Czy muszę zapłacić podatek VAT?

Jestem podatnikiem czynnym i gospodaruję na ok. 280 ha. W końcu czerwca br. przekazałem synowi, który jest rolnikiem ryczałtowym, ok. 100 ha z maszynami i ośrodkiem gospodarczym. W US powiedziano mi, że muszę sporządzić spis z natury i zapłacić podatek VAT. Czy tak jest faktycznie?

Kazimierz S. (woj. łódzkie)

Warunki zwolnienia z VAT

Z braku informacji szczegółowych należy przyjąć, że w omawianym przypadku doszło do przekazania, w trybie art. 6 ust. 1 ustawy o VAT, do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, do czego nie stosuje się przepisów VAT. (art. 2 27e) – rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Zatem takie przekazanie części gospodarstwa nie rodzi formalnie żadnych skutków VAT.

Jednak zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, warunkiem "zwolnienia" z VAT w takich przypadkach jest kontynuowanie działalności rolniczej przez następcę jako podatnik czynny. Powstaje problem, kiedy następca ma złożyć deklarację VAT-R, aby skorzystać z tych przepisów. Formalnie należy to zrobić najpóźniej w dniu podpisania aktu notarialnego. W omawianym przypadku w tym momencie następca nadal był podatnikiem zwolnionym, zatem formalnie w świetle art. 91 ustawy o VAT, zbywca części gospodarstwa powinien obliczyć korektę VAT na ten moment i wpłacić ją do US zgodnie z art. 91 ust. 3.

Nabywca gospodarstwa w takim przypadku może nadal pozostać rolnikiem ryczałtowym. Należy podkreślić, że w omawianym przypadku nie ma zastosowania art. 14 o zakończeniu działalności opodatkowanej, co sugerował US – prawdopodobnie chodziło o sporządzenie wewnętrznego dokumentu przez zbywcę gospodarstwa w celu obliczenia korekty VAT.

W tej sytuacji zbywca zostanie prawdopodobnie "zmuszony" przez US do obliczenia korekty, jednak prawdopodobnie uniknie zapłaty korekty co najmniej od środków trwałych wartości >15 tys. zł. Jeśli nabywca (syn) złoży deklarację VAT-R np. w sierpniu br., to naliczona, a jeszcze niezapłacona korekta za środki trwałe (termin wpłaty do 25 lutego 2024 r.) stanie się niebyła, ponieważ dojdzie do ponownego wykorzystania majątku podatnika do czynności opodatkowanych (art. 91 ust. 7).

W przypadku korekty od środków trwałych < 15 tys. zł oraz od środków obrotowych (tutaj przede wszystkim będzie to produkcja polowa w toku) konieczność zapłaty korekty wystąpi już w następnym miesiącu po nabyciu gospodarstwa.

Należy podkreślić, że formalnie obowiązek zapłaty korekty (a nie jej wyliczenia) spoczywa na nabywcy gospodarstwa.

Roman Włodarz, ekspert VAT
fot. AgrarFoto