Konopie przeżywają renesans

Obecnie konopie przeżywają w Polsce renesans zainteresowania uprawą, co przekłada się na wzrost powierzchni ich uprawy. Jest to spowodowane tym, że konopie są łatwe w uprawie, niedrogie, opłacalne i proekologiczne. Z kolei produkty konopne są całkowicie biodegradowalne i szeroko wykorzystywane w przemyśle. 

Zbiór konopi przypada na sierpień i wrzesień, ale zanim rozpoczniemy konopne żniwa, należy pamiętać o kilku czynnikach, takich jak: przebieg warunków klimatycznych w okresie wegetacji, odmiana czy kierunek uprawy. Dlaczego? Ponieważ zbiór konopi jest najtrudniejszym etapem ich uprawy, dlatego już wcześniej warto zadbać o eliminację potencjalnych błędów, takich jak np. zapchanie się kombajnu wytrzymałymi włóknami konopnymi albo gubienie lub niszczenie nasion.

Konopie można zbierać jednoetapowo (mechanicznie) lub dwuetapowo (ręcznie). Do zbioru jednoetapowego wykorzystuje się kombajny zbożowe. Ta metoda jest bardziej wydajna i mniej czasochłonna. Z kolei zbiór dwuetapowy gwarantuje lepszą jakość nasion.

Ddo zbioru najlepiej zastosować specjalistycznym sprzętem z przystosowanym przyrządem tnącym do koszenia roślin włóknistych. Przy zbiorze za pomocą kombajnu istotne jest prawidłowe ustawienie maszyny, ponieważ od tego zależy ile ziaren zostanie na polu. Na ogół kombajn wyregulowuje się na możliwie jak najniższe ustawienia, tj. obroty bębna i dmuchawy. Oprócz tego można do żniw wykorzystać inne maszyny, takie jak ciągniki, ale wyposażone w tym celu w odpowiedni element z wbudowaną kosą.

Jak obecnie wygląda zbiór konopi? 

Żniwa konopne rozpoczynają się na początku września, choć w zależności od stosowanej odmiany dokładne terminy zbioru mogą się nieco różnić. Przy określeniu najlepszego terminu, cenne jest doświadczenie służące m.in. ocenie wpływu warunków pogodowych na rośliny. W miarę możliwości zbiór należy zaplanować na słoneczne dni września, po to aby plony były maksymalnie suche. W rzeczywistości jednak różnie z tym bywa. Warto więc zabezpieczyć się i pomyśleć o sposobach oczyszczenia surowca oraz jego suszenia.

Etap zbioru konopi decyduje o finalnej jakości surowca i zawartości cennych składników. Tutaj bezwzględnie nalezy trzymać się określonego schematu. Ścinanie roślin zaczynamu od kwiatów, a dopiero później łodygi, czyli słomy konopnej, z której powstają, np. paździerze konopne (jest to  zdrewniała część łodygi oddzielona od włókna), z których powstaje beton konopny (hempcrete), stosowany w budownictwie przy izolacji budynków.

Zbiór kwiatostanów konopi rozpoczyna się pod koniec września, które osiągają wtedy odpowiednią masę i jakość. Może się zdarzyć, że zajdzie potrzeba opóźniania zbiorów z powodu dosuszenia kwiatostanów. Jednak nie zawsze jest to korzystne, ponieważ może się to odbić na zawartości kannabinoidów (CBD) i innych substancji zawartych w konopi.

Na co należy zawracać uwagę przystępując do żniw konopnych?

Na łamach Tygodnika Poradnika Rolniczego na temat konopi pisaliśmy wielokrotnie, np. Uprawa konopi – jak wygląda zbiór? Jaka jest agrotechnika?

