Bezumowny na Twoim gruncie? Jak go wyrzucić?
r e k l a m a
Partnerzy portalu

Bezumowny na Twoim gruncie? Jak go wyrzucić?

19.01.2021autor: adw. Łukasz Opaliński

Co robić, gdy na Twoim gruncie zaczął panoszyć się bezumowny gospodarz? Albo, gdy dzierżawca nie chce zejść z pola? Wyrzucać ich siłą?

Z artykułu dowiesz się

  • Jak odebrać ziemię od dzierżawcy, który nie chce zrezygnować?
  • Jak usunąć bezumownego użytkownika Twoich gruntów?
  • Kiedy i czy możesz zastosować rozwiązanie siłowe?
Co począć, gdy chcemy, będąc właścicielem nieruchomości, przed terminem zakończyć umowę dzierżawy i odzyskać grunt? Albo gdy ktoś wchodzi na nasz grunt bez pytania i żadnej umowy i zaczyna go użytkować nie płacąc nam nic w zamian? Uwaga: 
  • właściciel nieruchomości jak najbardziej jest chroniony przez przepisy, ale
  • ten, który użytkuje jego grunt w trakcie biegu terminu wypowiedzenia umowy dzierżawy lub użytkującego ziemię bezumownie w pewnych sytuacjach – również chroniony jest przez prawo.
Naruszenie tych praw przez właściciela może go słono kosztować. Dlatego trzeba postępować racjonalnie i nie podejmować samowolnych działań.

Bezumowne korzystanie

Niezależnie od bezwzględnego uprawnienia właściciela każdej nieruchomości do jej posiadania i władania nią, działania właściciela nie mogą naruszać praw podmiotu bezumownie korzystającego z nieruchomości. 
Takiemu bezumownemu użytkownikowi przysługują uprawnienia związane z ochroną posiadania oraz roszczenie o naprawienie szkody powstałej w konsekwencji naruszenia posiadania. Te roszczenia aktualizują się, gdy właściciel samowolnie próbuje odebrać zajęty bezumownie teren.
r e k l a m a

Zakończenie dzierżawy

Gdy właściciel zamierza wypowiedzieć umowę dzierżawy, musi pamiętać, że obowiązują pewne terminy, po upływie których dopiero dzierżawca może opuścić grunt:
  • w przypadku braku odmiennej umowy, dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na jeden rok naprzód na koniec roku dzierżawnego (w przypadku umów zawartych na czas nieokreślony);
  • umowa dzierżawy zawarta na czas określony może być wypowiedziana, ale wyłącznie wówczas, gdy taka możliwość przewidziana została w jej treści – właściciel musi odczekać okres biegu wypowiedzenia lub czas do końca terminu obowiązywania umowy;
  • w związku z powyższym właściciel wcześniej nie ma prawa przejąć gruntu bez zgody dzierżawcy, inaczej naraża się z jego strony na roszczenia odszkodowawcze.

Naruszenie posiadania

Do naruszenia posiadania dochodzi przez czynność faktyczną polegającą na fizycznym wkroczeniu w granice cudzego władztwa. Uwaga: przepis przewiduje bezwzględny zakaz naruszania posiadania, przy czym odnosi się to do:
  • każdego posiadania, tak samoistnego jak i zależnego, 
  • zarówno w dobrej, jak i w złej wierze, 
  • a także posiadania zgodnego z prawem i nieodpowiadającego prawu,
  • niewadliwego oraz nabytego w sposób wadliwy (samowolnie wbrew woli dotychczasowego posiadacza). 
Zakaz naruszania posiadania obowiązuje każdego, zarówno osobę trzecią, jak i uprawnionego. Oznacza to, że nawet właścicielowi nie wolno samowolnie naruszać posiadania wykonywanego bezprawnie przez inną osobę względem jego rzeczy.

Jest to dość irytujące, jeśli Ty – właściciel – nie możesz wkroczyć na swój grunt, którego nie chce Ci oddać dzierżawca. 
Co może wtedy właściciel?

Co może właściciel?

