Tydzień temu opisywaliśmy stan ozimin w Pamiątkowie (woj. wielkopolskie). Dziś z ekspertami firmy Corteva przedstawiamy informacje i rady z pól w czterech lokalizacjach. Eksperci wizytowali uprawy ozime 23 marca i w dużym uproszczeniu można stwierdzić, że na polach widać wiosnę, w większości rejonów wody na razie nie brakuje. Wysoki póki co potencjał plonowania warto utrzymać precyzyjnym nawożeniem i ochroną.

Jakie wieści z południowego zachodu Polski ?

Tutaj zawsze wiosna przychodzi najwcześniej i jak zauważa Karol Kozłowski (Pioneer), zarówno rzepaki siane w terminie optymalnym, jak i lekko opóźnionym wyglądają bardzo dobrze. Rośliny wytworzyły rozbudowany system korzeniowy oraz zachowały znaczną masę liści z przedłużającej się wegetacji jesiennej i zimowej. Jednak – zależnie od odmiany – rośliny mają mocne objawy wirusa żółtaczki rzepy. Dotyczy to głównie odmian podatnych i plantacji, na których zabrakło jesiennej ochrony insektycydowej przeciwko mszycom.

Drugi ważny jesienny szkodnik to śmietka. Ekspert podkreśla, że na plantacjach, na których zasiano materiał siewny zaprawiony Lumiposą obserwuje się mniej uszkodzeń systemu korzeniowego przez śmietkę kapuścianą, a także większą zbudowaną masę wegetatywną. Widać też wyraźnie, że rzepaki, w których rolnicy w ostatnim możliwym jesienią momencie zastosowali nawożenie azotowe, wraz z preparatem Instinct zawierającym nitrapirynę (inhibitor bakterii nitryfikacyjnych), wyróżniają się brakiem objawów głodu azotowego. Wiosną rolnicy na takich plantacjach bez większego pośpiechu mogli zastosować wiosenną dawkę azotu jednorazowo.

Niestety, są i złe wieści z tego rejonu. Większość plantacji jest mocno porażona przez suchą zgniliznę kapustnych, jednak zauważalne są różnice odmianowe. Jedną z bardziej zdrowych jest odmiana PT303, która cechuje się wysoką tolerancją na zgniliznę twardzikową oraz wysokim poziomem zdrowotności na inne choroby rzepaku (w tym suchą zgniliznę). Rolnicy, którzy obserwują silne porażenie Phomą na swoich polach skłaniają się do wykonania czyszczących zabiegów fungicydowych tzw. T0, zarówno z użyciem konwencjonalnej ochrony, jak i wracających do łask preparatów opartych o miedź czy siarkę.

• Paweł Talbierz z Corteva

• W zbożach problematyczny może być chaber bławatek. Jeżeli herbicydy stosowano jesienią nie można nadgorliwie wjeżdżać z nimi wiosną. Warto poobserwować chwasty jeszcze z tydzień – dwa i jeżeli rzeczywiście nie poddadzą się działaniu zastosowanych jesienią substancji, wtedy wykonać zabieg korekcyjny

Na północnym zachodzie drobnym problemem może być chaber bławatek

– Pierwszy powiew wiosny spowodował start prac polowych z wykorzystaniem opryskiwaczy – mówi Paweł Talbierz (Corteva). – W tym rejonie także wykonano na niektórych plantacjach pierwszy wiosenny zabieg owadobójczy w rzepaku, skierowany przeciwko chowaczom łodygowym, głównie z wykorzystaniem substancji z grupy pyretroidów.

Rolnicy wykorzystali ocieplenie i dobre okna pogodowe do zastosowania w rzepaku bakterii wiążących azot w postaci Methylobacterium symbioticum (BlueN/UtrishaN). Zdaniem eksperta, warunki na efektywne działanie produktu są idealne. Szybki przyrost biomasy rzepaku będzie sprzyjał dalszemu namnażaniu się bakterii w roślinie. Rolnicy interesują się tą alternatywną technologią dostarczenia roślinom azotu. Inni patrząc na ceny nawozów mineralnych i mocno rozchwiany rynek rzepaku, zaplanowali nawożenie azotowe na poziomie od 140 kg N/ha (gleby lekkie, z małym potencjałem na wysoki plon lub o wysokiej zawartości N_min) do 180 kg N/ha.

Skuteczność jesiennych zabiegów zwalczania chwastów w zbożach Paweł Talbierz ocenia pozytywnie. Przy stosowaniu herbicydów w terminie wcześnie powschodowym (2–3 liść), w większości przypadków obserwuje ponad 90% skuteczności. Drobnym problemem tej wiosny może być chaber bławatek, szczególnie na glebach lekkich i suchych, gdzie opierano się na herbicydach o działaniu bardziej doglebowym. W przypadku chabra, wybitnie wysoką skuteczność obserwuje się w jesiennych technologiach opartych o Quelex Complex Pack. Efekt ten jest szczególnie widoczny na tych polach, gdzie występują biotypy odporne na mechanizm inhibitorów ALS (popularne sulfonylomoczniki).

