Z artykułu dowiesz się
- Jakie czynniki wpływają na optymalizację działania deszczowni?
- Jak prawidłowo zaprojektować deszczownię?
- Co powinna zawierać instrukcja takiej maszyny?
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Jak użytkować deszczownię, aby plon był optymalny?
09.06.2020autor: Natalia Marciniak-Musiał
Prawidłowa eksploatacja urządzeń deszczujących pozwala na bezawaryjne i długotrwałe działanie systemu, ale powinna także wpływać na uzyskanie optymalnych plonów przy jak najmniejszym nakładzie kosztów.
Najodpowiedniejszą porę do nawodnień w ciągu doby są godziny wieczorne, nocne lub poranne. Wtedy występują najmniejsze straty związane z parowaniem. Najczęściej w tej części doby możemy spodziewać się najsłabszych wiatrów, co umożliwia równomierne rozdeszczowanie wody na powierzchni pola. Również temperatury powietrza są wtedy najbardziej optymalne, ponieważ ich wartości są zbliżone do temperatury użytkowanej wody, co zmniejsza ryzyko szoku termicznego u roślin
Odpowiednia temperatura i prędkość wiatru
Deszczowanie powinno być prowadzone przy wzrastających temperaturach, gdyż wtedy efekty nawadniania są najbardziej zauważalne (przy niskich temperaturach deszczowanie może powodować obniżenie plonów). Czynnikiem, który ma ogromny wpływ na równomierność deszczowania jest wiatr. Według danych doświadczalnych, najlepsze warunki do deszczowania panują, gdy prędkość wiatru nie przekracza 2,5 m/s. Przy prędkości wiatru 2,6 do 3,5 m/s, przeprowadzenie tego zabiegu jest utrudnione – wtedy musimy odpowiednią ilość zraszaczy ustawić tak, aby pracowały w kierunku prostopadłym do kierunku wiatru. Jeżeli wiatr osiąga prędkość powyżej 4,5 m/s, nie powinno się wykonywać deszczowania (patrz tabela).
Dopuszczalne prędkości wiatru przy różnych zastosowaniach deszczowni (Prochal 1986) | |||
Zastosowanie deszczowni | Prędkość wiatru | ||
(m/s) | (km/h) | ||
Warzywnictwo i ogrodnictwo | gleba odkryta, młode rośliny | 2,0–2,5 | 7,2–9,0 |
rośliny kwitnące | 2,0–2,5 | 7,2–9,0 | |
rośliny wyrośnięte, zwarte rzędy, gleba przykryta | 3,0–3,5 | 10,8–12,6 | |
Produkcja polowa (woda czysta i ścieki) | gleba odkryta oraz młode rośliny | 2,5–3,5 | 9,0–12,6 |
roślinność zwarta, wyrośnięta | 3,5–4,5 | 12,6–16,2 | |
Użytki zielone (również lucerna) | 3,5–4,5 | 12,6–16,2 | |
Deszczowanie nawożące (wszystkie grupy roślin) | 2,5–3,5 | 9,0–12,6 | |
Sposób nawodnienia, a ukształtowanie terenu
Na sposób prowadzenia nawodnień wpływa również ukształtowanie terenu. Im większy spadek pola, tym intensywność deszczowania powinna być mniejsza, w przeciwnym wypadku woda spłynie po powierzchni terenu.
Również sama woda stosowana do nawodnień powinna spełniać pewne normy i nie zawierać zanieczyszczeń szkodliwych dla roślin i ludzi. Oceniając jakość wody do nawodnień, szczególną uwagę należy zwrócić na ogólną koncentrację soli (EC) i chlorków, zawartość sodu w stosunku do innych kationów, obecność jonów szkodliwych dla ludzi, zwierząt i roślin oraz obecność bakterii chorobowych.
Jak rozmieścić zraszacze?
