Znacznie szersze optymalne okno aplikacji ma roztwór saletrzano-mocznikowy (RSM). Przy dobrym uwilgotnieniu gleby dociera do korzeni nawet bez opadu i działa właściwie natychmiast. Można do RSM dodawać ponadto np. siarkę, mikroelementy i zapobiegać stratom azotu przez dodawanie inhibitorów nitryfikacji.

Dla RSM najmniej kłopotliwe jest stężenie 28%

Mimo wielu zalet RSM jest nawozem kapryśnym, a w sytuacji, kiedy dopiero wdrażamy go do stosowania w gospodarstwie musimy zapoznać się ze sposobami wyliczania dawek azotu wagowo i objętościowo. RSM jest produkowany w trzech wersjach stężenia (28%, 30% i 32%) i każde ma inne właściwości chemiczne. Niestety, im wyższe jest stężenie RSM, tym szybsza jest jego krystalizacja. RSM o stężeniu 32% krystalizuje już w temperaturze 0°C, a RSM o stężeniu 28% (gotowy do przechowywania i stosowania) krystalizuje dopiero w temperaturze minus 17°C.

Ze względu na najkorzystniejsze właściwości fizykochemiczne Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach zaleca stosować RSM o stężeniu 28% N i o gęstości 1,28 kg/dm³. Podczas rozcieńczania bardziej skoncentrowanego 32% lub 30% RSM nawóz należy dodawać do wody, a nie odwrotnie. Ile wody należy dodać do RSM o stężeniu 32%, aby uzyskać RSM o stężeniu 28%?

Jak można rozcieńczyć RSM 32% czy 30% do stężenia 28%?

Tę ilość wody (Lw) w litrach potrzebną do rozcieńczenia RSM 32% N i 30%N do zawartości 28% N, a więc do gęstości 1,28 kg/dm³, według wskazówek producenta RSM oblicza się w sposób następujący wg wzorów:

A zatem, aby osiągnąć stężenie 28% z nawozu o stężeniu 32% należy na każde 1000 litrów RSM dodać 189 litrów wody (wynika to z powyższego wzoru). Analogicznie rozcieńczając RSM 30% do stężenia 28% należy na każde 1000 litrów RSM dodać 91 litrów wody.

Można też te wyliczenia ilości wody (Kw) w litrach potrzebnej do rozcieńczenia RSM 32% N i 30% N do zawartości 28% N oprzeć na wadze nawozu i przeprowadzić obliczenie według innego wzoru:

100 kg RSM 28% N ma objętość 78,1 litrów i zawiera 28 kg azotu. Ale uwaga – 100 litrów cieczy RSM 28% zawiera 35,8 kg azotu i waży 128 kg. Analogicznie 100 kg RSM 30% N ma objętość 76,9 litrów i zawiera 30 kg azotu. Natomiast 100 litrów RSM 30% zawiera 39 kg azotu i waży 130 kg. I ostatnie dane – 100 kg RSM 32% N ma objętość 75,8 litrów i zawiera 32 kg azotu. Natomiast 100 litrów RSM 32% N zawiera 42,2 kg azotu i waży 132 kg.

Dawkowanie RSM - jak obliczyć?

To nie koniec komplikacji z potrzebnymi obliczeniami RSM. Poniżej pokazujemy instrukcje i wzory do wyliczania czystego składnika z różnych stężeń objętościowych i wagowych RSM, które dla rolników przygotował producent nawozu.

Wzory do wyliczania czystego składnika (kg N) z RSM w kg lub litrach w zależności od stężenia:

• N (kg) = RSM 28% N w kg x 0,28
• N (kg) = RSM 30% N w kg x 0,30
• N (kg) = RSM 32% N w kg x 0,32
• N (kg) = RSM 28% N w litrach x 0,358
• N (kg) = RSM 30% N w litrach x 0,390
• N (kg) = RSM 32% N w litrach x 0,422

Każdy może przeprowadzić kalkulacje dla konkretnej ilości RSM 28%, 30% lub 32% (w litrach lub kilogramach) albo po przekształceniu wzorów dla konkretnej dawki azotu na hektar.

Przykładowe wyliczenie dawkowania RSM na 1 ha

Załóżmy, że chcemy zastosować 90 kg N/ha, mamy RSM 28% i opryskiwacz z podziałką objętości w litrach. Ile potrzebujemy litrów nawozu? Korzystamy w tym przypadku ze wzoru: N (kg) = RSM 28% N w litrach x 0,358 i po przekształceniu wynikiem będzie obliczenie:

RSM 28% N w litrach = 90 kg N/ha
podzielone na 0,358, co daje 251,39 litrów.

Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 6/2023 na str. 24.
Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.

Marek Kalinowski
fot. Paweł Mikos