Powodem może być zniszczenie uprawy przez zwierzynę łowną, może to być zgnilizna rzepaku albo nieoczekiwany nalot i lądowanie tysięcy głodnych dzikich gęsi. Przesiew może być konieczny i najważniejsze jest wtedy uwzględnienie właściwości substancji czynnych zastosowanych jesienią herbicydów.

Korzystaj z wiedzy i doświadczeń naukowców z IOR PIB

Zdecydowana większość herbicydów jest bezpieczna dla roślin następczych. Po zastosowaniu niektórych konieczne jest wykonanie przed przesiewem orki wiosennej. Są jednak i takie, po których nie powinniśmy siać konkretnych gatunków roślin jarych. Pamiętajmy, że w takich sytuacjach najbezpieczniejszą opcją jest przesiew rzepaku ozimego rzepakiem jarym. Dziś przypominamy informacje o możliwym następstwie roślin po likwidowanej plantacji rzepaku, w której jesienią stosowane były herbicydy. Korzystamy w tym zakresie z wiedzy i doświadczenia naukowców z Instytutu Ochrony Roślin PIB w Poznaniu zawartych w specjalnym opracowaniu.

Pokrótce (za informacjami IOR) omówimy substancje czynne z przykładami herbicydów, które je zawierają i zalecenia w zakresie możliwości przesiewu po ich zastosowaniu jesienią. Takie zalecenia i informacje o możliwym następstwie roślin są zapisywane w etykietach charakteryzujących herbicyd. Najważniejsze są informacje o ich oddziaływaniu fitotoksycznym na rośliny następcze. Poniższe przykłady nie uwzględniają wszystkich możliwych połączeń substancji czynnych – tak w gotowych produktach, jak i mieszaninach tworzonych przez rolników.

• Przesiew to zawsze kosztowna ostateczność, a taki widok, jak na archiwalnym zdjęciu, może budzić duże obawy. Oby zalecenia dotyczące następstwa roślin po herbicydach zastosowanych jesienią w rzepaku ozimym nie były nikomu potrzebne. Nawet jeżeli uważamy, że plantacja rzepaku jest w marnym stanie, to powinniśmy bardzo dokładnie ją ocenić. Najważniejsza jest obsada zdrowych silnych roślin i jej równomierność. Każdy rolnik pamięta zimę w 2012 r. Rzepaki były masowo przesiewane, ale często pochopnie. Okazało się bowiem, że pozostawienie plantacji z 10–12 żywymi roślinami na metrze kwadratowym nie było błędem i przy odpowiednim prowadzeniu i regulowaniu wzrostu owocowało plonem nawet 3 t/ha

W jakich herbicydach znajdziemy substancję metazachloru ?

Tę substancję aktywną zwierają m.in. herbicydy: Bantux, Butisan, Butisan Mono, Butisan S, Dakota, Effendi, Fuego, Hiperkan, Macho, Mashona, Mechlor, Metax, Metaz, Metazachlor, Metazanex, Metkan, MET-NEX, Mezotop, Mezzo, Naspar, Parsan, Roper, Rapex i wiele innych. Po wymienionych herbicydach zastosowanych w rzepaku jesienią i przy konieczności jego przesiewu zalecane jest wykonanie orki na głębokość 15 cm. Po tym zabiegu rzepak można przesiać rzepakiem jarym lub innymi roślinami kapustowatymi, kukurydzą, ziemniakami lub zbożami jarymi.

Chlopyralid + pikloram - po zastosowaniu nie trzeba orać

Połączenie tych dwóch substancji aktywnych występuje w herbicydzie Barka, Curlew, Cyklop, Gala, Galera, Kratos, Obelix. Przy przesiewie wymarzniętego rzepaku po tych herbicydach zastosowanych jesienią można to robić bez konieczności wykonywania orki i siać na takim stanowisku kukurydzę, len, zboża jare, no i oczywiście rzepak jary.

Metazachlor + dimetenamid-P

Herbicydem zawierającym te dwie substancje aktywne jest np. Butisan Duo, Springbok i Springbok Duo. Rzepak, w którym stosowano go jesienią można przesiać po wykonaniu głębokiej orki wiosną (na głębokość 15–20 cm). Wtedy można na tak przygotowanym stanowisku uprawiać bobik, groch, jęczmień jary, pszenicę jarą i standardowo, bo najbezpieczniej – rzepak jary.

Metazachlor + chinomerak

Te dwie substancje aktywne występują np. w herbicydzie Butisan Star, Butisan Top, Impesco, Permuson, Rapsan Plus, Rapsan Turbo i Tazachmer. Przy konieczności przesiewu wymarzniętego rzepaku ozimego należy po tym herbicydzie wykonać orkę na głębokość 15 cm. Wtedy można na takim stanowisku uprawiać: bobik, buraki, groch, jęczmień jary, pszenicę jarą, ziemniaki, rzepak jary i inne rośliny kapustne oraz ziemniaki. Można uprawiać też owies, ale wtedy orka przedsiewna musi być głębsza – co najmniej 20 cm.

