W rzepaku ozimym progi szkodliwości ustalone są dla pięciu sprawców chorób tej rośliny (tabela). Najważniejsza, powodująca największe straty, to sucha zgnilizna kapustnych. Choroba jest monitorowana przez koncerny chemiczne (np. serwisy: InfoPole, e-pole, cropnet) i w wielu lokalizacjach przez Instytut Ochrony Roślin PIB w Poznaniu, który umieszcza te informacje na Platformie Sygnalizacji Agrofagów (www.sygnalizacja.agrofagi.com.pl).

Czym jest próg szkodliwości?

Progiem szkodliwości jest stwierdzenie 10 – 15% roślin z pierwszymi oznakami porażenia. Zwalczanie tej choroby ma nieco inny charakter od pozostałych sprawców, bo większość rolników wykonuje jesienią i wiosną zabiegi skracania rzepaku produktami fungicydowymi zwalczającymi także suchą zgniliznę kapusty. Mimo wszystko takie standardowe zabiegi, zwłaszcza jesienią, mogą być nietrafione w suchą zgniliznę kapusty. Wynika to z tego, że w większości źródłem jesiennych infekcji są zarodniki workowe grzyba (askospory) uwalniane z pseudotecjów powstałych na resztkach pożniwnych rzepaku. W warunkach sprzyjających infekcji młodych roślin rzepaku najbardziej trafiony byłby zabieg chemiczny wykonany po stwierdzeniu w powietrzu wysokiego stężenia zarodników.

• W ograniczaniu suchej zgnilizny kapusty jesienią najważniejsze jest zatrzymanie jej rozwoju na liściu, aby nie doszło do przerastania ogonków liściowych. Najlepiej byłoby kierować się momentem kulminacyjnego stężenia zarodników grzyba w powietrzu, które w Systemie SPEC są mierzone w siedmiodniowych pułapkach wolumetrycznych. Wiosną natomiast trzeba wznowić monitoring choroby i zwalczać ją w okresie regeneracji rozety i początku formowania łodyg

Co to SPEC?

SPEC – System Prognozowania Epidemii Chorób funkcjonuje w Polsce najdłużej (dostępny pod adresem http://cropnet.pl/dbases/spec/). Od pewnego czasu dane z tego systemu na interaktywnych mapach są publikowane w serwisie e-pole. To system wspomagania decyzji w zwalczaniu suchej zgnilizny kapustnych oparty na monitorowaniu stężenia zarodników workowych grzybów chorobotwórczych w powietrzu (Leptosphaeria maculans oraz Leptosphaeria biglobosa).

Oba gatunki różnią się pod względem morfologicznym, ale i biochemicznym, genetycznym, a także cechują się różną chorobotwórczością. Głównym źródłem porażenia roślin rzepaku są ich zarodniki workowe i dlatego monitorowanie okresu ich powstawania jest ważnym elementem w podejmowaniu decyzji dotyczącej zwalczania choroby, z odpowiednim wyprzedzeniem jej objawów. W ocenie zagrożenia chorobą i konieczności wykonania zabiegu najlepsza jest wiedza o masowym zarodnikowaniu grzyba.

Jakie są progi szkodliwości dla danych chorób?

fot. Marek Kalinowski

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 51/2022 na str. 42. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.