Szczegółowe pytanie dotyczące działań Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi łagodzących skutki COVID-19 dla rolników oraz szeroko rozumianego sektora rolno-spożywczego zadali posłowie opozycji Dorota Niedziela oraz Kazimierz Plocke. W odpowiedzi resort rolnictwa przyznał, że związku z wystąpieniem pandemii koronawirusa mamy do czynienia z nieprzewidywalnością i zachwianiem stabilności produkcji. W dużej mierze dotyczy to rynku mleka.

MRiRW przypomniało, że jeden z mechanizmów interwencyjnych został uruchomiony już w 1 marca 2020 r. Otwarty skup masła i odtłuszczonego mleka w proszku (OMP) odbywa się standardowo na zapasy interwencyjne. Zakupy realizowane są po ustalonej z góry cenie interwencyjnej, która dla masła wynosi 221,75 EUR/100kg, a dla OMP 169,80 EUR/100kg. Skup interwencyjny proszku mlecznego odbywa się w skali UE do limitu 109 tys. ton. Po jego osiągnięciu, KE może przedłużyć skup w formie przetargów – oferowana przez producenta OMP cena jest przedmiotem przetargu. Z danych KE wynika, że do 20 kwietnia 2020 r. do magazynów publicznych UE unijni przedsiębiorcy nie wprowadzili żadnych ilości masła i OMP. To się jednak może szybko zmienić.

Sytuacja na rynku mleka w wyniku epidemii znacznie się pogorszyła. Przerwanie łańcuchów dostaw oraz ograniczenia handlowe powodują problemy z eksportem. W rezultacie coraz większa liczba przetwórców mleka, w celu utrzymania płynności finansowej sygnalizuje konieczność ograniczenia poziomu skupu mleka. Takie działania, w momencie sezonowego wzrostu podaży surowca mlecznego budzą olbrzymi niepokój rolników.

Sytuacja z dnia na dzień ulega pogorszeniu. Ostatnie dostępne notowania cen zbytu OMP wskazują, że w pierwszym tygodniu kwietnia 2020 r. cena odtłuszczonego mleka w proszku osiągnęła poziom 197 EUR/100kg i była niższa od ceny sprzed tygodnia o 9,8%. Cena masła w blokach w tym samym czasie spadła do poziomu 307 EUR/100kg, obniżając się w ciągu tygodnia o blisko 3%. Biorąc pod uwagę dane dotyczące głębokich spadków cen zbytu masła i OMP napływające z wielu państw członkowskich UE można zakładać, że w przeciągu kilkunastu dni zostaną przekroczone poziomy cen interwencyjnych i rozpocznie się masowy skup interwencyjny.

Mając na uwadze, że maksymalny limit odtłuszczonego mleka w proszku OMP, który może zostać skupiony interwencyjne z obszaru UE w ciągu danego sezonu wynosi jak już wspomniano 109 tys. ton, MRiRW zawnioskowało do Komisarza ds. Rolnictwa o jak najszybsze uruchomienie przez KE mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania zarówno OMP, jak i masła oraz wybranych gatunków serów, jak również o gotowość do wdrożenia pozostałych mechanizmów będących w dyspozycji Komisji, jeśli podjęte działania okażą się niewystarczające.

Ostatecznie, pomimo początkowej argumentacji, że w unijnym budżecie nie ma pieniędzy na mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania mięsa czy mleka – KE uległa naciskom. Zgodnie z komunikatem z 22 kwietnia br. proponuje przyznać dopłaty do prywatnego przechowywania odtłuszczonego mleka w proszku, masła i sera, a także produktów mięsnych, w tym wołowiny.

Zdaniem MRiRW możliwym wydane się również skorzystanie z mechanizmu zastosowanego podczas kryzysu w 2016 r. tj. wprowadzenie rekompensat finansowych dla producentów mleka dobrowolnie ograniczających jego produkcję. MRiRW zakłada jednak, że mechanizm ograniczania produkcji mleka jest działaniem ostatecznym i dlatego resort rolnictwa przygotowuje się do uruchomienia działań przechowalniczych, a w razie przedłużających się problemów w eksporcie do czasowego wdrożenia mechanizmów rozdysponowania produkcji dla organizacji prowadzących działalność charytatywną oraz do dalszego przetwórstwa.

Ponadto, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa prowadzi obecnie intensywne prace nad przygotowaniem stosownych uregulowań, w których zostaną określone zasady i tryb postępowania w sprawie udzielania poręczeń i gwarancji kredytowych. Jednocześnie w planie finansowym Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa zostało na ww. cel w 2020 r. zaplanowane 20 mln zł.  
wk
Fot. pixabay