Jeżeli właściciel nieruchomości został pozbawiony władztwa nad rzeczą, przez kogoś, kto następnie korzysta z tej nieruchomości, albo nie opuścił gruntu po zakończeniu umowy dzierżawy, wówczas może domagać się od osoby naruszającej jego prawo zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. 

Przysługuje mu także prawo wystąpienia do sądu z roszczeniem o wydanie gruntu. Tylko wyrok sądowy uprawniać go będzie do pozbycia się niechcianego użytkownika. 

Nie jest też do końca tak, że właściciel jest bezbronny w sytuacji, gdy ktoś wchodzi na jego teren i zaczyna z niego korzystać. 
Prawo dopuszcza, aby pokrzywdzony przywrócił naruszone posiadanie – o ile będzie działał „niezwłocznie”, tj. w krótkim czasie po utracie posiadania. 
Należy wskazać, że zastosowanie dozwolonej samopomocy lub obrony koniecznej jest zasadniczo wykluczone w wypadku naruszeń o charakterze trwałym, które nie ustają, a ich odparcie nie byłoby możliwe bez stosowania przemocy wobec osób. 
Warto pamiętać, że dokonywane z przekroczeniem dozwolonej samopomocy „odbieranie swojej rzeczy” posiadaczowi przez osobę uprawnioną z tytułu prawa podmiotowego, bez wykorzystania drogi sądowej, jest samowolnym naruszeniem cudzego posiadania. 
Adw. Łukasz Opaliński
Dolnośląska Izba Rolnicza
Podstawa prawna: Kodeks cywilny
Artykuł jest informacją i nie stanowi porady prawnej.
autor adw. Łukasz Opaliński

adw. Łukasz Opaliński

Łukasz Opaliński, adwokat, prawnik Dolnośląskiej Izby Rolniczej

przeczytaj inne artykuły tego autora
r e k l a m a
r e k l a m a

Przeczytaj także

Umowa dzierżawy

Kara za bezumowne użytkowanie: czy możesz udawać Greka?

KOWR zażądał ode mnie czynszu za bezumowne korzystanie gruntu, który znajdował się w obrębie moich pól, ale o którym nie wiedziałem. Czy KOWR ma prawo ścigać mnie i straszyć karą o wysokości 30-krotności czynszu? – pyta rolnik z województwa dolnośląskiego.

czytaj więcej
Umowa dzierżawy

Zasiedzenie gruntu: czy można sąsiada usunąć siłą?

Jakie kroki podjąć, gdy na skutek sporu granicznego okaże się, że przebieg granicy naszej działki jest inny niż w rzeczywistości? Co, gdy część działki zajmowana jest przez sąsiada? Czy można siłą odebrać grunt? Co ze znajdującymi się tam uprawami sąsiada? Oto porada w Agrarlex.

czytaj więcej
Umowa dzierżawy

Zakup ziemi z dzierżawcą: czy umowa dzierżawy ustaje?

Przeniesienie własności nieruchomości w drodze sprzedaży, darowizny czy też spadku nie oznacza automatycznie końca umowy dzierżawy. Nowy właściciel musi honorować postanowienia umowy, którą poprzednik zawarł z dzierżawcą. Co powinna zawierać taka umowa dzierżawy, przeczytacie w Agrarlex.

czytaj więcej

Najważniejsze tematy

r e k l a m a
Pytania i regulaminy
Kategorie
Produkty Agrarsklep
Przydatne linki
Social Media

Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o., ul. Metalowa 5, 60-118 Poznań. Akta rejestrowe przechowywane w Sądzie Rejonowym Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, VIII Wydziale Gospodarczym, KRS 0000101146, NIP 7780164903, REGON 630175513, kapitał zakładowy: 1.000.000 PLN.

Wszystkie prezentowane w ramach niniejszego portalu treści są własnością Polskiego Wydawnictwa Rolniczego Sp. z o.o., są zastrzeżone i chronione prawem autorskim, kopiowanie i dalsze rozpowszechnianie treści jest zabronione. (art. 25 ust. 1 pkt 1b ustawy z 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych)