Do konsultacji społecznych trafił projekt rozporządzenia „w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty pomocy finansowej w ramach schematów na rzecz dobrostanu zwierząt w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027”. Precyzuje ono dotychczasowe ogólne warunki przyznania płatności dobrostanowych, które zostały ustalone w PS WPR na lata 2023 - 2027. Z założenia ten ekoschemat ma na celu stworzenie warunków do zapewnienia określonym grupom zwierząt podwyższonych warunków utrzymania względem tych wynikających z obowiązujących w tym zakresie przepisów powszechnie obowiązujących.

Wiele wariantów ekoschematu "Dobrostan zwierząt"

Z tego eksochematu mogą skorzystać niemal wszyscy hodowcy zwierząt w Polsce. Warunkiem oczywiście jest realizacja poszczególnych praktyk podwyższających poziom dobrostanu zwierząt w ramach następujących wariantów:

• Dobrostan loch;
• Dobrostan tuczników;
• Dobrostan krów mlecznych;
• Dobrostan krów mamek utrzymywanych w pomieszczeniach lub w budynkach;
• Dobrostan krów mamek utrzymywanych w systemie otwartym;
• Dobrostan opasów;
• Dobrostan owiec;
• Dobrostan kur niosek;
• Dobrostan kurcząt brojlerów;
• Dobrostan indyków utrzymywanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa;
• Dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub w budynkach;
• Dobrostan koni utrzymywanych w systemie otwartym;
• Dobrostan kóz.

Jak zaprojektowano w przepisach, realizacja praktyk podwyższających poziom dobrostanu zwierząt polega na przestrzeganiu wymogów minimalnych dotyczących dobrostanu zwierząt określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz wymogów wykraczających poza te wymogi minimalne, określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Jaki jest czas zobowiązania do zasad tego ekoschematu dla hodowców?

W rozporządzeniu wskazano następujące okresy przestrzegania wymogów w ramach wariantów i praktyk:

• od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej do dnia 14 marca kolejnego roku, a w przypadku gdy rolnik złożył wniosek o przyznanie płatności dobrostanowej w poprzednim roku oraz w danym roku – od dnia 15 marca danego roku do dnia 14 marca kolejnego roku dla wariantów dotyczących: dobrostanu loch, tuczników, krów mlecznych z wyłączeniem praktyki wypasu, krów mamek utrzymywanych w budynkach/pomieszczeniach z wyłączeniem praktyki wypasu, krów mamek utrzymywanych w systemie otwartym, opasów z wyłączeniem praktyki wypasu, owiec z wyłączeniem praktyki wypasu, kur niosek, kurcząt brojlerów, indyków utrzymywanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa oraz koni utrzymywanych w systemie otwartym;
• co najmniej przez 120 dni w okresie od dnia 1 kwietnia roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności dobrostanowej, do dnia 30 września tego roku, zwanym dalej „okresem pastwiskowym” dla praktyki dotyczącej wypasu: krów mlecznych, krów mamek utrzymywanych w budynkach/pomieszczeniach i opasów, 
• dla wariantu dotyczącego dobrostanu owiec: wypasanie wszystkich utrzymywanych w gospodarstwie rolnym zwierząt z gatunku owca domowa na trwałych użytkach zielonych lub na gruntach ornych, na których występują trawy lub inne zielne rośliny pastewne, lub zapewnienie tym zwierzętom dostępu do wybiegu przez co najmniej 120 dni w okresie pastwiskowym,
• dla wariantu dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub budynkach:

a)   od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej do dnia 14 marca kolejnego roku, a w przypadku gdy rolnik złożył wniosek o przyznanie płatności dobrostanowej w poprzednim roku oraz w danym roku – od dnia 15 marca danego roku do dnia 14 marca kolejnego roku;

b)  zapewnienie wypasu przez co najmniej przez 140 dni w okresie pastwiskowym:

c)   zapewnienie dostępu do powierzchni zewnętrznych lub biegalni przez minimum 2 godziny dziennie - poza okresem pastwiskowym.

• dla wariantu dobrostan kóz:

a)   od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej do dnia 14 marca kolejnego roku, a w przypadku gdy rolnik złożył wniosek o przyznanie płatności dobrostanowej w poprzednim roku oraz w danym roku – od dnia 15 marca danego roku do dnia 14 marca kolejnego roku,

b)  zapewnienie wypasu przez co najmniej przez 120 dni w okresie pastwiskowym.

 

Jak łączyć praktyki i warianty w ramach ekoschematu Dobrostan zwierząt?

Rolnik i hodowca może realizować więcej niż jedną praktykę i więcej niż jeden wariant. Nie dotyczy to jednak łączenia praktyk zwiększenia powierzchni bytowej dla danej grupy technologicznej zwierząt o 20% i 50%.