Chlopyralid

Substancja aktywna zawarta jest w herbicydach: Auksendy, chloren, Clap, Cliophar, Cloe, Effigo, Faworyt, Golden Clopyralid, Helion, Hoder, Kak-Piral, Lontrel, Major, ProSto, Songhai, Vivendi. Ponieważ herbicydy można stosować w rzepaku jarym i innych kapustnych (także w gorczycy), buraku cukrowym i pastewnym, cebuli, kukurydzy, lnie, jęczmieniu jarym, pszenicy jarej, w roślinach sadowniczych i niektórych ozdobnych oraz na plantacjach wikliny, to bezpiecznie jest przesiać rzepak ozimy właśnie tymi gatunkami.

Chlomazon

Ta substancja aktywna herbicydów rzepakowych zawarta jest w środkach: Angelus, Boa, Brasiherb, Chlomazon, Clematis, Climb, Clomate, Clomaz, Clozone, Comandor, Command, Comodo, Efector, Evea, Hadar, Kalif, Kilof, Koncept, Libeccio, Marqis, Prize, Reactor, Szabla, Szpada, Upstage. Rzepak nimi odchwaszczany po wykonaniu orki na głębokość co najmniej 10 cm można przesiać: bobikiem, bobem, cukinią, dynią, grochem, fasolą, kapustą, kukurydzą, ogórkami, pomidorami z rozsady, słonecznikiem, soją, rzepakiem jarym, ziemniakami, tytoniem i zbożami jarymi. Uwaga – zboża tak, ale z wyjątkiem jęczmienia.

Chlomazon + napropamid

Połączenie tych dwóch substancji występuje w herbicydzie Altiplano DAM tec, Colzamid Top, Command Top, Devrinol Top. Jeżeli były stosowane w rzepaku jesienią, to po wykonaniu orki na głębokość co najmniej 10 cm można na takim stanowisku uprawiać groch, kapustę, pomidory, rzepak jary, słonecznik i tytoń.

Chlomazon + dimetachlor + napropamid

To połączenie występuje w herbicydzie Colzor Trio. Po wykonaniu orki na głębokość co najmniej 10 cm można uprawiać groch, kukurydzę, rzepak jary, słonecznik. Nie uprawiać buraków, lnu i zbóż.

Bifenoks

Tę substancję zawiera herbicyd Fox. Bez konieczności wykonania orki można uprawiać zboża jare.

Propyzamid

Występuje w takich herbicydach, jak: Barclazy Propyz SC, Kerb, Ortis, PPZ-400 SC, Prince, Propyzaflash SC, TurboPropyz SC. Po traktowanym tymi herbicydami rzepaku można uprawiać buraki, fasolę, groch, kukurydzę, rzepak jary i sałatę. Uwaga! – nie można uprawiać traw i zbóż. Zboża i trawy można uprawiać najwcześniej po upływie 6–9 miesięcy od zastosowania herbicydów zawierających propyzamid.

Chlomazon + metazachlor

Takie połączenie występuje w herbicydach: Kalif Mega i Kumak. Rzepak można przesiać po wykonaniu orki na głębokość 15 cm takimi gatunkami, jak: bobik, groch, kukurydza, len, soja, rzepak jary, pszenica jara i ziemniaki.

Aminopyralid + chlopyralid + pikloram

Te trzy substancje zawiera herbicyd Astor, Blast, Kratos Trio, Mariner, Navigator. Rzepak możemy przesiać po wykonaniu orki na głębokość 10 cm i najlepiej nadają się wtedy takie rośliny jak: gorczyca, kukurydza, rzepak jary i zboża jare. Można też sadzić kapustę z rozsady.

Chlomazon + dimetachlor

Substancje zawiera herbicyd Brasan. Rzepak nim odchwaszczany jesienią trzeba zaorać na głębokość 10 cm. Można wtedy uprawiać bobik, bób, cukinię, dynię, kapustę, fasolę, groch, kukurydzę, pomidory z rozsady, pszenicę jarą, rzepak jary, słonecznik, soję, ziemniaki lub tytoń. Uwaga! – nie należy uprawiać buraków.

Graminicydy

Jeżeli stosowane były w rzepaku ozimym jesienią środki z tej grupy, to nie ma przeciwwskazań. Rzepak można przesiać każdą dowolną rośliną.

• Przy konieczności przesiewu rzepaku ozimego i dylematach związanych z następstwem roślin po zastosowanych jesienią herbicydach, najbezpieczniejszą opcją jest wybór rzepaku jarego. Owszem, rzepak jary plonuje znacznie niżej niż ozimy, ale też prognozy dla cen nasion rzepaku są optymistyczne

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał na podstawie artykułu Marka Kalinowskiego pt. Ważne, kiedy rzepak ozimy trzeba będzie przesiać, który ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 11/2022 na str. 22.  Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.

Fot. Marek Kalinowski