Jeżeli dysponujemy większą powierzchnią uprawy, warto rozważyć siew konopi o różnych nieco oddzielonych od siebie terminach, aby rośliny nie dojrzały w tym samym momencie. Zdecydowanie ułatwi to też zorganizowanie i rozplanowanie zbioru, zwłaszcza, jeśli warunki wiosną nie sprzyjały siewom.  Słońce i wilgoć sprzyjają nabraniu masy zielonej w konopiach i przekładają się na największą masę i najlepszą zdrowotność surowca w pełnej fazie dojrzałości.

Odmiany konopi przeznaczone do zbiorów na kwiat osiągają wysokość od 2,5 do nawet 3,5 metra. Zwykle ścina się górne części roślin, czyli tylko ich wierzchołki, i w zależności od wyrównania łanu jest to wysokość 2,5-3 m. Tempo zbioru, raczej nie zbyt szybkie, jest zależne od grubości łodyg, ilości kwiatostanów czy wysokości rośliny. Część rolników wykonuje to mechanicznie za pomocą specjalnej przystawki zaczepionej i zaczepionej do niego kosy, które są zaczepione do ładowacza czołowego ciągnika o napędzie hydraulicznym. Wtedy obok maszyny musi jechać ciągnik z przyczepą.

Konopie włókniste wykorzystywane na cele tekstylne zbiera się przed wykształceniem wiech, co oznacza, że im wcześniej rośliny są zbierane, tym jakość włókna jest wyższa. Późniejszy czas zbioru obniża jakość włókna, które jest wtedy najczęściej wykorzystywane do produkcji płyt izolacyjnych.

Konopie przeznaczone na olejki eteryczne zbiera się za pomocą kombajnu na zasadzie oddzielania kwiatostanów od pozostałych części roślin.

Konopie można kosić na pokosy, które wyschną na polu. Zbiera się go po trzech dniach kombajnem z podbieraczami, a surowca nie trzeba dosuszać. Minusem tej metody jest głównie pogoda albo ewentualne problemy z  osypywaniem się surowca czy potencjalne szkodniki, takie jak ptaki.

Jak rozpoznać, że kwiatostany konopi są gotowe do zbioru?

Sygnałem do zbioru kwiatostanów jest etap dobrze wykształconych nasion, które osiągają wtedy optymalną fazę wzrostu. Z nich jesteśmy w stanie uzyskać największą masę surowca kwiatowego. Lustrację zaczyna się od środkowej części kwiatostanu. Jednak zbiór kwiatostanów warto poprzedzić badaniami w laboratorium, które pozwolą na precyzyjne oszacowanie stężenia CBN, od którego zależy czas termin zbioru.

W artykule Konopie włókniste - siew, ochrona, zbiór i opłacalność produkcji przeczytacie, że nasiona osadzone w kwiatostanach dojrzewają stopniowo od dolnej części do górnej. Barwa nasion zmienia się podczas dojrzewania od zielonej do ciemnobrązowej. W miarę wykształcania nasion wzrasta ich masa, która po dojrzeniu waha się od 12,0–15,0 g/1000 nasion. Nasiona w tym okresie powinny być całkowicie twarde i przybrać wyraźny kształt marmurkowy. Plony nasion wahają się od 6–12 dt/ha, a słomy odziarnionej od 150–220 dt/ha, z której można wydobyć 20–25% włókna. Słomę można również przeznaczać na cele energetyczne w formie pellet lub brykietów.

Jeśli konopie zbieramy w formie zielonej, nie możemy dopuścić do zagrzania się zielonej masy, gdyż automatycznie stracimy jakość. Najlepszą metodą na umiejętne ocenienie tego etapu jest eksperymentowanie poprzez zostawienie sobie pewnych obszarów pola w tym celu.

Przeczytaj także

Jak zaplanować uprawę konopi włóknistych na następny sezon?

Konopie włókniste - jak uprawiać i na czym rolnik może zarobić?

Uprawa konopi włóknistych i oleistych jako alternatywne źródło dochodu dla małych gospodarstw

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał

Fot. Pixabay