Rolnik utrzymujący bydło na uwięzi nie może realizować praktyki polegającej na zapewnieniu zwiększonej powierzchni bytowej o 20% lub 50% oraz zapewnieniu wypasu krowom mlecznym. Rolnik nie może też jednocześnie realizować wariantu dotyczącego utrzymania krów mamek w pomieszczeniach/ budynkach i w systemie otwartym.

Także warianty Dobrostanu koni utrzymywanych w pomieszczeniach/ budynkach i Dobrostanu koni utrzymywanych w systemie otwartym nie mogą być realizowane w jednym gospodarstwie.

Z kolei praktykę dotyczącą chowu świń w systemie zamkniętym uznaje się za zrealizowaną kiedy rolnik jednocześnie realizuje wariant Dobrostan loch i wariant Dobrostan tuczników, pod warunkiem że tuczniki zostały urodzone w gospodarstwie tego rolnika.

Natomiast praktykę dotyczącą zapewnienia wybiegu dla krów mlecznych, krów mamek i opasów uznaje się za zrealizowaną, jeżeli w okresie pastwiskowym rolnik realizuje praktykę dotyczącą zapewnienia wypasu przez 10 godzin dziennie.

Obowiązki rejestrowe hodowcy w ramach realizacji ekoschematu Dobrostan zwierząt

Przygotowany przez MRiRW projekt rozporządzenie określ rodzaje składanych przez rolnika rejestrów oraz termin ich dostarczenia do ARiMR:

·        rejestru sposobu utrzymywania loch w okresie okołoporodowym w celu weryfikacji przestrzegania zakazu stosowania jarzm z wyjątkiem dopuszczonego odstępstwa utrzymywania loch w systemie jarzmowym nie dłużej niż przez 14 dni w okresie okołoporodowym;

·        rejestr wypasu w celu określenia liczby dni wypasu poszczególnych sztuk bydła (dotyczy wariantu Dobrostan krów mlecznych, Dobrostan krów mamek utrzymywanych w budynkach/pomieszczeniach, Dobrostan opasów);

·        rejestr wybiegu w celu określenia liczby dni wybiegu poszczególnych sztuk bydła (dotyczy wariantu Dobrostan krów mlecznych, Dobrostan krów mamek utrzymywanych w budynkach/pomieszczeniach, Dobrostan opasów);

·        rejestru terminów odsadzania prosiąt i cieląt w celu weryfikacji spełnienia warunków praktyki dotyczącej terminów ich odsadzania (dotyczy wariantu Dobrostan loch i Dobrostan krów mlecznych).

Hodowcy także będą musieli robić zdjęcia geotagowane przez aplikację

Rolnik starający się o przyznanie płatności za stosowanie ściółki musi wykonać zdjęcia geotagowane dokumentujące stosowanie ściółki w budynku lub w pomieszczeniu, w którym utrzymywane są zwierzęta i przesłać je z wykorzystaniem aplikacji udostępnionej przez Agencję w terminie przed upływem 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności dobrostanowej.

Natomiast rolnik realizujący praktykę wybiegu w ramach dobrostanu krów mlecznych, dobrostanu krów mamek oraz dobrostanu opasów zobowiązani są do złożenia przed upływem 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności dobrostanowej:

• szkicu przedstawiającego wybieg lub
• zdjęcia geotagowanego  wybiegu dla zwierząt objętych wymogami w ramach tego wariantu i praktyki oraz jego usytuowanie w odniesieniu do pomieszczenia lub budynku, w którym utrzymywane są zwierzęta objęte wymogami w ramach tego wariantu i praktyki.

Zdjęcie geotagowane wybiegu rolnik wykonuje  i przesyła z wykorzystaniem aplikacji udostępnionej przez Agencję. Przepisy te nie maja zastosowania w przypadku kiedy rolnik posiada szkic w planie poprawy dobrostanu zwierząt.

Rozporządzenie określa także rodzaje składanych przez rolnika oświadczeń oraz reguły dotyczące planu poprawy dobrostanu zwierząt.

To jednak nie wszystko. W projektowanym rozporządzeniu uwzględniono zgodnie z zapisami PS WPR obowiązek odbycia przez rolnika jednorazowego szkolenia z zakresu metod chowu i hodowli stosowanych w produkcji zwierzęcej zmierzających do ograniczenia stosowania  antybiotyków oraz określono termin, kiedy takie szkolenie powinien odbyć.

