Z informacji przekazanej przez MRiRW posłom wynika, że produkcja unijnej wieprzowiny w okresie styczeń-sierpień 2021 r. wzrosła o 2,5% rok do roku w ujęciu ilościowym oraz o 2,8% rok do roku w ujęciu wagowym.

Rośnie podaż, spada popyt

Zwiększone uboje odnotowano m.in. w Belgii, Danii, Hiszpanii, Polsce i Włoszech, stabilność we Francji oraz spadek w Niemczech. Rosnąca podaż wieprzowiny w połączeniu z ograniczonym zapotrzebowaniem na mięso przez sektor gastronomiczny z uwagi na pandemię COVID-19 oraz zmniejszonym eksportem spowodowanym restrykcjami w handlu wynikającymi z ognisk afrykańskiego pomoru świń powoduje, że sytuacja producentów świń w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach UE, jest bardzo trudna.

Niepokojący wzrost kosztów produkcji

Ponadto spadek cen na rynku wieprzowiny zbiega się z postępującym wzrostem cen podstawowych środków produkcji, w tym pasz, które są droższe nawet o ponad 50% w relacji rocznej. Uniemożliwia to prowadzenie opłacalnej produkcji. W Polsce trudną sytuację producentów świń pogłębia rozwój afrykańskiego pomoru świń, którego skutki ekonomiczne wpływają na zaprzestanie produkcji świń w coraz większej liczbie gospodarstw, głównie małych i średniej wielkości.

Światełko w tunelu?

Jednakże w opinii Komisji Europejskiej na rynku zaczynają być widoczne pierwsze oznaki poprawy sytuacji, gdyż ceny wieprzowiny od kilku tygodni wykazują stabilność, a w ostatnim tygodniu nawet niewielki wzrost. Ponadto oznaki ożywienia można dostrzec także w unijnym eksporcie mięsa wieprzowego. Od stycznia do sierpnia 2021 r. był on wyższy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego o 8,7%, głownie dzięki odnotowanemu w ostatnich miesiącach wzrostowi wywozu na Filipiny, do Japonii, Korei Południowej i Wietnamu.

Ceny skupu

Wg danych KE z 24 listopada 2021 r. na rynku unijnym średnia cena zakupu świń w 45 tygodniu 2021 r. (08-14.11.2021) wyniosła 130,90 EUR/100kg i była niższa o 7,9% od ceny sprzed roku oraz o blisko 15% w porównaniu ze średnią ceną z ostatnich pięciu lat. Średnia cena prosiąt ukształtowała się na poziomie 29,16 EUR/szt. wykazując spadek o 17,3% r/r.

Z kolei średnia cena skupu w 46 tygodniu 2021 r. (15-21.11.2021 r.) wyniosła 131,16 EUR/100kg. Była ona nadal o 5,4% niższa od ceny sprzed roku oraz o 13,3% od średniej wieloletniej, jednakże wykazała wzrost w stosunku do cen sprzed tygodnia o 0,2%. Podobnie zachowała się średnia cena prosiąt, która w 46 tygodniu wyniosła 29,50 EUR/szt., czyli wzrosła w porównaniu z ceną sprzed tygodnia i miesiąca odpowiednio o 1,2% oraz 1,7%, będąc jednocześnie niższa od cen sprzed roku i średniej z pięciu lat o 5,4% oraz o 13,3%.

Zgodnie z danymi Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW ceny skupu wieprzowiny w Polsce od końca października 2021 r. przestały spadać. W notowaniu z 46 tygodnia 2021  r. (15-21.11.2021 r.) średnia cena skupu świń w Polsce wyniosła 4,18 zł/kg.

Co robi rząd i KE?

Już w 2020 r. Polska na unijnym forum zwracała uwagę na niekorzystny rozwój sytuacji na rynku wieprzowiny i konieczność podjęcia na poziomie Komisji Europejskiej niezbędnych działań mających na celu przywrócenie opłacalności produkcji. Polska proponowała wprowadzenie m.in. dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny oraz przyznanie pomocy finansowej producentom świń. Komisja Europejska prezentowała negatywne stanowisko w tym zakresie, zwracając uwagę na brak skuteczności takiego rozwiązania.

Informacja o trudnej sytuacji na unijnym rynku wieprzowiny była jednym z punktów posiedzenia Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa 12 października i 15 listopada 2021 r. Na żądanie kilkunastu państw podjęcia działań Komisja Europejska odpowiedziała odmownie. Wprawdzie przyznała, że sytuacja na rynku wieprzowiny jest najtrudniejszą od wielu lat, na co złożyło się kilka czynników m.in. mniejsze od oczekiwanego ożywienia popytu wewnętrznego z uwagi na uruchomienie sektora HoReCa oraz zmniejszenie zapotrzebowanie na unijną wieprzowinę ze strony Chin z uwagi na odbudowywanie pogłowia trzody przez ten kraj, a także na skutek wstrzymania importu wieprzowiny z Niemiec po potwierdzeniu ASF we wrześniu 2020r.

KE: rynek wymaga samoregulacji

Ale zdaniem Komisji Europejskiej sytuacja na rynku wieprzowiny to problem rynkowy wynikający z presji cenowej związanej z nadpodażą. Problem jest długookresowy, wobec tego krótkie interwencje nie przyniosą efektu. Rynek wymaga samoregulacji, czyli dostosowania podaży do popytu. Jednocześnie Komisja podtrzymała stanowisko, że nie zamierza obecnie uruchomiać wsparcia w formie dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny.

Odbudowa rezerw

Dodatkowo, na wniosek MRiRW rząd podjął decyzję w sprawie utworzenia rezerwy strategicznej. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych jest w trakcie postępowania przetargowego na wybór przedsiębiorców, którzy dokonają sprzedaży mięsa wieprzowego w elementach i świadczyć będą usługę jego przechowywania obejmującą wymianę.

wk