Duży wpływ na równomierność nawadniania ma rozmieszczenie stanowisk zraszaczy. Ze względu na to, że zazwyczaj użytkowane są zraszacze obrotowe, należy umiejscowić je tak, aby się ze sobą zazębiały w celu uniknięcia miejsc, do których nie dociera deszczowana woda. Mówiąc najprościej, należy stosować takie rozmieszczenie zraszaczy, aby ich praca odbywała się na „zakładkę”. „Zakładka” powinna zostać ograniczona do niezbędnego minimum, bo nadmiar wody nie zostanie wykorzystany przez rośliny i odpłynie.
r e k l a m a
Istnieją trzy sposoby rozmieszczania zraszaczy. W układzie w trójkąty – zraszacze rozmieszczone są na wierzchołkach trójkątów równobocznych lub równoramiennych. Układ gwarantuje równomierność deszczowania i minimalizuje powierzchnię wielokrotnie zraszaną. Sprawdza się podczas eksploatacji deszczowni stałych. Układ w kwadraty – zraszacze rozmieszczone są na wierzchołkach kwadratów. Stosowany jest dla deszczowni przenośnych. Układ w prostokąty – zraszacze rozmieszczone są na wierzchołkach prostokątów. Odpowiedni dla deszczowni półstałych i przenośnych.
Kiedy nawadniać?
Planując nawodnienia, należy pamiętać, aby czas pracy zraszaczy o małej intensywności opadu, na jednym stanowisku trwał kilka godzin. Wpływa to na zmniejszenie nakładów na robociznę i umożliwia pracę nocną, kiedy mamy do czynienia z niższymi temperaturami powietrza, wyższym jego nawilgoceniu, a także z niższymi stawkami za prąd, co zmniejsza koszty wykonywania tego zabiegu. Z kolei przerwy w deszczowaniu powinny być skracane do minimum, ponieważ zwiększają koszty związane z pracą agregatu.
Korzystanie z pompy
Przy prawidłowym projektowaniu systemu deszczownianego, należy pamiętać, aby agregat pompowy umiejscowić możliwie jak najbliżej źródła wody. Różnica poziomów między środkiem pompy, a źródłem wody nie powinna przekraczać dopuszczalnej wysokości ssania podanej przez producenta. Im dalej umieścimy agregat od źródła wody, tym większa jest wysokość ssania. Określając ten parametr, do różnicy wysokości doliczyć należy opory tarcia w przewodzie ssawnym, a ich suma nie może przekroczyć katalogowej wysokości ssania.
Dobór pompy należy przeprowadzić w sposób możliwie najdokładniejszy. Niepełne jej wykorzystanie bądź dopuszczenie do jałowej pracy prowadzi do obniżenia sprawności całego urządzenia deszczownianego. Maksymalne, a zarazem prawidłowe wykorzystanie urządzenia można uzyskać poprzez pełne obciążenie jej charakterystyki. Np. pompy wirnikowe dostosowują się w pewnym stopniu do zmieniających się warunków pracy i podczas poboru wody automatycznie zmieniają wysokość jej podnoszenia.
Jak łączyć rurociągi?
Łączenie przewodów przenośnych ze złączem kulowym samouszczelniającym, powinno odbywać się w następujący sposób: trzymając rurę, należy wsunąć ją do kielicha znajdującego się na końcu następnej rury leżącej na ziemi i lekko przyciągnąć w swoim kierunku. W analogiczny sposób powinno się też wykonywać łączenie kształtek.
W czasie łączenia rur należy pamiętać, aby do złączy nie dostały się zanieczyszczenia mechaniczne. W tym celu warto ułożyć rury na wcześniej przygotowanych podpórkach o wysokości około 20 cm. Natomiast podczas demontażu rur, należy podnieść jej jeden koniec, jednocześnie wykonując ruch obrotowy, ciągnąc ją do siebie. W ten sposób obluzowuje się łączenie i bardzo łatwo je rozłączyć.
Instrukcję warto znać
Trwałość urządzeń deszczownianych w dużym stopniu uzależniona jest od właściwej ich eksploatacji i konserwacji. Dlatego osoby obsługujące deszczownie powinny posiadać odpowiednią wiedzę na ten temat oraz posiadać szczegółową instrukcję konserwacji i eksploatacji deszczowni. Prawidłowo opracowana instrukcja konserwacji i eksploatacji deszczowni powinna zawierać m.in. podstawowe dane techniczne deszczowni, opisy schematów montażowych i wiele innych praktycznych informacji.
Marcin Hahnel
Zdjęcie: Marek Kalinowski
Zdjęcie: Marek Kalinowski
Natalia Marciniak-Musiał
dziennikarka strony internetowej Tygodnika Poradnika Rolniczego
dziennikarka strony internetowej Tygodnika Poradnika Rolniczego
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a