Minimalna obsada zwierząt w ramach realizacji ekoschematu

W projektowanym rozporządzeniu MRiRW wskazano również warunki przyznania płatności dobrostanowej. Na dzień złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej rolnik posiada, odpowiednio do realizowanego wariantu,:

• co najmniej jedną oznakowaną oraz zarejestrowaną w komputerowej bazie danych lochę oznakowaną kolczykiem z indywidualnym numerem identyfikacyjnym lochy lub jedną krowę;
• kurnik na minimum 350 stanowisk zarejestrowany w komputerowej bazie danych – w przypadku wariantu dotyczącego dobrostanu kur niosek;
• kurnik na minimum 500 stanowisk zarejestrowany w komputerowej bazie danych – w przypadku wariantu dotyczącego dobrostanu kurcząt brojlerów;
• pomieszczenie na minimum 100 stanowisk zarejestrowany w komputerowej bazie danych – w przypadku wariantu dotyczącego dobrostanu indyków;
• co najmniej 2 konie dorosłe w wieku co najmniej 24. miesiące lub klacz ze źrebięciem zgłoszonym do komputerowej bazy danych.

W odniesieniu do wariantu Dobrostan opasów określono, że płatność przysługuje pod warunkiem, że w gospodarstwie przez co najmniej 120 dni utrzymywany był co najmniej 1 opas w wieku kwalifikującym go do płatności, czyli od ukończenia 4 miesiąca życia – w przypadku bydła opasowego, które nie pochodzi od krów mamek objętych wariantami dobrostanowymi lub o masie 300 kg – w przypadku bydła opasowego, które pochodzi od krów mamek objętych wariantami dobrostanowymi. Na podstawie kalkulacji stawek płatności dobrostanowych dla krów mamek przyjęto, że bydło opasowe osiąga masę ciała 300 kg w wieku 10 miesięcy.

Ekoschemat Dobrostan zwierząt także w systemie uproszczonym

W rozporządzeniu określono zasady wsparcia w systemie uproszczonym dla gospodarstw utrzymujących zwierzęta zgodnie z systemem rolnictwa ekologicznego.

Płatność dobrostanowa jako płatność do zwierząt utrzymywanych zgodnie z systemem rolnictwa ekologicznego na uproszczonych zasadach może zostać przyznana:

• w ramach wariantu Dobrostan loch, Dobrostan tuczników, Dobrostan krów mlecznych, Dobrostan krów mamek utrzymywanych w pomieszczeniach lub budynkach, Dobrostan opasów do praktyki polegającej na zwiększeniu o co najmniej 20% powierzchni bytowej w pomieszczeniach lub budynkach;
• w ramach wariantu Dobrostan krów mlecznych do praktyki polegającej na zapewnieniu wypasu;
• w ramach wariantu Dobrostan krów mamek utrzymywanych w systemie otwartym, Dobrostan owiec, Dobrostan kur niosek, Dobrostan kurcząt brojlerów, Dobrostan indyków utrzymywanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa, Dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub budynkach, Dobrostan koni utrzymywanych w systemie otwartym, Dobrostan kóz.

- W rozporządzeniu określono, że płatność dobrostanową na uproszczonych zasadach mogą ubiegać się rolnicy spełniający wymagania dotyczące ekologicznej produkcji zwierzęcej i będący ujęci w wykazie,  który potwierdza utrzymanie danej grupy technologicznej zwierząt zgodnie z systemem rolnictwa ekologicznego, a także spełniają odpowiednie wymagania dodatkowe, tj. bydło utrzymywane jest bez uwięzi, kurom nioskom nie są przycinane dzioby w gospodarstwie, koniom zapewniony jest dostęp do powierzchni zewnętrznych lub biegalni poza sezonem wegetacyjnym, kozom zapewniony jest dostęp do wybiegu. Po spełnieniu ww. wymagań uznaje się za spełnione także wymagania określone dla danego wariantu i praktyki w załączniku nr 3 do rozporządzenia. Rolnik wnioskujący o dobrostan zwierząt na uproszczonych zasadach nie musi posiadać planu poprawy dobrostanu zwierząt. Ponadto rolnik ten może wnioskować o przyznanie płatności dobrostanowej do bydła i do świń w ramach praktyk innych niż praktyka polegająca na zwiększeniu co najmniej o 20% powierzchni bytowej w pomieszczeniach lub budynkach lub zapewnieniu wypasu krowom mamkom, pod warunkiem, że będzie realizował i dokumentował realizację tych praktyk zgodnie z przepisami rozporządzenia, na zasadach ogólnych - czytamy w uzasadnieniu projekturozporządzenia.

System punktowy w ekoschematach

W rozporządzeniu określono, że płatność dobrostanowa w ramach wariantów:

- Dobrostan loch,
- Dobrostan tuczników,
- Dobrostan krów mlecznych,
- Dobrostan krów mamek,
- Dobrostan krów mamek utrzymywanych w systemie otwartym,
- Dobrostan opasów

przysługuje za realizację praktyk podwyższających poziom dobrostanu zwierząt i jest określana na podstawie liczby punktów uzyskanych przez danego rolnika za realizację praktyk podwyższających poziom dobrostanu zwierząt obliczonej zgodnie z załącznikiem nr 4 do rozporządzenia.

oprac. wk

 Fot. Envato Elements