia w ilości 15–20 kg nasion/ha. Pamiętajmy, że ta zielonka nie może być podstawą żywienia przeżuwaczy, ale w latach suchych może być cenną paszą alternatywną. Wyboru gorczycy na poplon należy unikać w gospodarstwach z dużym udziałem w strukturze zasiewów rzepaku i innych roślin kapustnych.
r e k l a m a
Zbiór na cele paszowe należy wykonać przed kwitnieniem gorczycy – potem bardzo szybko drewnieje i zwierzęta omijają takie rośliny. Zielonkę można skarmiać bezpośrednio, wypasać, a nawet kisić (koniecznie z dodatkami wspomagającymi zakiszanie; dobrą kombinacją jest kiszenie gorczycy razem z kukurydzą). Z jednego hektara gorczycy białej uprawianej w poplonie można uzyskać w sprzyjających warunkach pogodowych nawet do 40 t zielonki.
W Krajowym Rejestrze wpisanych jest 16 odmian gorczycy białej: Ascot, Bamberka, Bardena, Barka, Borowska (powoduje wzrost liczebności mątwika), Concerta, Dara, Gracja, Maryna, Metex, MHR Palma, Nakielska (powoduje wzrost liczebności mątwika), Radena, Rota, Tango i Warta. Duży spadek liczebności mątwika burakowego w glebie uzyskamy uprawiając odmiany: Dara, Maryna, Metex, Radena, Rota, Tango.
Gorczyca biała pod buraki
W przypadku uprawy gorczycy na mulcz pod buraki cukrowe trudnością jest ustalenie optymalnego terminu siewu, aby rośliny nie wybujały. Siew zbyt wczesny powoduje, że gorczyca wyrasta za mocno i zawiera za dużo włókna. Poplon nie może zakwitnąć, gdyż utrudnia to siew bezpośredni i siew w mulcz doprawiony agregatem uprawowym. W Polsce Centralnej najodpowiedniejszym terminem siewu gorczycy na mulcz pod buraki jest 1 września. W uprawie na mulcz, po zbiorze zbóż należy zebrać słomę, wykonać orkę siewną, a następnie wysiać gorczycę w ilości około 20–25 kg na ha. Jeśli gleba zasobna jest w fosfor i potas wystarczy zasilić gorczycę azotem w ilości 40–60 kg N/ha. Rośliny pozostawia się na zimę, w czasie której przemarzają, zasychają i na wiosnę nie stanowią większego problemu w czasie uprawy gleby pod buraki.
Oczywiście mulcz z gorczycy, ale tylko odmian mątwikobójczych, ma duże znaczenie fitosanitarne. Gorczyca wabi i niszczy nicienie. Z punktu widzenia maksymalnego odmątwiczenia stanowiska gorczycę należałoby wysiać jak najwcześniej, zaraz po żniwach. Im wcześniejszy siew gorczycy, tym lepszy efekt zwalczania nicieni. Rośliny muszą bowiem wytworzyć głęboki system korzeniowy, którego wydzieliny byłyby w stanie wywabić larwy z cyst.
- Najbardziej popularną rośliną międzyplonową na paszę lub mulcz pod buraki cukrowe jest oczywiście gorczyca biała
Rzodkiew oleista ogranicza populację mątwika burakowego
Rzodkiew oleista jest wykorzystywana głównie jako roślina pastewna z przeznaczeniem na paszę. Duże znaczenie ma także jej uprawa na przyoranie (jako zielony nawóz), jak również do przygotowania mulczu np. pod buraki. Jako roślina fitosanitarna jeszcze lepiej niż gorczyca biała ogranicza populację mątwika
burakowego.
burakowego.
Na międzyplon rzodkiew może być uprawiana praktycznie na każdej glebie. Np. odmiany Adagio, Colonel, Pegletta i Romesa posiadają właściwości ograniczania liczebności populacji mątwika burakowego (o ok. 50%), przy czym zdecydowanie silniej ogranicza tę populację uprawa rzodkwi w plonie głównym. Odmiana Siletta Nova i Rolsema są natomiast bardzo dobrymi odmianami pastewnymi do użytkowania na zielonkę. Przed wyborem odmian rzodkwi oleistej warto zapoznać się z cechami i zleceniami hodowców.