– Na podjęcie decyzji o ewentualnych poprawkach wiosennych warto dać sobie jeszcze ok. 2–3 tygodni, aby w pełni zobaczyć czy chwasty o zastanawiającej kondycji, w pełni ulegną redukcji, czy też odbiją – podkreśla Paweł Talbierz. – W razie koniecznej korekty na chwasty dwuliścienne (w tym odpornego chabra) skutecznym rozwiązaniem będzie Mustang Forte. Ze względu na dosyć wysokie porażenie chorobami (głównie septoriozą paskowaną liści i mączniakiem) oraz sprzyjający do dalszego rozwoju przebieg pogody, najbliższe kilkanaście dni minie również pod wpływem wyczekiwania fazy i warunków do fungicydowego zabiegu T1. Wyższa presja występuje szczególnie na wcześniej sianych plantacjach. Naprawdę warto do tego zabiegu podejść koncertowo i wybrać rozwiązania jakościowe, które zamiast zaspokoić sumienie o wykonanym zabiegu, realnie wpłyną na wyeliminowanie najgroźniejszych chorób. Zachęcam do doskonałego podejścia i wirtuozerskiej ochrony.

• Na wcześnie sianych plantacjach pszenicy ozimej widoczna jest silna presja septoriozy paskowanej liści oraz mączniaka prawdziwego zbóż i traw. Zabiegi T1 będą w tym roku kluczowe i warto je wykonać jak tylko skończy się krzewienie, ale w optymalnym oknie pogodowym

• Karol Kozłowski z Pioneer

Na południowym wschodzie rzepak dobrze przezimował 

Na terenie południowo-wschodniej Polski stan przezimowania rzepaku jest dobry i jak podkreśla Jarosław Żurek (Pioneer) – nie można znaleźć w rejonie plantacji, które trzeba byłoby likwidować i przesiewać.

– Obserwuję niewielkie straty masy liściowej. W wielu przypadkach rozeta liściowa posiada więcej niż dziesięć liści, a szyjka korzeniowa przekracza 10 mm średnicy. Najczęściej spotykane zmiany chorobowe to sucha zgnilizna kapustnych, w średnim stopniu zaawansowania. Dość częstym zjawiskiem jest jednak uszkodzenie korzenia przez śmietkę kapuścianą – podkreśla Jarosław Żurek.

W ocenie eksperta stosunkowo dużo plantacji wchodzi w okres wegetacji wiosennej z objawami niedoboru azotu i widoczną blokadą fosforu w postaci czerwonych przebarwień liści. Dość długa wegetacja jesienna i często niewielkie dawki startowe azotu sprawiły, że niedobory były widoczne już na przełomie października i listopada. Na chwilę obecną plantacje są już zasilone pierwszą dawką azotu, ale chłodne noce nadal upośledzają pobieranie fosforu.

Wiosna rozkręca się i rolnicy, którzy zakładali podział azotu w rzepaku stosują właśnie drugą dawkę. Będąc na polach w Pamiątkowie 15 marca nie było śladu szkodników. W ciągu tygodnia sytuacja zmieniła się i jak zauważa ekspert firmy Pioneer – na plantacjach rzepaku w Polsce Południowo-Wschodniej rolnicy wykonali już konieczne zabiegi insektycydowe ograniczające chowacza brukwiaczka. Średnio na dobę w żółtych naczyniach odławiano od 5 do 10 chrząszczy.

Najbliższe kilkanaście dni są ważne dla wykonania w rzepaku korekcyjnego zabiegu odchwaszczania, szczególnie na tych polach, gdzie pozostały bodziszki, maki czy przytulia. Z tym nie można zwlekać, bo rzepak rozwija się wiosną dynamicznie i coraz trudniej będzie dotrzeć substancjom czynnym do chwastów. W celu eliminacji wymienionych gatunków Jarosław Żurek poleca zabieg herbicydem Korvetto, który bardzo skutecznie eliminuje te chwasty już od temperatury 2°C. O optymalne okno zabiegowe nie jest więc trudno.

• Sucha zgnilizna kapustnych mocno zaatakowała rzepaki jesienią i presja nie słabnie. Wiele plantacji jest zdrowych za sprawą genów odporności na chorobę, czego przykładem jest PT302

• Jarosław Żurek z Pioneer

Na północnym wschodzie pola różnią się między sobą fazą rozwojową

Jak zaznacza Andrzej Borychowski (Pioneer), ubiegłoroczna jesień w zależności od regionu stworzyła różne warunki po siewie do wschodów roślin. W jednych regionach wschody były bardzo dobre, w innych, w szczególności w obszarze Warmii i Mazur susza przyczyniła się do rozciągniętych i niewyrównanych wschodów. Zima, z wyjątkiem nieco śnieżnego i zimnego listopada, była łagodna. To powodowało, że przetrwały rośliny rzepaku nawet w fazie 4–6 liści. Sytuacja ta przyczyniła się do tego, że na plantacjach obsada jest wyrównana i nie ma nigdzie potrzeby likwidowania plantacji ze względu na złe przezimowanie.

W poszczególnych rejonach województwa pola różnią się między sobą fazą rozwojową, w jakiej rośliny weszły w spoczynek zimowy. Na północy jest to faza 8–10 liści i obecnie następuje start wegetacji, natomiast w południowych częściach Podlasia i na Mazowszu rzepaki są bardziej rozwinięte, bo w fazie 10–12 liści i wegetację rozpoczęły na dobre w połowie marca. Widać to w szczególności u odmian mieszańcowych po obficie rozwijających się korzeniach trzeciego rzędu, jak i po wydłużających się stożkach wzrostu. Odmianą o szybkim wigorze wiosennym jest m.in. PT302, która jako jedna z pierwszych wykazała intensywny wiosenny rozwój.

• Andrzej Borychowski z Pioneer

• Wiosna ruszyła, ale rzepaki nawet w tym samym rejonie różnią się rozwojem. Tutaj widać na przekroju intensywny rozwój, bo to odmiana PT302 wyróżniająca się wigorem wiosennym, która jako pierwsza wykazała intensywny rozwój

fot. Pioneer, K. Kozłowski, P. Talbierz, A. Borychowski

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 14/2023 na str. 15. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.