W międzyplonie wysiew rzodkwi w wąskie rzędy na głębokość 2–4 cm należy wykonać jak najszybciej po zbiorze przedplonu. W przypadku uprawy rzodkwi oleistej w międzyplonie stosuje się 1,5–2-krotnie gęstszy siew w porównaniu do uprawy w plonie głównym, co oznacza konieczność wysiewu od 25 do 30 kg nasion na hektar. Przedstawiamy dziś rośliny międzyplonowe o krótkim okresie wegetacji. Z badań wynika jednak, że siewy rzodkwi oleistej wykonane po 25 sierpnia często zawodzą dając niskie plony suchej masy.
- Rzodkiew oleista jeszcze skuteczniej niż gorczyca biała wabi i niszczy nicienie. Można ją uprawiać w czystym siewie i w mieszankach międzyplonowych
Facelia błękitna jest wytrzymała na chłody
Roślinę tę poleca się na gleby lekkie. Ma małe wymagania w stosunku do temperatur powietrza i uwilgotnienia. Jest bardziej wytrzymała na chłody niż słonecznik. Pole do siewu facelii ze względu na jej bardzo drobne nasiona musi być przygotowane bardzo starannie. Należy wykonać płytką orkę, zastosować wał (np. pierścieniowy) i przebronować. Na ha, na ściernisko, stosujemy 50–60 kg N, 40 – 50 kg P2O5, 60–80 kg K2O. W siewie czystym na nasiona w drugiej dekadzie kwietnia wysiewamy 5–8 kg nasion/ha, w wąskie (15–18 cm) lub szerokie rzędy (40 cm), na głębokość 1–2 cm. W uprawie na zielonkę należy wysiewać ok. 15 kg nasion na hektar, przy czy najlepiej używać facelii jako komponentu mieszanek międzyplonowych (3 do 6 kg nasion). Siew facelii w poplonie najlepiej jest wykonać do 15 sierpnia.
W Krajowym Rejestrze znajduje się 7 odmian facelii błękitnej: Anabela, Angella, Asta, Atara, Lisette, Natra i Stala. W mieszankach międzyplonowych najlepszym komponentem dla facelii jest seradela i wyka ozima, ale także gorczyca i łubin żółty. Skład przykładowej mieszanki może być następujący: facelia 4 kg/ha + wyka ozima 40 kg/ha (mieszanka bardzo polecana przy późniejszym siewie poplonu), facelia 4 kg/ha + seradela 40 kg/ ha, facelia 6 kg/ha + gorczyca 10 kg/ha, facelia 3 kg/ha + łubin żółty 80 kg/ha. Facelia jest bardziej wytrzymała na chłody niż np. słonecznik, ale koszenie zielonki najlepiej rozpoczynać, gdy rośliny osiągną wysokość 30 cm. Zwlekanie ze zbiorem powoduje, że po wykształceniu pąków kwiatowych łodygi stopniowo drewnieją i włoski pokrywające roślinę stają się ostre. Zielonka ma wtedy małą wartość pokarmową i mniejszą smakowitość. Z ha poplonowej facelii można uzyskać 15–20 t zielonki.
- Facelię błękitną na paszę można wykorzystywać zanim wykształci pąki kwiatowe, gdyż wchodząc w rozwój generatywny szybko drewnieje. To doskonała roślina na międzyplony solo i w mieszankach z wyką, seradelą, gorczycą i łubinem żółtym
Rzepak lepiej unikać jako międzyplon
Na międzyplon ścierniskowy teoretycznie można wysiewać rzepak. Teoretycznie, bo jak już to na stanowiskach, na których nie uprawiamy rzepaku i innych roślin kapustnych. W praktyce i tak lepszym rozwiązaniem będzie mniej wymagająca i bardziej odporna na choroby gorczyca biała. Niestety, zdarza się, że poplon rzepaku z konieczności wchodzi po zbiorze rzepaku. Chciałbym przed takimi międzyplonami po prostu przestrzec. Taka plantacja zakłada się właściwie sama, bo osypanych nasion rzepaku wystarczy, aby poplon szybko zazielenił pole.
Niestety, w gospodarstwach uprawiających rzepak taki poplon rzepaku jest najgorszym rozwiązaniem z możliwych. Wspomniałem, że taki poplon rzepaku po rzepaku zakłada się sam i właściwie bez kosztowo, ale daje przede wszystkim korzyści agrofagom. Jest punktem zaczepienia dla kontynuowania rozwoju przez choroby rzepaku (głównie suchej zgniliźnie kapustnych) i siedliskiem dla jesiennych szkodników rzepaku (pchełce rzepakowej, śmietce kapuścianej i ślimakom). Takie postępowanie znacznie zwiększa ryzyko zasiedlenia stanowiska przez kiłę kapusty.
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a